Dolina Starorobociańska
Z Wikipedii
Dolina Starorobociańska (Dolina Starej Roboty) – największe, orograficznie prawe odgałęzienie Doliny Chochołowskiej w Tatrach Zachodnich.
Spis treści |
[edytuj] Topografia
Dolina rozpoczyna się ok. 300 m powyżej Wyżniej Bramy Chochołowskiej, a kończy się na połączeniu masywów Starorobociańskiego Wierchu i Ornaku pod granią główną. Od zachodu ograniczają ją grzbiety Małego i Wielkiego Kopieńca, Dudowe Turnie, oraz zbocza Czubika i Kończystego Wierchu. Od wschodu jest to Kominiarski Wierch i Ornak. Dnem doliny płynie Starorobociański Potok, uchodzący do Chochołowskiego Potoku. Starorobociańska Dolina posiada jedno odgałęzienie, jakim jest Dolina Iwaniacka. Posiada też dolinę zawieszoną – Dudowa Kotlina z Dudowymi Stawkami. Ze stromo podciętych ścian Dudowych Turni na zachodnich zboczach doliny spada wodospad odwadniający Dudowe Stawki. W górnej części doliny, na jej dnie znajduje się pochyła Starorobociańska Rówień. Dolina była zlodowacona, ma wyraźny U-kształtny przekrój i wały morenowe.
[edytuj] Historia
Nazwa doliny pochodzi od starej roboty, czyli nieczynnych sztolni dawnej kopalni, która działała w Banistym na zboczach Ornaku już w 1520 r., a być może nawet wcześniej. Była to jedna z najstarszych kopalni w polskich Tatrach. Wydobywano tu rudy antymonowo-miedziane z domieszką srebra (80 g w 100 kg rudy). Póżniej eksploatowano także piryt. Pozostałością po kopalni są zawalone sztolnie, hałdy oddzielonego od rudy płonego urobku i ślady po młynie do kruszenia rudy.
U wylotu doliny istniał budynek leśny, który w 1911 r. został przerobiony na schronisko, głównie dla narciarzy. Nocował w nim m.in. Karol Szymanowski. Schronisko było jednak demolowane przez górali i ok. 1930 r. nie nadawało się już do użytku. Wyżej, na zboczu, od 1938 r. istniało niewielkie prywatne schronisko. W czasie wojny było wykorzystywane przez partyzantów Armii Krajowej (oddział "Smrek" z Zachodniego Podhala). W styczniu 1944 r. Niemcy zaatakowali zgrupowania partyzanckie w Dolinie Chochołowskiej i spalili schroniska, to w Dolinie Starorobociańskiej jednak ocalało. Po wojnie służyło za schronienie partyzantom ze zgrupowania "Ogień" Józefa Kurasia walczącym z nowym komunistycznym reżimem. 7 grudnia 1946 r. stacjonujący tu oddział dowodzony przez Jana Kolasę został otoczony przez połączone oddziały UB i KBW. Zginęło podczas walki kilkunastu ludzi, część partyzantów "Ognia" rozproszyła się, budynek spłonął.
Dolina była dawniej wypasana, wchodziła w skład Hali Starorobociańskiej. Na Starorobociańskiej Polanie w dolnej części doliny stały kiedyś szałasy.
[edytuj] Szlaki turystyczne
– żółty z Doliny Chochołowskiej. Początkowo biegnie razem z czarnym, na Iwanówce oddziela się od niego i prowadzi przez Iwaniacką Przełęcz do Schroniska Ornak. Ok. 2:15 h, z powrotem 2:05 h
– czarny z Doliny Chochołowskiej, prowadzący przez całą Doliną Starorobociańską aż do Siwej Przełęczy. Ok. 3 h, z powrotem 2:15 h
[edytuj] Bibliografia
- Józef Nyka: Tatry polskie. Przewodnik. Wyd. XIII. Latchorzew: Wyd. Trawers, 2003. ISBN 83-915859-1-3.
- Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka Encyklopedia Tatrzańska. Wyd. Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
- Tatry Zachodnie słowackie i polskie. Mapa turystyczna 1:25 000. Warszawa: Wyd. Kartograficzne Polkart Anna Siwicka, 2005/06. ISBN 83-87873-36-5.
