Bitwa pod Fajsławicami

Z Wikipedii

Bitwa pod Fajsławicami – stoczona 24 sierpnia 1863 pod Fajsławicami w czasie powstania styczniowego.

Było to jedno z najkrwawszych starć wojsk powstańczych z armią rosyjską w 1863. Oddział powstańców pod dowództwem gen. Michała Heydenreicha Kruka w sile ok. 1 500 ludzi został rozbity przez dwie kolumny wojsk rosyjskich dowodzone przez Emanowa i Sołłohuba liczące ok. 3 000 ludzi i 6 dział.

[edytuj] Tło

Po zwycięstwie w bitwie pod Żyrzynem 8 sierpnia Heydenreich postanowił przejść do działań zaczepnych i przebić się za wszelką cenę przez kordon wojsk rosyjskich, blokujący powstańcom kontakt z Galicją.

[edytuj] Bitwa

Jednak 24 sierpnia Polacy zostali niespodziewanie otoczeni przez przeważające siły Rosjan. Jeszcze przed przyjęciem bitwy szeregi powstańców opuścił oddział piechoty Karola Krysińskiego. Pozostałe dwie partie powstańcze Władysława Ruckiego i Hermana Wagnera bezskutecznie próbowały przerwać pierścień okrążenia. Ostrzał artylerii rosyjskiej spowodował dotkliwe straty wśród powstańców. Spod ostrzału zdołał się jedynie wydostać oddział kawalerii pod dowództwem samego Heydenreicha.

Polacy stracili 320 rannych i zabitych, 650 powstańców wzięto do niewoli i odprowadzono do Lublina. Straty rosyjskie były niewielkie, i wyniosły kilkunastu zabitych i ok. 40 rannych.

Powstańców pochowano w zbiorowej mogile na miejscowym cmentarzu. Na mogile postawiono wysoki krzyż dębowy z cierniową koroną – symbol męczeństwa za Ojczyznę.

[edytuj] Znaczenie

Klęska ta pozbawiła inicjatywy strategicznej oddziały powstańcze na lubelszczyźnie i przyczyniła się do zanikania gniazd oporu zbrojnego. Sam Heydenreich zmuszony był wycofać się do Galicji, rezygnując z zakrojonych na szerszą skalę działań militarnych.

[edytuj] Bibliografia

• Bitwa pod Fajsławicami 24 VIII 1863 roku. W 130 rocznicę wydarzeń, oprac. i red. A. Polski, Fajsławice 1993;
• Kieniewisz S., Powstanie styczniowe, Warszawa 1983;
• Kozłowski E., Od Węgrowa do Opatowa. 3 II 1863-21 II 1863. Wybrane bitwy powstania styczniowego, Warszawa 1962;
• Mencel T., Między powstaniami 1831-1864, [w:] Dzieje Lubelszczyzny, t. 1, pod red. T. Mencla, Warszawa 1974, s. 543 - 640;
• Pajdowski M.S., Bitwy i potyczki powstania styczniowego w 1863 roku na terenie województwa lubelskiego, Lublin 1963;
• Siemion L., Od Chruśliny do Fajsławic. W 100-lecie powstania styczniowego, "Kultura i Życie", 1963, nr 29;
• Śladkowski W., Z powstania styczniowego na Lubelszczyźnie. Reportaż historyczny, w: "Kalendarz Lubelski", 1973, s. 130–143;
• Tomczyk J., Materiały źródłowe do dziejów powstania styczniowego w Wojewódzkim Archiwum Państwowym w Lublinie, "Archeion", t. 40, 1964, s. 43-56;
• Zabielski L., Rok 1863. Czyn i tradycja, Lublin 1993;
• Zabielski L., Rzeczpospolita powstańcza 1863 r., [w:] Spojrzenia w przeszłość Lubelszczyzny, pod red, K. Myślińskiego i A. A. Witusika, Lublin 1974, s. 135-150;
• Żurek F., Powiat krasnostawski w walce o wolność, Warszawa 1937.