Świętokrzyska Kolej Dojazdowa

Z Wikipedii

Świętokrzyska Kolej Dojazdowa, zwana także Ciuchcia-Express Ponidzie - powstała w 1917 roku. Trasa biegnie z Jędrzejowa, poprzez Jasionną, Motkowice, Umianowice do Pińczowa, z odgałęzieniem trasy do Hajdaszka (i dalej Stawian Pińczowskich) w Umianowicach.

Jako ciekawostkę można podać fakt, że linia ŚKD krzyżuje się w okolicy wsi Wygoda z linią LHS na 14,6 km biegu linii wąskotorowej od stacji Jędrzejów Wąski. Jest to jedno z dwóch w Polsce skrzyżowań linii szerokotorowej z wąskotorową, a dodatkowo jeden z kilku nielicznych wiaduktów na trasie przebiegu linii wąskotorowej

Spis treści 1 Historia 2 Kolej współcześnie 3 Przyszłość kolejki 4 Wydarzenia z życia kolejki 4.1 Historyczne 4.2 Bieżące 5 Trasa przejazdu 5.1 Stan obecny 5.2 Linie historyczne 5.2.1 Węzeł Umianowice 5.2.2 Węzeł Bogoria 5.2.3 Węzeł Cudzynowice 6 Bibliografia 7 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia

Historycznie kolejka miała za zadanie obsługę lokalnych PGR i ZPO Pińczów, wykonywała takie usługi jak: dowóz pracowników, odbiór produktów rolniczych, zaopatrzenie w węgiel, nawozy itd. Kolejka obsługiwała także nieczynny już kamieniołom w Ptaszniku k. Chmielnika. Po upadku PGR zapotrzebowanie na usługi transportowe spadło, i kolej wobec braku zainteresowania zawiesiła swoje działanie.

[edytuj] Kolej współcześnie

Z uwagi na położenie szlaku w dolinie Nidy (tzw. Ponidzie) w 1998 roku, po kilku latach przerwy, postanowiono wznowić ruch turystyczny, który od tamtej pory rozwija się i funkcjonuje do dziś. Kolejka dysponuje obecnie trzema lokomotywami Lxd2 oraz sprawnym parowozem Px48. Warsztaty wykonują naprawy taboru wąskotorowego na zlecenie obsługując kolejki z całego kraju (specjalizują sie w remontach układów jezdnych). Dostawy odbywają się transportem samochodowym.

Odjazd pociągu odbywa się ze stacji Jędrzejów Wąski w lecie w każdą niedzielę o godzinie 10:00, zaś powrót o 18:00. Prowadzone są także pociągi specjalne i na zamówienie. W chwili obecnej nie są prowadzone pociągi towarowe ani codzienny ruch lokalny, choć trwają rozmowy nad ich przywróceniem.

Istnieje możliwość dojazdu za pośrednictwem KKA na stację kolejki w Pińczowie. Kolejkowa Komunikacja Autobusowa uruchamia specjalnie dwie linie:

• Linia numer 1: Kielce, ul. Żelazna (przystanek busów) - Pińczów dworzec Świętokrzyskiej Kolejki Dojazdowej. Odjazd z Kielc w niedziele o godzinie 11:15.
• Linia numer 2: Busko-Zdrój, dworzec PKP - Pińczów dworzec Świętokrzyskiej Kolejki Dojazdowej. Odjazd z Buska w niedziele o godzinie 11:45.

Po powrocie z przejazdu kolejką na ognisko i zabawę do Umianowic, obydwa busy czekają na pasażerów w Pińczowie i o 14:30 jadą odpowiednio do Kielc i do Buska-Zdroju.

Spółka "Świętokrzyska Kolejka Dojazdowa Ciuchcia Ekspres Ponidzie" powstała w 2002 roku. Udziałowcami są: gmina Jędrzejów (144,5 tys zł), gmina Pińczów (109 tys zł), samorząd województwa (100 tys zł), powiaty jędrzejowski i pińczowski (po 50 tys zł), gminy Imielno i Kije (po 23 tys zł).

Kolejka zatrudnia kilkunastu pracowników. W latach 2002-2006 spółka przyniosła ok. 700 tys. zł straty. W 2006 roku z wycieczek kolejką skorzystało ponad 15 tys. osób. W roku poprzednim około 12 tys. osób.

[edytuj] Przyszłość kolejki

Obecnie trwają rozmowy nad przyszłością kolejki. Rozważane jest m.in skorzystanie z dofinansowania unijnego, wniosek i dofinansowanie z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, zmiana formuły prawnej. Rozważane jest także przedłużenie trasy przejazdu do Sędziejowic. W 2003 r. został przywrócony przejazd w Hajdaszku, w październiku 2007 miała miejsce odbudowa mostu udrażniająca szlak do stacji stycznej z torem normalnym w Stawianach Pińczowskich.

Planowane jest także rozszerzenie szlaku w stronę Wiślicy do zniszczonego mostu w Skrzypowie. Prawdopodobnie zostanie także zwiększona ilość przystanków o stacje: centrum Jędrzejowa, Piaski, Borki, Wygoda, Holendry, Ptasznik, Suchowola, Podlesie, Wierzbie, Rudki, Kamienna Góra, Pągowiec, Skowronno Górne i Dolne, Kopernia, Pińczów naprzeciw dworca PKS, Skrzypiów, Wojsławice, Rudawa i Biskupice.

[edytuj] Wydarzenia z życia kolejki

[edytuj] Historyczne

• luty 1915 otwarcie pierwszego odcinka z Jędrzejowa do Motkowic
• 1924 budowa parowozowni w Pińczowie
• 1 stycznia 1930 przejęcie przez zarząd PKP
• 1951 przekucie toru z 600 na 750 mm
• 1987 zawieszenie ruchu pasażerskiego
• 1993 zawieszenie ruchu towarowego
• 1998 uruchomienie ruchu turystycznego
• 2001 zawieszenie ruchu turystycznego przez PKP
• 2003 przejęcie przez władze samorządowe i wznowienie ruchu turystycznego

[edytuj] Bieżące

• 5 sierpnia 2005 r. Minister Gospodarki odznaczył Świętokrzyską Kolejkę Dojazdową odznaką honorową "Za zasługi dla turystyki".
• 7 lipca 2006 r. w Umianowicach odbyły się obchody 90-lecia istnienia kolejki. Hasłem imprezy było "Spotkajmy się za 10 lat". Patronat nad uroczystością objęli: wojewoda świętokrzyski Grzegorz Banaś, marszałek województwa Franciszek Wołodźko, zarząd kolejki oraz Stowarzyszenie Sympatyków Zabytkowej Jędrzejowskiej Kolei Dojazdowej.
• 9 lipca 2006 r. z okazji Światowego Dnia Turystyki za szczególne zasługi dla rozwoju turystyki w regionie świętokrzyskim kolejkę uhonorowano statuetką "Wędrowiec Świętokrzyski". Nagrodę Świętokrzyskiej Kolejce Dojazdowej przyznał marszałek województwa świętokrzyskiego.
• 9 lipca 2006 kolejka otrzymała także wyróżnienie w plebiscycie "Słowa Ludu" i rozgłośni Radia "TAK": "Ziemia Świętokrzyska Piękna Nieznajoma", jako jedna z największych atrakcji turystycznych województwa.
• 3 stycznia 2007 krótkofalowa kolejkowa stacja klubowa HF7JKD nadająca z budynku biurowego na stacji Jędrzejów Wąski uzyskała w Zawodach Zielonogórskich im. Juliusza Schmidta Polskiego Związku Krótkofalowców, z okazji Dni Zielonej Góry - Winobrania, wysoką 5 lokatę otrzymując łącznie 6251 punktów.
• 12 czerwca 2007 w wyniku przeprowadzonego przeglądu parowóz Świętokrzyskiej Kolejki Dojazdowej - Px48-1724 uzyskał przedłużenie rewizji do czerwca roku 2009. Jest to obecnie jedyny zachowany sprawny parowóz na terenie województwa i regionu.
• 10 lipca 2007 Ciuchcia Express Ponidzie zdobyła trzecie miejsce w plebiscycie "Wybieramy skarb turystyczny województwa świętokrzyskiego" zorganizowanym przez Gazetę Wyborczą. Warto nadmienić, iż spośród głosów nadesłanych przez internautów kolejka zdobyła pierwsze miejsce.
• 10 października 2007 odbudowa mostku i udrożnienie szlaku do Stawian Pińczowskich, pierwszy pociąg po 11 latach
• 20 października 2007 pociąg specjalny prowadzony trakcją parową parowozem Px48 dla miłośników kolei, z dojazdem do stacji Hajdaszek i Stawiany Pińczowskie

[edytuj] Trasa przejazdu

[edytuj] Stan obecny

Linia czynna

Jędrzejów Wąski
Jasionna
Motkowice
Umianowice	Hajdaszek
	Stawiany Pińczowskie
Pińczów

Linie planowane do przywrócenia do ruchu

• Pińczów - Młodzawy - Mozgawa - Chroberz - Nieprowice - Złota Pińczowska - Jurków - Wiślica
• Umianowice - Hajdaszek - Stawiany Pińcz. - Sędziejowice - Chmielnik - Strojnów - Drugnia - Potok Wąsk. - Raków Opatowski

[edytuj] Linie historyczne

[edytuj] Węzeł Umianowice

Trasa kolejki zaczynała się przy stacji normalnotorowej Jędrzejów i biegła do Umianowic:

• Jędrzejów
• Jędrzejów Wąski
• Jasionna
• Motkowice Wąsk
• Umianowice

W Umianowicach było rozwidlenie linii na kierunku do Cudzynowic i Bogorii:

• Umianowice
• Pińczów
• Młodzawy
• Mozgawa
• Chroberz
• Nieprowice
• Złota Pińczowska
• Jurków
• Wiślica
• Brodek
• Kolosy
• Jadzinek
• Bagaj
• Broniszów
• Cudzynowice

• Umianowice
• Hajdaszek
• Stawiany Pińcz
• Sędziejowice
• Chmielnik
• Strojnów
• Drugnia
• Potok Wąsk
• Raków Opatowski
• Rakówki
• Arkuszów
• Wola Małkowska
• Bogoria

[edytuj] Węzeł Bogoria

W Bogorii trasa kolejki rozwidlała się i biegła w kierunkach na Szczucin i Koprzywnicę oraz Iwaniska:

• Bogoria
• Dobra Sztambergów
• Staszów Wąsk
• Rytwiany
• Sichów
• Sierogi
• Łubnice Buskie
• Zborówek
• Komorów Wąsk
• Rataje Wąsk
• Szczucin k. Tarnowa Wąsk

• Bogoria
• Józefów Kielecki
• Nawodzice
• Jachimowice
• Koprzywnica
• Ciszyca
• Tarnobrzeg Wąsk.

• Bogoria
• Przyborowice
• Gryzikamień
• Iwaniska

[edytuj] Węzeł Cudzynowice

W Cudzynowicach trasa kolejki rozwidlała się i biegła w kierunkach na Kocmyrzów i Charsznicę:

• Cudzynowice
• Kazimierza Wielka
• Donosy
• Wielgus
• Ksawerówka
• Kościelec
• Stągniowice
• Szreniawa Miechowska
• Proszowice
• Posądza
• Łyszkowice
• Biurków
• Zielona Wąsk
• Kocmyrzów Wąsk

• Cudzynowice
• Topola Pińczowska
• Skalbmierz
• Podgaje
• Działoszyce
• Słaboszów
• Janowice n. Nidzicą
• Kalina Wielka
• Kalina Mała
• Miechów Wąsk
• Chodów
• Charsznica

Przed przekuciem linii z toru 600 mm na 750 mm istniało także połączenie Hajdaszek-Pińczów.

[edytuj] Bibliografia

• Koleje, Judyta Kurowska-Ciechańska, Ariel Ciechański, Wyd. Carta Blanca, Warszawa 2007, ISBN 978-83-60887-80-6, str. 232-235

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Strona kolejki
• Relacje i materiały TVP na temat kolejki
• Informacje w ogólnopolskiej bazie kolejek wąskotorowych