1 Warszawska Samodzielna Brygada Kawalerii

Z Wikipedii

1 Warszawska Samodzielna Brygada Kawalerii - jednostka kawalerii ludowego Wojska Polskiego utworzona w ZSRR w 1944 jako 1 Samodzielna Brygada Kawalerii.

Był to jedyny związek taktyczny kawalerii polskiej sformowany po kampanii wrześniowej. Brygadę formowano od marca do maja 1944 w Trościańcu na południowy wschód od Sum (Ukraina) według etatu 06/450 radzieckiej samodzielnej brygady kawalerii. Stan Brygady wynosił 3025 żołnierzy, a po zmianach – 3500. Rozkazem nr 38 z 8 maja 1944 została włączona w skład Armii Polskiej w ZSRR. Od 6 sierpnia 1944 do końca wojny działała w składzie I Armii WP.

Żołnierze rekrutowali się przede wszystkim z kawalerzystów polskich – uczestników walk we wrześniu 1939. Ok. 75% stanowili żołnierze 19 Pułku Ułanów Wołyńskich i 21 Pułku Ułanów Nadwiślańskich, pozostali – z 6 Pułku Ułanów Kaniowskich, 9 Pułku Ułanów Małopolskich, 12 Pułku Ułanów Podolskich, 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich, 23 Pułku Ułanów Grodzieńskich oraz 2 i 3 Pułku Strzelców Konnych i inni, także spoza jednostek kawalerii. Braki były jednak w kadrze oficerskiej. Poszczególne oddziały i pododziały zaprzysiężono w Dobrzyńcu Wielkim 4, 6 i 13 października 1944.

Marzec 1945 r.

[edytuj] Skład organizacyjny

Dowództwo,
Sztab,
2 Pułk Ułanów (Kawalerii),
3 Pułk Ułanów (Kawalerii),
4 Dywizjon Artylerii Konnej (12 armat 76 mm ZiS-3)
dywizjon szkolny,
8 Bateria Przeciwlotnicza,
12 Szwadron Saperów,
służby:
- 4 Park Amunicyjny,
- 5 Ambulans Weterynaryjny,
- 6 Szwadron Medyczno-sanitarny,
- 7 Kolumna Taborowa,
- 9 Szwadron Zabezpieczenia Technicznego,
- 10 Szwadron Łączności,
- Wojskowa Stacja Pocztowa nr 2977.

Stan etatowy: 3025 ludzi (302 oficerów, 693 podoficerów, 2 030 szeregowych), następnie 3 500 ludzi; 3 004 konie, 7 motocykli, 109 samochodów, 25 radiostacji, 429 pistoletów maszynowych, 2 427 karabinków, 60 karabinów maszynowych, 6 wkm (DSzK), 48 rusznic ppanc, 24 moździerze 82 mm, 20 armat 76 mm, 6 armat plot 37 mm wz.39.

[edytuj] Dowództwo

Dowódca brygady:

płk Włodzimierz Radziwanowicz (12 kwietnia 1944 – 12 lutego 1945),
p.o. ppłk Konstanty Gryżawski (15 lutego – 2 marca 1945),
płk Aleksander Dawidziuk (3 marca – 1 maja 1945).

Zastępca dowódcy brygady ds. polityczno-wychowawczych:

rtm. (mjr, ppłk) Stanisław Arkuszewski (1 maja 1944 – do końca wojny).

Zastępca dowódcy brygady ds. liniowych:

vakat – do 8 kwietnia 1945,
ppłk Andrzej Lisowski (8 kwietnia 1944 – do końca wojny).

Szef sztabu:

ppłk Mikołaj Pichowicz (1 maja 1944 – 5 lutego 1945),
p.o. mjr Leonid Maksimow (5 lutego – 3 marca 1945),
ppłk Mikołaj Pichowicz (3 marca 1945 – do końca wojny).

[edytuj] Sztandar i proporczyki

Sztandar został ufundowany przez społeczeństwo Lublina w lipcu 1944 i wręczony na froncie.

Proporczyki sztabu brygady i służb były czerwono-jasnoniebieskie.

[edytuj] Nazwy wyróżniające i odznaczenia

Rozkazem dowódcy 1 Armii WP nr 60 z 24 lutego 1945 Brygada otrzymała miano: Warszawska (wg innych źródeł, rozkazem Naczelnego Dowództwa Armii Czerwonej nr 011 z 19 lutego 1945 roku).

Rozkazem Naczelnego Dowódcy WP nr 127 z 8 maja 1946 została odznaczona Orderem Krzyża Grunwaldu III klasy.

[edytuj] Działania bojowe

Po ukończeniu szkolenia i otrzymaniu wyposażenia, Brygada osiągnęła gotowość bojową w czerwcu i została skierowana do Chełma. 15 sierpnia 1944 wzięła udział w defiladzie w Lublinie, przed m.in. przewodniczącym KRN Bolesławem Bierutem.

Do walki Brygada weszła po raz pierwszy we wrześniu 1944 roku na przyczółku warecko-magnuszewskim. Następnie wkroczyła na Pragę, gdzie podjęto próbne forsowanie Wisły, po czym oddziały zajęły pozycje na prawym brzegu rzeki. Od października do grudnia Brygada znajdowała się na linii frontu w rejonie Glinianka - Kołbiel, a następnie Świdry Małe - Karczew.

Podczas radzieckiej ofensywy styczniowej 1945, Brygada sforsowała Wisłę i wkroczyła do Warszawy od strony Służewca, po czym otrzymała rozkaz przejścia do Bydgoszczy. Następnie walczyła na Pomorzu wraz z oddziałami 1 Armii WP, m.in. o Podgaje, Jastrowie, Wielboki, Sośnicę.

1 marca 1945 Brygada przeprowadziła ostatnią w historii jazdy polskiej szarżę kawaleryjską, na pozycje niemieckie we wsi Borujsko (Schönfelde), stanowiące część trzeciej linii umocnień Wału Pomorskiego. Wcześniejsze natarcia tego dnia czołgów i oddziałów 2 Dywizji Piechoty na Borujsko nie przynosiły powodzenia z uwagi na trudny podmokły teren i położenie wsi na wzniesieniu, na otwartym terenie. Do wsparcia kolejnego natarcia wyznaczono grupę bojową kawalerii w składzie dwóch szwadronów pod dowództwem majora Waleriana Bogdanowicza. Grupa konna po zaciętej walce zdobyła Borujsko, przy stratach zaledwie 7 ułanów zabitych i 10 rannych.

Brygada wzięła następnie udział w walkach o Gryfice oraz dokonała uroczystych zaślubin Polski z morzem w Mrzeżynie. W kwietniu 1945 roku zajmowała pozycje obronne wzdłuż brzegów rzeki Dziwnej i Zalewu Szczecińskiego. Po przekroczeniu Odry, Brygada rozpoczęła walki na terenie Niemiec, podchodząc do północnych podmiejskich dzielnic Berlina. W pierwszych dniach maja Brygada przeszła w okolice Łaby, kończąc szlak bojowy.

W dniu 15 maja 1945 rozkazem Naczelnego Dowódcy Wojska Polskiego przeformowano 1 Samodzielną Warszawską Brygadę Kawalerii na 1 Warszawską Dywizję Kawalerii, istniejącą do 1947 roku.