10 Sudecka Dywizja Pancerna
Z Wikipedii
10 Sudecka Dywizja Pancerna im. Bohaterów Armii Radzieckiej - pancerny związek taktyczny Sił Zbrojnych PRL
Rozkazem Nr 0056/0rg z 30 marca 1949 r. Minister ON nakazał dowódcy OW IV do 1 września 1951 r. przenieść 10 Sudecką Dywizję Piechoty z etatów 2/76-2/81 na etaty 5/44,5/47, 5/50-5/59 dywizji pancernej o ogólnym stanie osobowym 6197 żołnierzy oraz 34 pracowników kontraktowych. Dowódcą dywizji mianowano przybyłego z Armii Radzieckiej płk. Jurija Bolszaka. Dywizja miała do października 1950 r. osiągnąć gotowość do działań.
Formowano ją na bazie 10 Sudeckiej DP, 2 Sudeckiego Pułku Czołgów, 8 Pułku Czołgów i 24 Drezdeńskiego Pułku Artylerii Pancernej w rejonie Wrocławia, Opola, Kłodzka, Brzegu, Strzegomia.
W połowie 1949 r. przeniesiono z Jeleniej Góry do Wrocławia dowództwo 10 Sudeckiej DP i przeformowano na dowództwo 10 Sudeckiej DPanc
Spis treści |
[edytuj] Skład
Dowództwo - Wrocław
- 27 Zmotoryzowany Pułk Piechoty - Kłodzko
- 2 Sudecki Pułk Czołgów - Opole
- 6 Drezdeński Pułk Czołgów - Wrocław
- 39 Pułk Artylerii Lekkiej - Strzegom
- 7 batalion rozpoznawczy Wrocław - Strzegom
- 14 dywizjon artylerii przeciwlotniczej - Strzegom
- 41 batalion łączności - Wrocław
- 21 batalion saperów - Brzeg
- 43 kompania samochodowa - Wrocław
- RWN Cz Nr 7 - Wrocław
- RWN Sam Nr 8 - Wrocław
- RWN SArt Nr 9 - Wrocław
Wyposażenie:
- 25 czołgów ciężkich IS-2 (etat 23 czołgi)
- 145 czołgów średnich T-34-85 (etat 185 czołgów)
- 42 działa samobieżne
- 56 samochodów pancernych (etat 15 sztuk)
- 72 działa (etat 90 dział)
- 25 armat plot (etat 24 armaty)
- 67 moździerzy (etat 154 moździerze)
- 666 ciągników i samochodów (etat 2224 pojazdy)
[edytuj] 10 Dywizja Zmechanizowana
W związku z dużymi trudnościami organizacyjnymi w formowaniu dywizji pancernej Sztab Generalny WP zmuszony był zmienić pierwotne plany i rozkazem Ministra ON nr 0055/org z 12 czerwca 1950 r. przenieść jednostki 10 Sudeckiej DPanc na etaty 64-5/76 dywizji zmechanizowanych, o stanie 8226 żołnierzy i 119 pracowników cywilnych.
[edytuj] Skład i rozmieszczenie (1952)
dowództwo - Opole
- 27 pułk zmechanizowany - Kłodzko
- 40 pułk zmechanizowany - Bolesławiec
- 71 pułk zmechanizowany - Opole
- 2 pułk czołgów - Opole
- 10 pułk artylerii pancernej - Opole
- 39 pułk artylerii haubic - Strzegom
- 12 pułk moździerzy - Krotoszyn
- 8 dywizjon artylerii rakietowej - Strzegom
- 14 dywizjon artylerii przeciwlotniczej - Opole
- 21 batalion saperów - Świdnica
- 41 batalion łączności - Opole
- 7 batalion rozpoznawczy - Opole
[edytuj] 10 DPanc cd
W 1955 roku powtórnie zreorganizowano dywizję, nadając jej charakter związku pancernego.
W czerwcu 1956 częścią sił weszła do centrum Poznania, biorąc bezpośredni udział w demonstracji siły w czasie "Poznańskiego Czerwca 56".
W czasie stanu wojennego jej oddziały wzięły udział w stłumieniu strajku górników w Kopalni Wujek 16 grudnia 1981.
[edytuj] Skład i rozmieszczenie (1960)
dowództwo - Opole
- 2 Sudecki Pułk Czołgów - Opole
- 10 Drawski Pułk Czołgów - Opole
- 71 pułk czołgów - Opole
- 40 pułk zmechanizowany - Bolesławiec
- 115 dywizjon artylerii haubic - Tarnowskie Góry
- 8 dywizjon artylerii rakietowej - Strzegom
- 24 dywizjon artylerii przeciwlotniczej - Lubliniec
- 21 batalion saperów - Świdnica
- 41 batalion łączności - Opole
- 7 batalion rozpoznawczy - Opole (w latach późniejszych przeniesiony do Brzegu)
- 40 dywizjon artylerii rakietowej - Brzeg
- samodzielna kompania chemiczna - Opole
[edytuj] 10 Sudecka Dywizja Zmechanizowana cd
W latach 90. XX wieku 10 DPanc, podobnie jak i inne dywizje Wojska Polskiego, 10 SDPanc przeformowano na zmechanizowany związek taktyczny. Trzonem jej stały się trzy pułki zmechanizowane (tzw. zunifikowane)
[edytuj] Dowódcy
- płk Jurij K. Bolszak (AR) 25 marca 1949 —1950
- płk Kazimir Fiodorowicz (AR) 1950 — 1952
- płk Michaił M. Prokofiew (AR) 1952 - 1955
- ppłk Antoni Mazurkiewicz 1955 — 1956
[edytuj] Ciekawostki
- Znakiem taktycznym malowanym na sprzęcie dywizji był biały żubr
[edytuj] Bibliografia
- Jerzy Kajetanowicz: Polskie Wojska Lądowe w latach 1945 -1960. Toruń 2004
- Paweł Piotrowski: Śląski Okręg Wojskowy. Przekształcenia organizacyjne 1945 -1956. Warszawa 2003.
[edytuj] Zobacz też
Korpus pancerne: 1 Drezdeński KPanc • 1 KPanc (1949-1951) • 2 Korpus Pancerny Dywizje pancerne: 5 DPanc • 10 DPanc • 11 DPanc • 16 DPanc • 19 DPanc • 20 DPanc • Brygady pancerne: 1 BPanc • 2 BPanc • 3 BPanc • 4 BPanc • 16 BPanc
Pułki czołgów: 1 pcz • 2 pcz • 3 pcz • 4 pczc • 5 pczc • 6 pczc • 8 pcz • 9 pcz • 10 pcz • 11 pcz • 13 pcz • 16 pcz • 18 pcz • 23 pcz • 24 pcz • 25 pcz • 26 pcz • 27 pcz • 28 pcz • 29 pcz • 35 pcz • 51 pcz • 60 pcz • 68 pcz • 73 pcz • Bataliony rozpoznawcze: 1 br • 2 br
Artyleria pancerna: pułki: 13 papanc • 24 papanc • 25 papanc • 27 papanc • 28 (23) papanc • 46 papanc • 49 papanc • 51 papanc • 52 papanc • dywizjony: 1 dapanc • 2 dapanc • 3 dapanc • 4 dapanc • 5 dapanc • 6 dapanc • 7 dapanc • 10 dapanc • 11 dapanc • 12 dapanc
Rodowód: Związek Patriotów Polskich * PSZ w ZSRR (1943-1944) * Armia Ludowa Instytucje centralne: Naczelne Dowództwo (1944) * Sztab Główny ND * Główny Sztab Formowania * Szefostwo Mobilizacji i Uzupełnień * Główny Zarząd Polityczno-Wychowawczy * Główne Kwatermistrzostwo Formacje: Piechota na froncie wsch. * Broń pancerna na froncie wsch. * Artyleria na froncie wsch. Wojska Ochrony Pogranicza * Wojskowa Służba Wewnętrzna
Struktura organizacyjna: OdB 1 Korpusu PSZ w ZSRR * OdB WP wiosną 1945 * OdB WP w 1949 * OdB WP w okresie stalinizmu * OdB WP na przełomie lat 50/60 XX w. * OdB WP schyłku PRL
Działania bojowe: Bitwa pod Lenino * Przyczółek warecko-magnuszewski * Szarża pod Borujskiem * Bitwa o Kołobrzeg * GO Rzeszów * Akcja Wisła * GO Wisła * Operacja Dunaj
Stalinizm w wojsku: Główny Zarząd Informacji * Obława augustowska * Proces Tatar-Utnik-Nowicki * Proces generałów * Uroczysko Baran * Wojskowy Korpus Górniczy
Szkolnictwo wojskowe: ASG * WAP * WAT * WSOWOP * SOR * TOSWLot * COS WSW
Agenturalny Wywiad Operacyjny * Front Polski * Oddział II SG WP * Oficer polityczny * Viritim * Wojskowa Centrala Handlowa * Żołnierz Wolności