Muğla (il)

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Muğla ili konumu

Bilgiler
Bölgesi:	Ege Bölgesi
Yüzölçümü:	12 716 km² (km²)
Nüfus: (2000)	715 328
Nüfus yoğunluğu:	(kişi/km²)
Plaka kodu:	48
Telefon kodu:	252
İlçe sayısı	12
Vali:	Hüseyin Aksoy
Resmi İnternet Sitesi:	{{{İnternet Sitesi}}}

Bu madde Muğla il sınırları içindeki tüm bölgeyi kapsamaktadır. Şehir merkezi için Muğla sayfasına gidiniz.

Bu makale Muğla ili geneli üzerinedir. Özelde Muğla ili merkez ilçesi Muğla şehrine dönük bilgiler için bkz. Muğla (şehir)

Türkiye'nin güneybatı ucunda yeralan Muğla ili, kuzeyinde Aydın, kuzeydoğusunda Denizli ve Burdur, doğusunda Antalya ile komşu, güneyinde Akdeniz ve batısında ise Ege Denizi ile çevrilidir. Muğla ilinin plaka numarası 48, idari merkezi Muğla kentidir.

Muğla ilinin Muğla (merkez) dışındaki ilçeleri (2004 itibari ile, yaklaşık olarak kuzeyden güneye) Kavaklıdere, Yatağan, Milas, Bodrum, Ula, Köyceğiz, Marmaris, Datça, Ortaca, Dalaman ve Fethiye'dir.

Konu başlıkları

1 Coğrafya
2 Ulaşım
3 Endüstri
4 Tarım ve hayvancılık
5 Turizm
6 Tarih
- 6.1 Türk egemenliği öncesinde Muğla
- 6.2 Türk egemenliğinde Muğla
7 Muğla'nın ünlü evlatları
8 Dış bağlantılar

[değiştir] Coğrafya

Toplam uzunluğu 1100 km.yi biraz aşan deniz kıyıları ile Muğla ülkemizin en uzun sahil şeridine sahip ilidir. Muğla ilinde ayrıca iki büyük göl bulunmaktadır. Bunlar Milas ile Aydın ilinin Söke ilçesi sınırları dahiline yayılan Bafa Gölü ile Köyceğiz ilçesindeki Köyceğiz Gölü'dür. Önemli iki akarsuyu ise Çine Çayı (Yatağan'dan geçerken Yatağan Çayı) ve Esen Çayı'dır (Seki beldesinden geçerken Seki Çayı).

[değiştir] Ulaşım

İlin önemli limanları Bodrum, Marmaris, Fethiye ve Güllük'tedir. Ayrıca ilde iki de havaalanı (Bodrum-Milas ve Dalaman) bulunmaktadır.

[değiştir] Endüstri

İldeki üç termik santral Yatağan, Yeniköy ve Kemerköy'dedir. Maden yatakları zengindir. Bu sektörde Yatağan linyit rezervleri ve Fethiye krom yatakları ilk kalemde sayılabilir. Muğla ayrıca önemli bir mermercilik merkezidir. Bu enerji ve madencilik üretim tesisleri dışında sanayiye dönük büyük girişimler bulunmamaktadır. İlde çalıştırdığı personel sayısı 100'ü aşan bir tek sanayi tesisi yoktur. Ekonomi özellikle turizm ve tarıma dayalıdır.

[değiştir] Tarım ve hayvancılık

Muğla ili tarımsal ürünlerinin çeşitliliği ile dikkati çeker. Türkiye'de arıcılığın en önemli merkezlerinden biridir. Yörede hem arı hem de çam balı bulunmaktadır. Ortaca, Fethiye, Dalaman ve Dalyan bölgelerinde yaygın bir şekilde narenciye tarımı (portakal, limon, mandalina, greyfurt) yapılmaktadır. Özellikle Marmaris-Köyceğiz hattına özgü bir diğer ürün günlük ağacından elde edilen ve parfümeride ve eczacılıkta kullanılan sığla yağıdır. Zeytincilik de il genelinde gelişmiştir.

[değiştir] Turizm

Muğla iline bağlı ve sahil şeridindeki 3 ilçe (Bodrum, Marmaris Sarıgerme(ortaca)ve Fethiye) Türk turizminin öndegelen ve dünyaca tanınan merkezlerindendir.

 Ayrıca Datça'da önemli tarihi yerler bulunur.Knıdos gibi...

[değiştir] Tarih

[değiştir] Türk egemenliği öncesinde Muğla

Antik Karya bölgesinin en eski yerleşimlerinden biri olan Muğla, bilinen tarihi boyunca başlangıçta Anadolu'nun yerli halkı Karyalıların, ardından kısmen ve kısa dönemler halinde Mısır, Asur ve İskit işgallerinin, zamanla da özellikle kıyılarda Helen kolonizasyon hareketinin egemenliği altında kalmıştır. Önce Medler, daha sonra Persler Muğla'yı idareleri altında almışlar ve bölgeyi bir satrap aracılığıyla yönetmişlerdir. Büyük İskender'in ordularıyla gelişinde Muğla bölgesi bir Karya satrapı tarafından yönetilmekte idi.

'Karya' isminin bölgeye M.Ö. 3400 yıllarında gelen kavimlere önderlik etmiş 'Kar' isimli bir komutandan kaynaklandığına ilişkin tezler öne sürülmektedir. Bölge çağlar boyunca Karya olarak anılmış, ve kuzeyde Söke, Aydın, Nazilli üzerinden başlayıp güneyde Dalaman çayının denize döküldüğü yerde biten Karya bölgesi, kuzeyinde Lidyalılar ın, güneyinde Likyalılar ın ve Anadolu içlerinde de Frigyalılar ın hüküm sürdüğü bölgelere komşu olmuştur.

Helen kavimleri Karya bölgesine kıyılardan başlayan çok uzun bir süreçte nüfuz etmişlerdir. Knidos (Datça yarımadasının ucu) ve Halikarnas (Bodrum) ile başlayan Helen kolonizasyonu ile zamanla Daldala (Dalaman), Stratonikea (Yatağan Eskihisar), Nakrasa (Karakuyu), Akassos (Bozüyük) ve Fethiye çevresinde de Telmessos, Xantos (Kınık), Patara (Minare) ve Tlos (Eşen) kentleri kurulmuştur.

M.Ö. 334 yılında Karya'ya gelen Büyük İskender, Perslerin çekilmesiyle ortaya çıkmış kardeşlerarası bir saltanat kavgasıyla karşılaştı. Kardeşlerden Ada ve abisi ve kocası Hidrieus ile Mausolus ve kızkardeşi ve karısı Artemisia, diğer kardeş olan Piksodaros'un isyanı ile karşı karşıyaydılar ve bu nedenle kuzeye Alinda'ya (Karpuzlu) çekilmişlerdi. Ada Alinda'nın anahtarlarını Büyük İskender'e göndererek kendisini annesi olarak kabul etmesini istedi. İskender de bu isteği kabul ederek Ada'yı Karya satraplığına getirdi. Ancak ertesi yıl İskender'in Likya'ya geçmesiyle Piksodaros ablası satrap Ada'yı öldürerek yerine geçti. İskender'in haznedarı Filotas'ı satraplığa ataması da asayişi sağlamadı ve İskender'in uzaklaşmasıyla bölge Bergama ve Roma egemenliğine kadar (yaklaşık iki yüzyıl) sürecek bir anarşi döneminin içine düştü. 395'de Roma İmparatorluğu 'nun ikiye ayrılmasıyla da Karya Bizans İmparatorluğu içinde kaldı.

Muğla ili tarihi kalıntılar açısından son derece zengin olup, sınırları içinde 103 ören yeri bulunmaktadır.

[değiştir] Türk egemenliğinde Muğla

Muğla ili Menteşeoğulları Beyliği ile özdeşleşmiştir.

[değiştir] Muğla'nın ünlü evlatları

Halikarnaslı tarihçi Herodot;
Turgut Reis (Türk denizcisi);
İstanbullu bir Rum ailenin çocuğu olup, Muğla'da doğan uluslararası silah taciri Basil Zaharoff;
Baba Eftim Erenerol ile Türk Ortodoks kurultayını toplayarak Kurtuluş Savaşı'na destek kararı çıkartan Bodrumlu Pulluoğlu İstimat Zihni Özdamar;
Jön Türklerin ilerigelenlerinden ve sonradan Atatürk'e destek olmuş Bodrum Yahudi cemaatinden Avram Galanti;
Atatürk'ün İçişleri Bakanı İstanköylü Şükrü Kaya;
Kurtuluş Savaşı'nda 11. Tümen komutanı General Mustafa Muğlalı;
Cumhuriyet gazetesinin kurucusu ve Atatürk'ün çalışma arkadaşı Fethiyeli Yunus Nadi Abalıoğlu ve oğlu Nadir Nadi Abalıoğlu;
Doğu Karadeniz'de çay tarımını başlatan Muğlalı Kuloğulları ailesinden ziraat mühendisi Zihni Derin;
Başbakan Tansu Çiller'in babası, 1950'li yıllar İstanbul vali ve belediye reisi muavini Milaslı Necati Çiller;
Halikarnas Balıkçısı Cevat Şakir Kabaağaçlı'nın öğrencisi Şadan Gökovalı;
Ünlü Akyaka Çakırhan evlerinin mimarı, Ağa Han ödülü sahibi Nail Çakırhan;
Dünyanın en büyük amatör yıldız gözlemcileri kuruluşu AAVSO'ya 30 yıl başkanlık yapan gökbilimci Bodrumlu Janet Akyüz Mattei;
Türk Halk Müziği sanatçısı Ege bülbülü Muğlalı Memiş (Memiş Güniç);

Muğla'nın, isimleri yöre ile özdeşleşmiş, fahri hemşerileri:

Halikarnas Balıkçısı Cevat Şakir Kabaağaçlı;
Yatağan'ın Turgut beldesinde bir konak yaptırarak 2 yıl sürekli, 17 yıl aralıklarla burada kalan büyük Türk ressamı Osman Hamdi Bey;
Bodrum Paşası Zeki Müren.
Can Yücel: Mezarı son yıllarını geçirdiği Datça'da bulunmaktadır. Hayranları mezarını sık sık ziyaret ederek şarap şişesi bırakmaktadır.
7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren: Emeklilik günlerini Marmaris Armutalan'da resim yaparak sürdürmektedir.

[değiştir] Dış bağlantılar

http://www.infomarmaris.com Marmaris Turkiye
http://www.icmelerholiday.com Icmeler Marmaris Turkiye
Muğla Valiliği
YerelNET Muğla sayfası
Muğla Türküleri ve Antolojisi
Muğla tati beldeleri

Türkiye yerleşim yerleri ile ilgili bu madde bir taslaktır. İçeriğini geliştirerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz.

	Muğla ilinin ilçeleri
Muğla \| Bodrum \| Dalaman \| Datça \| Fethiye \| Kavaklıdere \| Köyceğiz \| Marmaris \| Milas \| Ortaca \| Ula \| Yatağan

	Türkiye Cumhuriyeti'nin İlleri
Adana \| Adıyaman \| Afyonkarahisar \| Ağrı \| Aksaray \| Amasya \| Ankara \| Antalya \| Ardahan \| Artvin \| Aydın \| Balıkesir \| Bartın \| Batman\| Bayburt \| Bilecik \| Bingöl \| Bitlis \| Bolu \| Burdur \| Bursa \| Çanakkale \| Çankırı \| Çorum \| Denizli \| Diyarbakır \| Düzce\| Edirne \| Elazığ \| Erzincan \| Erzurum \| Eskişehir \| Gaziantep \| Giresun \| Gümüşhane \| Hakkari \| Hatay \| Iğdır \| Isparta \| İstanbul \| İzmir \| Kahramanmaraş \| Karabük \| Karaman \| Kars \| Kastamonu \| Kayseri \| Kırıkkale \| Kırklareli \| Kırşehir \| Kilis \| Kocaeli \| Konya \| Kütahya \| Malatya \| Manisa \| Mardin \| Mersin \| Muğla \| Muş \| Nevşehir \| Niğde \| Ordu \| Osmaniye \| Rize \| Sakarya \| Samsun \| Siirt \| Sinop \| Sivas \| Şırnak \| Tekirdağ \| Tokat \| Trabzon \| Tunceli \| Şanlıurfa \| Uşak \| Van \| Yalova \| Yozgat \| Zonguldak