Emil Hácha

Z Wikipedii

Emil Hácha
Data urodzenia	12 lipca 1872
Prezydent Czechosłowacji
Okres urzędowania	od 1938 do 1945
Przynależność polityczna	bezpartyjny
Poprzednik	Edvard Beneš
Następca	Edvard Beneš
Prezydent Protektoratu Czech i Moraw
Okres urzędowania	od 1939 do 1945

Grób Emila Háchy

Emil Hácha (12 lipca 1872 – 26 czerwca 1945) – czeski polityk prawicowy, prawnik, prezydent Czecho-Słowacji, a następnie utworzonego przez Hitlera Protektoratu Czech i Moraw. Po wojnie, aresztowany za kolaborację, zmarł w więzieniu.

Emil Hácha urodził się 12 lipca 1872 roku w miejscowości na południu Czech, Trhové Sviny. Ukończył szkołę średnią w Czeskich Budziejowicach, a potem dostał się na studia prawnicze na Uniwersytet Karola w Pradze. Po ukończeniu studiów w 1896 roku, pracował w administracji samorządowej. Krótko po wybuchu I wojny światowej, został sędzią w najwyższym sądzie administracyjnym w Wiedniu (odpowiedzialnym za sprawy z terenów Przedlitawii).

Po traktacie wersaliskim, został sędzią (1918) a potem wiceprzewodniczącym najwyższego sądu administracyjnego Republiki Czechosłowackiej w Pradze. Po śmierci Ferdinanda Pantůčka, poprzedniego przewodniczącego, zajął jego stanowisko w 1925 roku (powołał go prezydent Tomáš Masaryk). W tym czasie był już jednym z najwybitniejszych prawników w Czechosłowacji, specjalizował się w angielskim prawie zwyczajowym i prawie międzynarodowym. Był także tłumaczem literatury anglojęzycznej (m.in. Trzech panów w łódce (nie licząc psa) Jerome K. Jerome'a).

Po układzie w Monachium i emigracji prezydenta Edvarda Beneša, Hácha został wybrany na jego następcę 30 listopada 1938 roku. Został wybrany ze względu na swój konserwatyzm i przywiązanie do katolicyzmu, jak również dlatego iż nie był zamieszany w układ, który doprowadził do rozbioru kraju. W czasie nocnego spotkania z Hitlerem i Göringiem z 14 na 15 marca 1939 roku, zagrożono mu zmasowanymi bombardowaniami Pragi. Zmuszono go w ten sposób do podpisania dokumentu akceptującego inkorporację Czech i Moraw do Niemiec, pomimo tego, iż nie skonsultował się w tej sprawie z parlamentem.

Po rozpoczęciu okupacji pozostałości po Czechosłowacji przez wojska niemieckie, 16 marca zachował stanowisko prezydenta, ale w październiku odmówił złożenia przysięgi wierności Hilterowi i przysłanemu z Niemiec Konstantinowi von Neurathowi, tzw. protektorowi Czech i Moraw. Protestował przeciwko polityce germanizacji stosowanej przez Niemców, jednak z marnymi efektami. Współpracował także tajnie z rządem na uchodźstwie Edvarda Beneša.

Sytuacja zmieniła się, gdy uznawany przez Hitlera za nie dość ostrego Neurath został zastąpiony przez Reinharda Heydricha. Hácha stracił jakikolwiek wpływ na sytuację w kraju i stał się "marionetką" sił okupacyjnych. Wielu z jego znajomych i współpracowników zostało aresztowanych (włączając w to premiera Aloisa Eliáša) i rozstrzelanych lub wysłanych do obozów koncentracyjnych. Z powodu kampanii terroru, jaką rozpoczął Heydrich, Hácha twierdził iż kolaboracja jest jedyną drogą zapewnienia pomocy swoim rodakom.

Zgodnie z twierdzeniami powojennych historyków, Hácha nie był już w tym czasie odpowiedzialny za swe poczynania ze względu na kiepski stan zdrowia i kondycję psychiczną. Niemniej jednak, od przynajmniej 1941 roku jego wpływ na politykę niemiecką był bliski zeru. Po zdobyciu przez Rosjan Pragi 13 maja 1945, Emil Hácha został aresztowany i osadzony w szpitalu więziennym, gdzie zmarł 26 czerwca. Został pochowany w nieoznaczonym grobie na praskich Vinohradach.

Przez wielu uważany jest za najbardziej tragiczną postać czechosłowackiej historii, przez innych za uosobienie zdrajcy. Historycy twierdzą, iż był człowiekiem próbującym uratować tak wiele wolności dla swego narodu, jak tylko się dało, przy pomocy kolaboracji z wrogiem.