Kolaboracja

Z Wikipedii

Kolaboracja (łac. ko - przedrostek oznaczający "razem, wspólnie" + łac. laborare - "pracować") - współpraca z nieprzyjacielem, okupantem; kolaborant, kolaboracjonista ten, kto współpracuje z wrogiem, zaborcą.

Pierwotnie "kolaboracja" oznaczała każdą współpracę. Obecne znaczenie tego terminu pojawiło się w okresie II wojny światowej. Określano nim wówczas konkretne działania jednostek, które czerpały korzyści z nowej sytuacji, jaką stwarzały zwycięstwa militarne III Rzeszy. Zabarwienie emocjonalne tego terminu było zdecydowanie negatywne i praktycznie stawiano znak równości między kolaboracją i zdradą narodową. Synonimem takiej postawy podczas wojny stał się Vidkun Quisling, przywódca norweskiej partii Nasjonal Samling (Zjednoczenie Narodowe). Stopniowo historycy zaczęli jednak dążyć do pozbawienia terminu "kolaboracja" odniesień ideologicznych i związanych z II wojną światową. Kolaboracją zaczęto nazywać zbiór zachowań społecznych, pokazujących zbiorową uległość podbitego społeczeństwa wobec niemal każdego rodzaju represji.

Pojęcie to jest używane zwłaszcza w odniesieniu do współpracy z hitlerowcami w czasie II wojny światowej, choć przez niektóre środowiska polityczne bywa ono rozszerzane także na inne okresy historyczne (np. współpraca z NKWD, zaborcami w XIX w., itp.). Ocena kolaboracji budzi z reguły duże dyskusje oraz kontrowersje i często bywa narzędziem gry politycznej, nie zawsze opartej na źródłowych badaniach historycznych, z uwzględnieniem obiektywnych okoliczności i całokształtu zdarzeń.

[edytuj] Przykłady kolaboracji w środowiskach polskich w czasie II wojny światowej

• goralenvolk
  • Goralischer Waffen SS Legion
• kaschobenvolk
• gadzinówka (inaczej szmatławiec)
• Narodowa Organizacja Radykalna
• Miecz i Pług
• konfident, szmalcownik
• Batalion Policyjny nr 202
• Batalion Policyjny nr 107
• Organizacja Toma
• Nadwywiad
• Granatowa policja
• Polskie Siły Zbrojne
• Narodowe Komitety Współpracy Antyżydowskiej-Polska Liga Antybolszewicka

[edytuj] Przykłady kolaboracji w środowiskach żydowskich

• Judenrat
• Grupa 13
• Żydowska Policja - Żydowska Służba Porządkowa
• Żagiew

[edytuj] Formacje kolaboranckie mniejszości narodowych w dawnej II RP

• Sauguma - litewska tajna policja polityczna
• Szaulisi - policja litewska
• Lietuvos Vietine Rinktine - korpus litewski
• Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów
• Związek Młodzieży Białoruskiej
• Białoruska Obrona Krajowa
• Schutzmannschafts Brigade Siegling - formacja białoruska
• Hetmańcy - monarchiści ukraińscy
• Ukraińska Policja Pomocnicza
• Selbstschutz - formacja niemiecka tzw. V kolumna
• Freikorps Ebbinghaus - formacja niemiecka
• Sonderdienst - formacja niemiecka

[edytuj] Europejscy politycy-kolaboranci w czasie II wojny światowej

• Vidkun Quisling - norweski polityk współpracujący z hitlerowcami
• Pierre Laval, Philippe Pétain i inni politycy francuscy, tworzący rząd Vichy
• Anton Mussert - holenderski przywódca faszystowski, lider narodowosocjalistycznej partii NSB, współtwórca holenderskich oddziałów SS
• Emil Hácha - prezydent Protektoratu Czech i Moraw
• płk Emanuel Moravec - minister szkolnictwa czeskiego
• Adolf Hrubý, Josef Nebeský - przywódcy prohitlerowskiej czeskiej Solidarności Narodowej
• Jaroslav Krejčí - premier czeski
• Richard Bienert - premier czeski
• Milan Nedić - premier serbskiego państwa kolaborującego z hitlerowcami
• Ante Pavelić - chorwacki lider faszystowskiego ruchu ustaszy i przywódca Niezależnego Państwa Chorwackiego
• Jozef Tiso - słowacki ksiądz, prezydent marionetkowej Pierwszej Republiki Słowackiej
• Józef Kożdoń- polityk śląski^[1]

[edytuj] Europejscy kolaboranci

• Rudolf Pilfousek - słowacki oficer Waffen SS
• Karel Curda vel Karl Jerhot - czeski oficer , agent Gestapo

[edytuj] Polscy politycy-kolaboranci w czasie II wojny światowej

• Leon Kozłowski - dezerter z armii Andersa, współdziałał z niemiecką propagandą odnośnie sytuacji w ZSRR
• Feliks Burdecki - wydawca pisma Przełom
• Jan Emil Skiwski - wydawca prohitlerowskich pism min. pisma Przełom
• Henryk Szatkowski - aktywista ruchu goralenvolk
• Wacław Krzeptowski - goralenfürst
• Józef Cukier - aktywista goralenvolk
• Stanisław Trzeciak - współtwórca Narodowej Organizacji Radykalnej
• Andrzej Świetlicki - przywódca NOR
• Erazm Samborski - aktywista NOR
• Anatol Słowikowski - przywódca MiP , agent Gestapo i SD
• Zbigniew Grad - aktywista MiP , agent Gestapo
• Cezary Kłobut - aktywista MiP , agent Gestapo
• Franciszek Oppenchowski - aktywista MiP , agent Gestapo

[edytuj] Polscy kolaboranci

• Ludwik Kalkstein - konfident
• Blanka Kaczorowska - konfident
• Igo Sym - konfident
• Jan Kaszubowski - konfident
• Witalis Wieder - konfident, aktywista goralenvolk
• Hubert Jura - agent Gestapo^{[potrzebne źródło]}, oficer NSZ, twórca tzw Organizacji Toma
• Władysław Kołaciński - współpracownik tzw. Organizacji Toma^{[potrzebne źródło]},oficer NSZ,agent SD^{[potrzebne źródło]}
• Józef Hammer - Baczewski - agent Abwehry
• Edward Zajączkowski - agent Abwehry
• Stanisław Kłosowski - podoficer Polskiej Policji Kryminalnej, agent Kripo i Gestapo
• Bogusław Samborski ( vel Gottlieb Sambor) - aktor grający w filmie Heimkehr
• Alfred Benal - podoficer Policji Polskiej , agent Kripo
• Czesław Ancerewicz - redaktor dziennika - gadzinówki Goniec Codzienny
• Helmut Kapp - funkcjonariusz Gestapo w Jędrzejowie

[edytuj] Kolaboranci w środowiskach żydowskich

• Józef Andrzej Szeryński - policjant
• Abraham Gancwajch - konfident Gestapo ,d-ca grup Grupa 13 i Żagiew (organizacja)
• Dawid Sternfeld - agent Gestapo
• Israel First - policjant
• Simche Spira - policjant , agent Gestapo
• Moryc Kohn

Przypisy

[edytuj] Zobacz też

• Kolaboracja pod okupacją niemiecką podczas II wojny światowej
• Kolaboracja pod okupacją włoską podczas II wojny światowej
• Kolaboracja pod okupacją japońską podczas II wojny światowej
• Kolaboracja pod okupacją sowiecką podczas II wojny światowej

[edytuj] Inne

• niektóre cudzoziemskie oddziały Waffen-SS
• Gen. Andriej Własow i Rosyjska Armia Wyzwoleńcza