Edmund Nowicki

Z Wikipedii

Edmund Nowicki (ur. 13 września 1900 w Trzemesznie, zm. 10 marca 1971 w Warszawie) - polski duchowny katolicki, biskup gdański.

[edytuj] Dzieciństwo i lata młodzieńcze

Urodził się w Trzemesznie, w rodzinie właściciela browaru. Po ukończeniu Gimnazjum w Trzemesznie rozpoczął studia teologiczne w seminariach w Gnieźnie i w Poznaniu (w tamtym czasie, na mocy unii personalnej łączącej archidiecezje poznańską i gnieźnieńską alumni archidiecezji poznańskiej studiowali pierwsze 2 lata w Gnieźnie).

[edytuj] Kapłaństwo

Święcenia kapłańskie otrzymał w katedrze gnieźnieńskiej 15 marca 1924 roku z rąk kardynała Edmunda Dalbora. Jego pierwszą placówką duszpasterską była parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa w Poznaniu, w której pracował od 1 kwietnia 1924 roku do 30 czerwca 1927 roku. W 1927 roku został wysłany na studia prawa kanonicznego na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie. Ukończył je w roku 1929, uzyskując tytuł doktora prawa kanonicznego. Następnie w latach 1929 -1930 odbył aplikanturę w Kongregacji Soboru d/s Duchowieństwa i Trybunale Świętej Roty Rzymskiej.

Po powrocie do Polski, od 1 lipca 1930 roku zajmował stanowiska notariusza, referenta Kurii Arcybiskupiej, adwokat, a następnie wiceoficjała Metropolitarnego Sądu Duchownego w Poznaniu. Obowiązki te pełnił do 2 października 1939 roku. Do wybuchu II wojny światowej pracował jako prefekt w Państwowej Szkole Budownictwa, Wyższej Szkole Budowy Maszyn oraz Wyższej Szkole Ogrodnictwa w Poznaniu. Aktywnie uczestniczył w działalności duszpasterstwa akademickiego. Już w okresie międzywojennym był autorem kilkunastu publikacji z zakresu prowadzenia duszpasterstwa, prawa kanonicznego i administracyjnego. Od 1938 roku, aż do roku 1964 był członkiem Rady Nadzorczej Drukarni i Księgarni św. Wojciecha w Poznaniu.

3 października 1939 r. ks. dr Edmund Nowicki został aresztowany przez władze hitlerowskie i osadzony w więzieniu w Poznaniu, z którego 9 listopada 1939 r. internowano go do klasztoru Bernardynów w Kazimierzu Biskupim. Po kilkumiesięcznym odosobnieniu ponownie został osadzony w Poznaniu, a 4 maja 1940 został więźniem obozu w Dachau. W sierpniu tego roku przeniesiono go do Gusen, a w grudniu 1940 stał się znów więźniem Dachau. W lutym 1941 roku został zwolniony z obozu pod warunkiem porzucenia kapłaństwa. Warunku oczywiście nie dopełnił.

[edytuj] Administrator Apostolski Kamieński, Lubuski i Prałatury Pilskiej

Po zakończeniu wojny w 1945 roku wrócił do pracy w kurii poznańskiej, gdzie oficjalnie zajmował stanowisko kanclerza. Powojenny problem administracji kościelnej na Ziemiach Odzyskanych skłonił kardynała Augusta Hlonda do udzielenia polskim kapłanom jurysdykcji nad Ziemiami Zachodnimi i Północnymi. 15 sierpnia 1945 roku ks. dr. Edmund Nowicki został mianowany Administratorem Kamieńskim, Lubuskim i Prałatury Pilskiej oraz podniesiony do godności infułata. Od podstaw zorganizował Kurię (1946), Sąd Duchowny (1950) w Gorzowie Wielkopolskim, diecezjalny Caritas. Erygował wiele parafii, nadzorował odbudowę zniszczonych kościołów. W 1946 roku powołał Niższe Seminarium Duchowne w Gorzowie Wielkopolskim oraz Konwikt Biskupi we Wschowie, podniesiony w 1946 roku do rangi Niższego Seminarium Duchownego. Z jego inicjatywy w 1947 roku powstało Niższe Seminarium Duchowne w Słupsku oraz Wyższe Seminarium Duchowne w Gorzowie Wielkopolskim. 26 stycznia 1951 roku, w związku z likwidacją stanu tymczasowości w administracji kościelnej na Ziemiach Zachodnich, jak motywowała swoją decyzję strona państwowa, ks. infułat Edmund Nowicki musiał opuścić Administrację Gorzowską. Powrócił do Poznania, gdzie zajął się pracą w kurii, sądzie duchownym oraz seminarium.

[edytuj] Biskup gdański

24 kwietnia 1951 został mianowany biskupem koadiutorem sedi datus w Gdańsku. Sakrę biskupią przyjął 26 września 1954 roku w Poznaniu z rąk abpa Walentego Dymka, bpa Franciszka Jedwabskiego i bpa Lucjana Bernackiego.

Polski październik 1956 roku pozwolił na przyjazd bpa Nowickiego do Gdańska. 8 grudnia 1956 przejął diecezję gdańską jako koadiutor będącego na emigracji niemieckiego biskupa Spletta. Ingres do katedry w Oliwie odbył się 25 grudnia 1956 roku, Po śmierci bpa Spletta, bullą z dnia 7 marca 1964 został mianowany biskupem gdańskim. Brał udział w obradach Soboru Watykańskiego II. Był twórcą struktur diecezjalnych, najważniejszych instytucji diecezji gdańskiej. Rozbudował wydziały kurii, komisje diecezjalne, dokonał reorganizacji sieci dekanalnej diecezji. 27 października 1957 roku erygował Biskupie Seminarium Duchowne w Gdańsku Oliwie.

Zmarł 10 marca 1971 wyniku powikłań pooperacyjnych w Klinice Kardiologii w Warszawie. Został pochowany w krypcie biskupów gdańskich w archikatedrze w Gdańsku Oliwie.

Źródło:

• Bogdanowicz S., Edmund Nowicki. Biskup Gdański, Gdańsk 1998.

Zobacz też: biskupi gdańscy

Poprzednik Jan Cymanowski

Biskup gdański 1956-1971

Następca Lech Kaczmarek