Rogowska Kolej Wąskotorowa

Z Wikipedii

Rogowska Kolej Wąskotorowa – pierwsza i jedyna kolej muzealna w województwie łódzkim.

Spis treści 1 Historia 2 Zabytek kolejnictwa 3 Trasa 4 Bibliografia 5 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia

Jej początki sięgają 1915 roku kiedy to wojska niemieckie zbudowały wojskową kolej polową o rozstawie szyn 600 mm łączącą Rogów z Białą Rawską. Wąskotorówka służyła do zaopatrywania niemieckiego frontu w żywność, broń i amunicję. Za jej pomocą dowożono żołnierzy i ewakuowano rannych.

Budowa Rogowskiej Kolei Wąskotorowej rozpoczęła się 28 lutego 1915 r. Budowa była prowadzona przez 22 Reserve Eisenbahn Kompanie i trzy inne niemieckie kompanie kolejowe. Kolej zbudowana w celu zaopatrywania frontu wschodniego w pobliżu rzek Rawki i Pilicy. Linia biegła od stacji kolei normalnotorowej w Rogowie do Białej Rawskiej przez Głuchów i Rawę Mazowiecką.

Po skończeniu I wojny światowej Rogowska Kolej Wąskotorowa została przejęta przez PKP. W 1954 roku przekuto ją na rozstaw 750 mm. W 1996 roku została wpisana do rejestru zabytków. W 2001 roku PKP podjęły decyzję o jej likwidacji.

Od zniszczenia uratowała ją Fundacja Polskich Kolei Wąskotorowych (FPKW), która przywróciła ją do stanu sprawności technicznej. Na stacji Rogów Towarowy Wąskotorowy zgromadzono drugą co do wielkości w Polsce kolekcję zabytkowego taboru wąskotorowego. Cała kolej jest utrzymywana dzięki pracy wolontariuszy, do których może dołączyć każdy pasjonat kolejnictwa.

[edytuj] Zabytek kolejnictwa

Na stacji w Rogowie powstaje, tworzony społecznie, skansen kolei wąskotorowych. Do czerwca 2007 r. Fundacja sprowadziła 52 jednostki taboru, w tym 3 parowozy, 5 lokomotyw spalinowych, 3 wagony motorowe i 5 osobowych. Większość egzemplarzy to unikaty, często uratowane wręcz "spod palnika". Wśród nich można znaleźć unikalne egzemplarze cysterny do przewozu melasy z 1905 r., saksońskiego pługa odśnieżnego z końca XIX stulecia i wagonu bagażowo-pocztowego z 1928 r.

Wszystkie wyremontowane lokomotywy i wagony mają w pełni historyczny wygląd. Dotyczy to także wzorów i kolorów malowania oraz sposobu oznaczenia pojazdów. To właśnie szacunek dla historii nakazuje umieszczać na wagonach i lokomotywach pochodzących z kolei państwowej symbol PKP, choć w rzeczywistości dzisiaj nie stanowią one własności tego przedsiębiorstwa. Zrekonstruowane umundurowanie obsługi pociągu, oraz odtworzone liczne szczegóły wyposażenia taboru dopełniają klimatu sprzed lat.

Choć nie ma już znaczenia gospodarczego, bo nie są już za jej pośrednictwem prowadzone przewozy towarowe, to jest najcenniejszym zabytkiem kolejnictwa w regionie łódzkim. Prowadzone są na niej przewozy turystyczne. W każdą niedzielę od początku maja do końca września o godzinie 13.00 odjeżdża z Rogowa ogólnodostępny pociąg turystyczny. Pociąg złożony z zabytkowych wyremontowanych wagonów osobowych i jednego bagażowego ciągnie lokomotywa spalinowa Lyd1 z lat 60 ubiegłego wieku. Z okazji lokalnych festynów uruchamiane są dodatkowe pociągi, m.in. podczas "Dni Rawy" czy "Święta Wiosny" w Arboretum w Rogowie.

[edytuj] Trasa

Trasa kolejki wiedzie przez malownicze, pagórkowate tereny Mazowsza przebiegając przez:

• Rogów - w miejscowości znajdują się dwie stacje: mniejsza Rogów Osobowy Wąskotorowy, oraz większa (największa na całej linii) Rogów Towarowy Wąskotorowy z zabytkowymi budynkami oraz bardzo bogatą ekspozycją zabytkowego taboru. Oprócz kolejki we wsi znajduje się jedno z najcenniejszych w Europie Arboretów.
• Jeżów – z neogotyckim kościołem parafialnym pw. św. Andrzeja Apostoła, wzniesionym w latach 1907-1914 z nawą z XV/XVI stulecia, w której zachowało się późnogotyckie sklepienie gwiaździste. Ponadto drewniany kościół cmentarny pw. św. Leonarda prawdopodobnie z 2. połowy XVII wieku oraz drewniane domy z XIX wieku. Cmentarz żołnierzy Armii Łódź z 1939 r.
• Białynin
• Głuchów – wieś założona na skrzyżowaniu dawnych traktów z Łęczycy do Rawy Mazowieckiej i z Piotrkowa Trybunalskiego do Skierniewic. We wsi stoi późnobarokowy kościół parafialny pw. św. Wacława wzniesiony w 1786 r. z piękną fasadą, neogotycką dzwonnicą z 1821 r. i neoklasycystyczna plebanią z 1824 r.
• Złotą
• Zawady
• Boguszyce – w których stoi drewniany kościół pw. św. Stanisława Biskupa, jeden z najcenniejszych zabytków drewnianej architektury sakralnej w Polsce. Świątynia ta została wzniesiona w latach 1550-58, z fundacji Wojciecha Bogusławskiego herbu Rawicz, podskarbiego dóbr mazowieckich należących do królowej Bony. Kościół wzniesiono w miejscu wcześniejszej świątyni z 1521 r.
• Rawę Mazowiecką – w mieście znajduje się stacja Rawa Maz., oraz przystanek Zamkowa Wola. Rawa Mazowiecka to ośrodek przemysłu spożywczego (mięsnego oraz przetwórstwa owoców i warzyw), ponadto znajdują się tutaj zakłady przemysłu precyzyjnego, odzieżowego i skórzanego (garbarnia). Miasto posiada następujące zabytki:
  • grodzisko Anielska Góra – wczesnośredniowieczne grodzisko położone około 1,8 kilometra na południowy wschód od rynku, na skraju miasta
  • dawny zespół klasztorny jezuitów (z XVII-XVIII wieku) zlokalizowany w zachodniej pierzei rawskiego rynku. Na późnobarokowy zespół klasztoru składają się: kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP, klasycystyczna, dwukondygnacyjna dzwonnica oraz budynek dawnego kolegium jezuickiego ufundowanego przez braci Wołuckich w 1613 r. W czasie rokoszu Lubomirskiego kolegium jezuickie gościło króla Jana Kazimierza. Wychowankiem kolegium był znany polski kronikarz Jan Chryzostom Pasek
  • zamek książąt mazowieckich z XIV wieku – średniowieczny zamek w Rawie wzniesiono na sztucznym usypisku nad rzeka Rawką, w czasach księcia mazowieckiego Siemowita III – w latach 1363-1366.
• Podskarbice Szlacheckie
• Annosław
• Regnów
• Pągów
• Białą Rawską – ostatnia stacja Kolei Rogowskiej, jeden ze starszych ośrodków osadniczych na ziemi mazowieckiej. Już w XII wieku był to gród kasztelański, który pełnił rolę ważnego ośrodka administracyjnego, a także handlowego. Prawdopodobnie istniała tu komora celna. Znajduje się tu też kościół parafialny pw. św. Wojciecha – murowana świątynia z początku XVI wieku, odbudowana po pożarze w końcu XVII stulecia. i w 1846 r. z neogotycką fasadą, z 2. poł. XIX stulecia. Warto też zobaczyć dawną bożnicę – do 1939 r. świątynię miejscowej gminy żydowskiej, murowaną, wzniesioną w 1. połowie XIX stulecia, przebudowaną pod koniec lat 50. XX w., będącą obecnie siedzibą Ochotniczej Straży Pożarnej.

[edytuj] Bibliografia

• Michał Zajfert, Historia Rogowskiej Kolei Wąskotorowej, Świat Kolei nr 5,6 2004, ISSN1234-5962
• Adam Wawrzyniak, Nowe oblicze Rogowskiej Kolei Wąskotorowej, 2006, broszura wydana z okazji podsumowania projektu "Lokalna Integracja" realizowanego w ramach Programu MŁODZIEŻ

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Fundacja Polskich Kolei Wąskotorowych – organizacja miłośników kolei, zrzeszająca osoby, które zachowują zabytki polskiego kolejnictwa wąskotorowego
• www.koleje.wask.pl Galeria Rogowskiej Kolei Wąskotorowej Krzysztofa Zientary
• www.ziemialodzka.pl Podstrona Portalu Turystyczno – Krajoznawczego poświęcona Rogowskiej Kolei Wąskotorowej