Gęsiówka (więzienie)
Z Wikipedii
Gęsiówka - przed II wojną światową więzienie wojskowe przy ulicy Gęsiej w Warszawie (na terenie dzisiejszego osiedla Muranów), w czasie hitlerowskiej okupacji początkowo więzienie dla Żydów, a od 1943 roku obóz koncentracyjny. Na terenie obozu znajdowała się komora gazowa i trzy krematoria. Więźniowie Gęsiówki pochodzili z Czechosłowacji, Grecji, Francji i Węgier.
Spis treści |
[edytuj] Wyzwolenie Gęsiówki
W czasie powstania warszawskiego 5 sierpnia 1944 roku batalion AK "Zośka" przy pomocy zdobytego niemieckiego czołgu Panther (ochrzczonego imieniem Magda, według innych źródeł Pudel) dowodzonego przez Wacława Micutę, wyzwolił obóz uwalniając 383 więźniów (w tym 348 Żydów). Wielu więźniów pochodzenia żydowskiego wstąpiło w szeregi Armii Krajowej. Niektórzy polegli w walkach jako jej żołnierze; byli to m.in.: Henryk Lederman, Dawid Goldman, Henryk Poznański, Peter Forrö (ps. "Paweł", Węgier), Józef Filar, a także lekarz Sołtan Safijew służący w batalionie "Parasol". Blisko 50 byłych więźniów służyło w kwatermistrzostwie Zgrupowania "Radosław". Grupa kilku z nich przeniosła kanałami ze Starego Miasta do Śródmieścia (na ul. Warecką) rannego w nogi podpułkownika Jana Mazurkiewicza (ps. "Radosław"). Wielu przeżyło powstanie.
Natarcie oddziałów Armii Krajowej na ten obóz nie miało celów wojskowych, lecz służyło uratowaniu więzionych tam ludzi. Bitwa trwała około 1,5 godziny. Za pomocą czołgu zniszczono wieże strażnicze i bramę, później bunkry i budynki na terenie obozu. Większość załogi SS zginęła lub została schwytana, choć części udało się przedrzeć w stronę Pawiaka.
W 50. rocznicę wyzwolenia obozu przy ulicy Anielewicza (dawna ul. Gęsia) wmurowano tablicę (w językach polskim i hebrajskim) upamiętniającą to wydarzenie.
[edytuj] Publikacje
- Maria Trzcińska, Obóz zagłady w centrum Warszawy - KL Warshau, Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne - POLWEN, Radom 2002, ISBN 83-88822-16-0
