Brunszwik

Z Wikipedii

Brunszwik
Herb miasta Mapa
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Dolna Saksonia
Powierzchnia	192,09 km²
Populacja (30.06.2005) - liczba ludności - gęstość	245 895 1280 osób/km²
Położenie	52°16' N 010°31' E
Burmistrz	Gert Hoffmann
Tablice rejestracyjne	BS
Strona internetowa miasta

Brunszwik, (niem. Braunschweig) – miasto na prawach powiatu w środkowej części Niemiec, w kraju związkowym Dolna Saksonia, na północy masywu górskiego Harz, nad rzeką Oker (dopływ Aller). Ważny ośrodek przemysłowy, rozwinięty zwłaszcza przemysł maszynowy, środków transportu (głównie autobusy i samochody ciężarowe), elektrotechniczny, elektroniczny, metalowy, precyzyjny, spożywczy, instrumentów muzycznych; węzeł komunikacyjny; politechnika (założona 1745) z biblioteką i inne wyższe szkoły (pedagogiczna, sztuk pięknych),instytuty naukowe, wydawnictwa.

Spis treści 1 Historia 1.1 Średniowiecze 1.1.1 Herby dawnych osad 1.2 Czasy nowożytne 1.3 Czasy nowoczesne i współczesne 2 Zabytki 3 Miasta partnerskie 4 Zobacz też 5 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia

[edytuj] Średniowiecze

Już w IX wieku na terenie miasta w rejonie dzisiejszego Targu Węglowego (Kohlmarkt) powstała osada, późniejsze Stare Miasto (Altstadt). Według tradycji został założony przez Brunona II. Nazwa miasta jest połączeniem imienia Bruno i wik, miejsca odpoczynku kupców i przechowywania przez nich dóbr. Brunszwik jest wzmiankowany w dokumentacji kościoła Św. Magnusa (St. Magni kirche) z 1031 roku. Powstała wokół niego osada nosiła nazwę Altewiek. W XII w. został rozbudowany przez rezydującego tam Henryka Lwa, który wzniósł oprócz zamku - rezydencji katedrę Św. Błażeja, miasto umocnił murami i fosami. Ponadto książę założył na północ od Starego Miasta na terenach wokół kościoła Św. Andrzeja Nowe Miasto (Neustadt). Na prawym brzegu rzeki Oker powstała osada Hagen, a pomiędzy Starym i Nowym Miastem i zamkiem osada Sack. Prawa miejskie Brunszwik otrzymał w 1227 roku. Od 1260 roku (z przerwą w latach 1374-1380, będącą konsekwencją "Große schicht" - rewolty mieszkańców przeciwko ówczesnym rajcom miejskim) do połowy XVIII w. był członkiem Hanzy. Silny wpływ kupców i cechów rzemieślniczych, nabywanie przez mieszkańców praw i przywilejów miejskich umocniły pozycję mieszczaństwa co stopniowo ograniczało wpływ książąt na miasto.

[edytuj] Herby dawnych osad

  Altewiek     Stare Miasto     Hagen     Nowe Miasto     Sack

[edytuj] Czasy nowożytne

W XV wieku Brunszwik otrzymał statut wolnego miasta Rzeszy, a książęta założyli rezydencję w pobliskim Wolfenbüttel. Nauki Lutra przyczyniły się do reformacji, za którą miasto opowiedziało się w 1528 r. W roku 1671 nastąpiło zdobycie miasta przez księcia Rudolfa Augusta. Rada miejska podlegała książęcej komisji, a majątki i broń mieszczan zostały odebrane na rzecz księstwa. Siedziba książąt została przeniesiona z Wolfenbüttel do Brunszwiku przez Karola I. Za jego księstwa poprawiła się sytuacja ekonomiczna, powstały manufaktury, gdzie wyrabiano m.in. fajans i porcelanę. W XVIII w. stał się ważnym ośrodkiem kulturalnym i naukowym. W 1745 roku założono Collegium Carolinum (zalążek dzisiejszego Uniwersytetu Technicznego).

[edytuj] Czasy nowoczesne i współczesne

Na początku XIX wieku dokonano zmian w systemie obronnym miasta, zniwelowano wały, na miejscu ich wzdłuż Okeru powstały promenady, zaś na rogatkach przy drogach wylotowych powstały klasycystyczne wartownie. W latach 1809-1813 Brunszwik należy do Królestwa Westfalii. W 1838 powstała pierwsza linia kolejowa łącząca Brunszwik z Wolfenbüttel. Druga połowa XIX wieku to okres wzmożonej industrializacji - rozwinął się przede wszystkim przemysł maszynowy i spożywczy (konserwowy i cukrowy). W 1890 ilość mieszkańców miast przekroczyła 100 000. Do 1918 roku był stolicą księstwa Brunszwik a następnie przywrócono status wolnego miasta. Rozwinął się przemysł samochodowy, zbrojeniowy, powstała fabryka instrumentów muzycznych. Miasto doznało poważnych zniszczeń podczas nalotów wojsk brytyjskich i amerykańskich w październiku 1944. W mieście pracowały tysiące robotników przymusowych. W latach 1943-1945 zmarło przynajmniej 360 dzieci odebranych robotnicom, np. w Entbindungsheim fuer Ostarbeiterinnen. Gruntowna odbudowa miasta trwała długo. Historyczne centrum otrzymało nowoczesną zabudowę, rekonstrukcja historycznej ograniczyła się do terenów dawnych pięciu osad.

[edytuj] Zabytki

Pomimo zniszczeń ostatniej wojny miasto zachowało wiele cennych dzieł sztuki. Skupione są wokół kilku zespołów w obrębie rdzenia dawnych osad.

• Zespół zabytkowy Placu Zamkowego:
  • Zamek Dankwarderode - historyczna rezydencja Henryka Lwa, budowla w stylu romańskim. Obecny kształt zawdzięcza gruntownej rekonstrukcji w 1870 po licznych zniszczeniach i przebudowach. Siedziba średniowiecznych zbiorów Herzog-Anton-Museum mieszczących cenne dzieła rzeźby, malarstwa i rzemiosła artystycznego. Koło wejścia głównego drewniana budka antykwariatu Spitzwegeck (Antiquariat Scholz Buchhandlung) - z XX wieku.
  • Lew Brunszwicki - ufundowany w 1166 przez Henryka Lwa, zoomorficzna wyobraźnia księcia w formie ryczącego lwa. Obecna rzeźba jest kopią, oryginał w zamku Dankwarderode.
  • Katedra pw. Św. Błażeja, Jana Chrzciciela i Tomasza Becketta - romańska z XII w. rozbudowana w XV w. Cenny wystrój wnętrza tworzą m.in. dzieła romańskiej rzeźby - Krzyż Imerwarda, brązowy świecznik siedmioramienny i stół ołtarzowy (na którym stawiano Ewangeliarz Henryka Lwa). Pośrodku nawy monumentalny wczesnogotycki nagrobek tumbowy Henryka Lwa i żony Matyldy Plantagenet z rzeźbami zmarłych na płycie wierzchniej. Ściany i sklepienia zdobi cenna późnoromańska polichromia z cyklami figuralnymi m.in. życia patronów katedry. Ponadto liczne figury gotyckie i renesansowe epitafia.
  • Domy Huneborstel (zbud w. 1536) i Veltheim (1573) cenne przykłady budownictwa o konstrukcji szkieletowej.
  • Muzeum okręgowe (Braunschweigisches Landesmuseum) - w XIX wiecznym budynku o formach klasycyzujących.

• Zespół zabytkowy Rynku Starego Miasta:
  • Ratusz - gotycki, z XIV w. z bogata dekoracją rzeźbiarską m.in. cykl figur władców niemieckich z ich małżonkami (od Henryka I do Ottona - księcia Brunszwiku i Lüneburga. Obecnie oddział Muzeum Miejskiego (Städtisches Museum) z cennymi zbiorami średniowiecznego rzemiosła artystycznego.
  • Sukiennice - podłużna budowla mieszcząca dawniej kramy handlowe, zbudowane w XIV w. w stylu gotyckim, z późniejszymi dobudówkami i fasadą wschodnią o bogatej dekoracji rzeźbiarskiej w stylu niderlandzkiego manieryzmu.
  • Fontanna Marii (Marienbrunnen) - z 1408 wykonana z brązu w formie piętrowej struktury zwieńczonej wieżą z figurą Marii. Płaskorzeźbione misy posiadają reliefy z wizerunkami świętych.
  • Dom Stechinnelli (Stechinelli-Haus) - wczesnobarokowy z ozdobnym portalem wejściowym.
  • Dom pod Siedmioma Wieżami - znany od 1207 obecny póxnobarokowy, dzieło Hermanna Korba z 1708.
  • Kościół Świętego Marcina - romańsko-gotycki z XII w, gruntownie rozbudowany w XIV wieku. Wewnątrz m.in. barokowy ołtarz główny dzieło Antona Detleva Jennera z pocz XVIII w. , organy z XVIII w, manierystyczna ambona z pocz XVII w. W przykościelnej kaplicy Św. Anny z gotycką dekoracją rzeźbiarską późnogotyckie stalle i manierystyczna chrzcielnica. Na zewnątrz liczne gotyckie rzeźby tworzące cykle figuralne (m.in. figury biskupów, apostołów, oraz panien mądrych i panien głupich) Portale: zachodni romański z XII w i dwa południowe, gotyckie z tympanonami przedstawiającymi Agnus Dei i zaśnięcie NMP.

• Zespół zabytkowy Nowego Miasta - na północ od zamku.
  • Budynek Starej Wagi (Alte Waage) - wielokondygnacyjny budynek o konstrukcji szkieletowej, z 1534 rozbudowany w XVII w.
  • Kościół Świętego Andrzeja, znany od 1160 obecny gotycki z XIV w. Uwagę zwraca dwuwieżowy westwerk z bogato dekorowanym maswerkowym oknem dzwonnicy, oraz wieża południowa wysoka na 93 m. (niegdyś była wyższa - 122 m.)
  • Biblioteka (Liberei) - niewielki gotycki budynek z XIV w, ceglany, z kamiennymi tarczami herbowymi na ścianie południowej. Elewacje wschodnia i zachodnia są zwieńczone schodkowymi szczytami.

Inne zabytki i atrakcje miasta:

• ogród botaniczny
• opactwo Cystersów (XII-XIII w.)
• park i pałac Richmond z XVIII w.
• polska tablica pamiątkowa na cmentarzu przy Hochstraße.

[edytuj] Miasta partnerskie

• Bandung, Indonezja
• Bath, Wielka Brytania
• Kazań, Rosja
• Magdeburg, Niemcy
• Nîmes, Francja
• Omaha, USA
• Qiryat Tivon, Izrael
• Susa, Tunezja

[edytuj] Zobacz też

• Nowa Synagoga w Brunszwiku
• Synagoga w Brunszwiku

[edytuj] Linki zewnętrzne

• (de) Braunschweig StadtPanoramen – galeria zdjęć

To jest tylko zalążek artykułu związanego z Niemcami. Jeśli potrafisz, rozbuduj go.