Borkowo (województwo podlaskie)
Z Wikipedii
Współrzędne: 53°22'14" N 21°58'09" E
| Borkowo | |
| Województwo | podlaskie |
| Powiat | kolneński |
| Gmina | Kolno |
| Sołtys | Krzysztof Baczewski |
| Powierzchnia | ok. 5 km² |
| Położenie | 53° 22' 14'' N 21° 58' 09'' E |
| Wysokość | 150-200 m n.p.m. |
| Liczba mieszkańców (2008) • liczba ludności • gęstość |
ok. 715 ok. 173 os./km² |
| Strefa numeracyjna (do 2005) |
0-86 |
| Kod pocztowy | 18-500 |
| Tablice rejestracyjne | BKL |
|
Położenie na mapie Polski
  Borkowo
|
|
| Borkowo - Strona internetowa wsi | |
Borkowo – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie kolneńskim, w gminie Kolno. Założona w 1408 r. przez księcia Janusza I Mazowieckiego zwanego Starszym.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Borkowo lokowane było z nadania księcia mazowieckiego Janusza I Starszego w 1408 roku. Osadnikami była ludność z głębi Mazowsza. Nazwa wsi pochodzi od słowa „bór”, to znaczy las iglasty, który w owym czasie zajmował znaczne obszary tworząc tzw. Puszczę Borki. Teren Borkowa stanowił własność książęcą. W Borkowie rezydował wójt, sprawujący władzę w imieniu księcia. Posiadamy dane o kilku wójtach. W dniu 28 sierpnia 1413 roku książę Janusz I, przebywając w Miastkowie, potwierdził sprzedaż wójtostwa we wsi książęcej Zabiele, Jakuszowi, wójtowi z Borkowa. Za to wójtostwo Jakusz zapłacił nowogrodzkim mieszczanom 200 kop groszy. W tym samym dniu Jakusz odsprzedał wójtostwo w Borkowie braciom: Mikołajowi, Pawłowi i Wojciechowi. Kolejna wiadomość o Borkowie pochodzi z 4 stycznia 1524 r. Aleksy, syn Macieja Tyszki wójta w Łabnej, sprzedał 2 włóki wójtowskie w Łabnej Janowi, synowi Pawła, wójta w Borkowie za 33 kopy groszy. Tę sprzedaż potwierdzili książęta Stanisław i Janusz III.
Po bezpotomnej śmierci Stanisława i Janusza III, ich siostra Anna w 1526 r. zrzekła się Księstwa Mazowieckiego na korzyść króla Zygmunta Starego. Od 1526 roku Borkowo stało się wsią królewską. 29 maja 1564 roku spotykamy się z nowym właścicielem wójtostwa w Borkowie. W Bielsku, król Zygmunt August, nadał je Pawłowi Borkowskiemu w dożywotnie posiadanie. Dokument z 1565 roku informuje o istnieniu w Borkowie folwarku królewskiego. Według niego w Borkowie było 39 domów, 3 karczmy, 1 młyn na rzece Skrodzie. Rolnicy uprawiali żyto, pszenicę, jęczmień, owies, groch, tatarkę, proso, konopie, len, mak. Następny dokument lustracyjny, obejmujący lata 1617-1620, potwierdza istnienie folwarku królewskiego w Borkowie.
Pod względem administracji państwowej Borkowo było na początku w Księstwie Mazowieckim, od 1526 roku w Rzeczypospolitej Polskiej, od 1795 roku pod zaborem pruskim, od 1807 roku w Księstwie Warszawskim, a od 1815 roku w Królestwie Polskim. W XIX wieku Borkowo było wsią rządową. Dopiero po upadku Powstania Styczniowego w 1864 roku stało się własnością prywatną mieszkańców. W 1824 roku Borkowo liczyło 69 domów i 465 mieszkańców, zaś w 1891 roku 126 domów i 848 mieszkańców. W styczniu 1905 r. ludność Borkowa, Korzenistego i Porytego wystąpiła aktywnie przeciw władzy carskiej. W 1918 roku Borkowo znalazło się w granicach niepodległej Polski.
W 1929 roku wybuchł pożar. Jego destrukcyjne działanie spotęgowała bardzo zwarta zabudowa gospodarstw. W latach 1930 – 1932, po pożarze, część rolników wybudowała nowe gospodarstwa na koloniach. Migracji na kolonie przyczyniła się również komasacja gruntów, likwidująca dotychczasową tak zwaną szachownicę.
Kolejny wielki pożar wybuchł w Borkowie w 1959 roku. Łuna pożaru widoczna była na odległość kilkudziesięciu kilometrów. Trudności polegały na szybkim przemieszczaniu się ognia na 4 różne części wsi. Powstawały nowe pożary. Pożarom w stodołach towarzyszyły wybuchy granatów i amunicji. W czasie okupacji w Borkowie kilkakrotnie odbywał się rekonesans pododdziałów Wermachtu. Zakwaterowani w stodołach bez konsekwencji pozostawiali środki wybuchowe. Ocalały tylko nieliczne budynki. Od tego czasu zaczął zmieniać się wygląd wsi. Budynki powstawały już nowoczesne, murowane.
W latach powojennych, w Borkowie, powstawały różne punkty użyteczności publicznej: klub rolnika, kółko rolnicze, poczta, sklepy, zaś w 1966 r. powołano Bibliotekę Publiczną. W 1984 roku został założony wodociąg, wykonano kanalizację i zbudowano nową nawierzchnię na drodze krajowej numer 63. Rok 1989 zapoczątkował wiele zmian. Gruntownie wyremontowano kościół i plebanię, zagospodarowano tereny przykościelne, położono nowe nawierzchnie asfaltowe, ułożono chodniki. W czerwcu 2004 roku założone zostało w bibliotece, pierwsze w Borkowie stałe łącze internetowe, a powszechny dostęp do Internetu stał się znaczącym faktem [1].
Dnia 25 maja 2008 roku w Borkowie odbył się festyn z okazki 600-lecia wsi i 90-lecia OSP Borkowo.
[edytuj] Zabytki
- Historyczny układ przestrzenny wsi;
- Dom nr 41, murowany, 1885 rok;
- Dom nr 42, murowany, 1893 rok;
- Dom nr 58, drewniany, koniec XIX wieku;
- Dom nr 89, murowany;
- Młyn, murowany, 4 ćw. XIX wieku [2].
[edytuj] Gospodarka
Gospodarstwa rolne nastawione głównie na chów bydła, trzody chlewnej i drobiu.
[edytuj] Komunikacja
Przez miejscowość przebiega droga krajowa:
[edytuj] Edukacja
Szkoła w Borkowie istniała już w okresie rozbiorów. Nauka odbywała się w kilku różnych punktach. W latach 1935 – 1960 mieściła się w remizie oraz budynkach mieszkalnych. 16 września 1960 roku oddano do użytku obecny budynek szkolny, w którym mieściła się Szkoła Podstawowa i Szkoła Przysposobienia Rolniczego.
W 1998 roku otwarto nowo wybudowaną salę gimnastyczną. W 2006 roku, Szkole Podstawowej w Borkowie, nadano imię Papieża Jana Pawła II, a 16 października 2007 roku poświęcono i przekazano jej sztandar.
[edytuj] Religia
Parafia pw. Trójcy Przenajświętszej została erygowana w 1918 r., wydzielona z parafii Mały Płock. Początkowo wierni modlili się w domu pochodzącym z 1894 r., gdzie obecnie jest plebania. Budowę kościoła [Wezwanie|pod wezwaniem]] Świętej Trójcy rozpoczęto w 1923, a ukończono w 1932 r. Nie jest on konsekrowany. Wyposażenie kościoła pochodzi z okresu jego budowy. W latach 1989-1996 został przeprowadzony generalny remont kościoła staraniem ks. prob. Stanisława Szymborskiego. Plebania murowana, wybudowana w 1894 r. W latach 1998-1999 staraniem ks. prob. Krzysztofa Wróblewskiego została zakupiona nowa chrzcielnica i wymieniono tabernakulum. W 2006 roku w rocznicę śmierci papieża Jana Pawła II została odkryta marmurowa tablica upamiętniająca wielkiego Polaka. Tego samego roku został odnowiony dach na kościele. W 2007 roku wymieniony został dach na budynku plebanii. 3.05.2008 r. w święto Matki Bożej Częstochowskiej w Kościele na Mszy Świętej po raz pierwszy zabrzmiały nowo zakupone organy sprowadzone z Holandii.
W odległości ok. 400 m od kościoła znajduje się cmentarz parafialny o powierzchni ok. 1,4 h.
Proboszczowie w 75 - leciu: ks. Julian Łosiewski 1922-1926, ks. Stanisław Jastrzębski 1926-1931, ks. Szymon Bagiński 1931-1933, ks. Józef Wałajtis 1933-1934, ks. Stanisław Rejmentowski 1934-1940, ks. Józef Łączyński 1940-1952, ks. Julian Wodecki 1952-1962, ks. Julian Sójkowski 1962-1989, ks. Stanisław Szymborski 1989-1996, ks. Krzysztof Wróblewski od 1996.
Z parafii pochodzą od 1925 r.: + ks. Walerian Murawski (1932), ks. Franciszek Piwowarski (1935), ks. Robert Zieliński (1996)[3].
[edytuj] Kultura
[edytuj] Gminna Biblioteka Publiczna w Kolnie Filia w Borkowie
[edytuj] Centrum Kształcenia na Odległość Na Wsiach
W Gminie Kolno, jako jedynej w Powiecie Kolneńskim, w ramach ogólnopolskiego projektu, działa Centrum Kształcenia na Odległość na Wsi, które zlokalizowane jest w bibliotece publicznej w Borkowie. Centrum Kształcenia na Odległość to bogata oferta szkoleniowa, dostępna dzięki zastosowaniu najnowoześniejszych metod nauczania. Kursanci szkolą się za pomocą techniki e-learning, pozwalającej na pełne wykorzystanie możliwości multimedialnych udostępnionego w Centrum sprzętu komputerowego.
[edytuj] Inne
[edytuj] Ochotnicza Straż Pożarna w Borkowie
Ochotnicza Straż Pożarna w Borkowie zawiązała się w 1918 roku i przez cały okres swego istnienia działała prężnie biorąc udział w akcjach pożarniczych, zawodach strażackich.
W 1929 roku komendantem straży był Antoni Wyrwas. Później komendantami byli: Stanisław Paliwoda. Siwik, Antoni Darmetko, następnie do 1940 roku Bronisław Sielawa, za którego najbardziej rozwinęła się straż. W latach 1930 – 1934 zbudowano remizę w czynie społecznym tzw. szalwarku. Plac pod budowę remizy przekazał Darmetko (imię nieznane). Na budowę remizy pobierano 1 zł od podatku, kamienie na podmur dawali mieszkańcy wsi, materiały zakupiono za pieniądze z przedstawień, a resztę dołożyła straż z Kolna. Chcąc pozyskać fundusze strażacy organizowali loterie fantowe, stworzyli, wspólnie z ówczesną nauczycielką Szkoły Podstawowej w Borkowie Janiną Królikowską, amatorski zespół śpiewaczy, jeżdżąc z nim na występy do Kolna, Łomży i okolicznych wsi. W tamtych latach OSP posiadała beczkę 200 litrową do wody i pompę ręczną 4 – ro osobową. W 1934 roku, kiedy do naszej parafii przyjechał biskup, strażacy jechali konno, aby go przywitać. Już w tamtych czasach jednostka strażacka brała udział w zawodach powiatowych w Kolnie i Łomży. W owym czasie strażakami byli między innymi: Antoni Gołaś, Krystowczyk Antoni Lutrzykowski, Mieczysław Wieczorek. W 1935 lub 1936 r. nasza jednostka po raz pierwszy wzięła udział w zawodach wojewódzkich, gdzie zajęła I miejsce – nagrodą była ręczna syrena. Furmanami byli: Wacław Niedźwiecki i Marian Lutrzykowski.
Po wojnie na wyposażeniu straży były: hełmy miedziane (do dnia dzisiejszego są w naszym kościele), pasy, węże, czapki rogatywki, ubrania ochronne i wyjściowe. W tym czasie było dwóch furmanów. Pierwszy woził beczkę 1000 litrową wraz z pompą umieszczoną na wozie o żelaznych kołach, natomiast drugi woził pozostały sprzęt i samych strażaków. Komendanci to: Henryk Krystowczyk, Antoni Lutrzykowski i Marian Kordal. Dawny wóz strażacki z czasem zastąpił samochód, zakupiony w dużej mierze dzięki środkom własnym OSP w Borkowie[1].
25 maja 2008 r. w 90 rocznicę zawiązania OSP w Borkowie został jej przekazany i poświęcony sztandar.
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 Na podstawie Monografii Borkowa napisanej przez Barbarę Sielawę w 600-ną rocznicę powstania wsi i 90-letnią rocznicę zawiązania się OSP w Borkowie
- ↑ http://gminakolno.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=14&Itemid=37
- ↑ http://www.kolno.lomza.opoka.org.pl/dekanat/borkowo.php
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Mapy: Autopilot • Google Maps • Szukacz • Targeo • Zumi
- Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi
