Muranów

Z Wikipedii

Muranów – historyczne osiedle w Warszawie położone w dzielnicach Wola i Śródmieście.

Spis treści 1 Położenie 2 Historia 2.1 Zabytki 2.2 Obiekty 3 Współczesność 3.1 Architektura 3.2 Zakłady pracy 3.3 Obiekty 3.4 Szkoły 4 Ludzie związani z Muranowem 5 Przypisy 6 Linki zewnętrzne

[edytuj] Położenie

Muranów znajduje się w centralnej części Warszawy, a jego granice wyznaczają Aleja "Solidarności" i ul. Leszno od południa, ul. Okopowa od zachodu, tory kolejowe od północy, oraz ulice Bonifraterska i Miodowa od wschodu.

Muranów leży w zasięgu dwóch dzielnic: Woli oraz Śródmieścia. W systemie MSI Muranów podzielony został na dwa obszary. Jego zachodnia część (położona na Woli) w MSI funkcjonuje pod nazwą Nowolipki. Zaś zachodnia pod nazwą Muranów.

[edytuj] Historia

Pierwsze osiedle mieszkalne powstało na tym terenie w XVII wieku za panowania Jana III Sobieskiego. Teren ówczesnej jurydyki Leszno i Nowolipie. W okresie międzywojennym było zamieszkane w większości przez Żydów, co wpłynęło na decyzję o lokalizacji getta podczas II wojny światowej, uwięzionym w nim Żydom pomagała Żegota. W getcie istniała konspiracyjna Żydowska Organizacja Bojowa, której celem była walka z niemieckim okupantem. Ostatecznie ona i jej przywódca Mordechaj Anielewicz doprowadzili do wybuchu powstania w getcie, po którego upadku zrównano z ziemią cały Muranów. Kolejnych zniszczeń dokonano po upadku powstania warszawskiego. Po zakończeniu wojny, Muranów został odbudowany bezpośrednio na gruzach getta, co jest przyczyną jego charakterystycznej pagórkowatości.

Swą nazwę zawdzięcza budowniczemu królewskiemu Józefowi Bellotiemu, którego wybudowany w 1686 roku pałac nazywano "Murano", od weneckiej wysepki Murano, skąd pochodził Bellotti.

[edytuj] Zabytki

Zdecydowana większość zabudowy Muranowa została zniszczona w czasie powstania w getcie. Przetrwały nieliczne, w tym:

• Pałac Mostowskich przy ul. Andersa - dziś siedziba Komendy Stołecznej Policji
• Kościół Ewangelicko-Reformowany przy al. Solidarności z 1866 roku
• Kościół pw Przemienienia Pańskiego ojców Kapucynów przy ul. Miodowej
• Pałac Paca-Radziwiłłów przy ul. Miodowej
• Arsenał przy ul. Długiej
• Sąd Okręgowy w Warszawie Wydziały Hipoteczne przy al. Solidarności
• Pałac Krasińskich
• Pałac Teppera-Dückerta w Warszawie - Pod Czterema Wiatrami przy ul. Długiej
• Pałac "Na Podkańskiem" przy ul. Długiej
• Zabytkowy fragment ul. Nalewki (dziś ul. Bohaterów Getta) wraz z torami tramwajowymi z początku XX wieku
• Muzeum Więzienia na Pawiaku przy ul. Dzielnej
• Kościół parafialny św. Augustyna przy ul. Nowolipki z 1896 roku
• Kościół parafialny Narodzenia NMP na Lesznie przy al. Solidarności 80 (dawny kościół Karmelitów Trzewiczkowych)
• Pałacyk Bogusławskiego przy ul. Żelaznej 97
• Resztki zabudowań fabryki mebli "Szczerbiński i Kamler" ul. Dzielna 72, miejsca siedziby Dowództwa Komendy Głównej AK w dniach 1-6 VIII 1944 w czasie powstania warszawskiego 1944
• Szpital św. Zofii ul. Żelazna 90 róg Nowolipie
• Gmach Zespołu Szkół Ekonomicznych przy ul. Stawki 6/8
• Gmach przy ul. Stawki 5/7
• Resztki zabudowań ul. Stawki róg Okopowa
• Budynek ul. Nowolipki 20 (część byłej przedwojennej posesji Nowolipki 54?)
• Budynek ul. Żelazna 88 róg Leszno 80/82 - dawna siedziba Publicznych Szkół Powszechnych nr 10, 17, 56, 119 (jako część obecnego kompleksu Urzędu Dzielnicy Wola m.st. Warszawy, Aleja Solidarności 90
• Budynek ul. Żelazna 103 z tablicą na ścianie upamiętniającą masowe zabójstwa ludności żydowskiej z terenu getta przez niemieckie władze okupacyjne, miejsce tzw. SD-Befehlstelle

[edytuj] Obiekty

Obiekty i miejsca związane z Muranowem. Zniszczone i nie zachowane współcześnie.

• Okopy Lubomirskiego
• Gęsiówka (więzienie)
• Więzienie kobiece "Serbia"
• budynek byłych zabudowań Koszar Artylerii Konnej, byłego przedwojennego więzienia wojskowego do 1939 roku i późniejszej siedziby w czasie wojny Judenratu na terenie na przeciwko Pomnika Bohaterów Getta w Warszawie - dawniej przy ulicy Zamenhofa 19 róg Gęsiej
• Garbarnia Braci Pfeiffer, Szlenkier i Temler na miejscu obecnego Centrum Handlowego KLIF w rejonie Okopowej u zbiegu z byłą ulicą Glinianą, naprzeciw Cmentarza Żydowskiego
• Kercelak - plac Kercelego (targowisko)

[edytuj] Współczesność

Ten artykuł wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi. Należy w nim poprawić: linkowanie do ulic niezgodne z wytycznymi. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdziesz na stronie dyskusji tego artykułu. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość.

[edytuj] Architektura

Architektura osiedla jest typowa dla wczesnego okresu powojennego, wiele budynków powstało w stylu socrealizmu. Obiektem charakterystycznym jest tzw. osiedle Muranów II, czyli potężny blok mieszkalny kształtem przypominającym złączone: prostokąt, koło i trapez. Leży on w kwadracie ulic: gen. Władysława Andersa, Mordechaja Anielewicza, Ludwika Zamenhofa i Nowolipki. Wewnątrz znajdują się trzy podwórka, nazywane potocznie:

• Milicyjniak, od sąsiedztwa z pałacem Mostowskich, siedzibą Komendy Stołecznej Policji.
• Okrąglak, od kształtu z otwarciem na tzw. alejki i na skwer z Pomnikiem żołnierza I armii WP z roku 1963 według projektu Xawerego Dunikowskiego
• Trzecie podwórko, po prostu nie posiadało nazwy.

Do 2008 roku w sąsiedztwie Pomnika Bohaterów Getta ma powstać Muzeum Historii Żydów Polskich. Zwyciężył projekt dwóch fińskich architektów: Rainera Mahlamäkiego oraz Ildariego Lahdemy. We wrześniu 2006 w miejscu, gdzie powstanie muzeum stanął namiot, w którym będą odbywały się wystawy i happeningi związane z muzeum. Będzie czynny aż do uruchomienia muzeum. Kamień węgielny pod budowę muzeum został wmurowany 26 czerwca 2007 roku.^[1]

[edytuj] Zakłady pracy

Obecnie należą do nich CH Arkadia i CH Klif na miejscu byłej drukarni. Do 2003 r. na północnym skraju Muranowa znajdował się Zakład Eksploatacji Autobusów R-5 "Inflancka", który ustąpił miejsca budynkom mieszkalnym.

[edytuj] Obiekty

• Ambasada Chińskiej Republiki Ludowej
• Basen na Inflanckiej
• Biurowiec Babka Tower
• Biurowiec Intraco I
• Ciąg bloków sjenitowych ul. Zamenhofa
• Dworzec kolejowy Warszawa Gdańska ze stacją metra Dworzec Gdański
• Fontanna na skwerze Baonu AK Wigry od 1951 roku, poprzednio na Placu Bankowym
• Kino Muranów
• Pałac Działyńskich w Warszawie
• Pomnik Bohaterów Getta przy ul. Zamenhofa
• Pomnik Mordechaja Anielewicza przy ul. Miłej 18, w miejscu bunkra Anielewicza
• Pomnik na Umschlagplatz
• Pomnik Poległym i Pomordowanym na Wschodzie autorstwa rzeźbiarza Maksymiliana M. Biskupskiego
• Pomnik Rady Pomocy Żydom "Żegota" na skwerze przy ul. Zamenhofa
• Skwer Batalionu Harcerskiego AK Wigry
• Skwer Jana Jura-Gorzechowskiego
• Skwer Więźniów Politycznych Stalinizmu
• Skwer Williego Brandta
• Tablica pamiątkowa na ścianie domu ul. Karmelicka 2B (dawniej 10) upamiętniająca były Szpital Ewangelicki istniejący w latach 1736-1943.
• Tablica Pamięci Ludności Woli Wymordowanej w czasie Powstania 1944 u zbiegu ul. Leszno i al. "Solidarności"
• Klub Piłkarski Polonia Warszawa

[edytuj] Szkoły

• V Liceum Ogólnokształcące im. ks. Józefa Poniatowskiego, ul. Nowolipie 8 [1]
• VI Liceum Profilowane, ul. Stawki 4
• XLV Liceum Ogólnokształcące im. Romualda Traugutta, ul. Miła 26
• LXXXI Liceum Ogólnokształcące im. Aleksandra Fredry, ul. Miła 7
• XXX Liceum Ogólnokształcące im. Jana Śniadeckiego, ul. Wolność 1/3
• Zespół Państwowych Szkół Plastycznych z Liceum Plastycznym, ul.Smocza 6
• Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania, ul. Pawia 55
• Warszawska Wyższa Szkoła Infomatyki, ul. Lewartowskiego 17
• OLYMPUS Szkoła Wyższa im. Romualda Kudlińskiego, ul. Wolność 2A
• Wydział Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego

[edytuj] Ludzie związani z Muranowem

Poniżej znajduje się spis osób powiązanych z Muranowem:

• Mordechaj Anielewicz - dowódca Żydowskiej Organizacji Bojowej
• Lew Leon Bukowiecki - krytyk filmowy, dziennikarz
• Ignacy Działyński - działacz patriotyczny, kolejny właściciel pałacu przy ul. Mylnej, późniejszej siedziby STS
• Tadeusz Gajcy - poeta
• Zofia i Leon Goldsztandowie – fundatorzy szpitala św. Zofii
• Jan Jur-Gorzechowski – generał, jeden z organizatorów akcji odbicia więźniów z carskiego więzienia Pawiak
• Bohdan Lachert - architekt, projektant osiedla Muranów Południowy w Warszawie wraz z kinem Muranów
• Bogusław Leszczyński - podskarbi koronny, były właściciel znajdującej się na tym terenie jurydyki Leszno
• Jan Leszczyński - kanclerz wielki koronny, były kolejny właściciel jurydyki Leszno
• Walerian Łukasiński major - polski działacz niepodległościowy, przebywał w więzieniu klasztorze Karmelitów na Lesznie
• Maurycy Mochnacki - polski działacz i publicysta polityczny, przetrzymywany przez Rosjan w więzieniu klasztorze Karmelitów na Lesznie
• Tadeusz Mostowski hrabia - literat, publicysta, polityk, wydawca, minister spraw wewnętrznych Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego
• Franciszek Ludwik Neugebauer - ordynator kliniki ginekologicznej zniszczonego Szpitala Ewangelickiego na Lesznie
• Cyprian Kamil Norwid - poeta, dramatopisarz, prozaik, artysta plastyk.
• Aleksandra Potocka hrabina - fundatorka Kościół św. Augustyna w Warszawie
• Wincenty Potocki - były właściciel pałacu przy byłej ul. Mylnej (obecnie przy al. Solidarności 74a)
• Emanuel Ringelblum – historyk, polityk, założyciel organizacji tworzącej podziemne archiwum getta warszawskiego
• Ludwik Zamenhof – twórca języka esperanto

Przypisy

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Strona o trzech muranowskich ulicach:Smocza, Anielewicza, Nowolipki
• Spółdzielnia Mieszkaniowa "Muranów"
• Forum mieszkańców Muranowa
• Więcej informacji o Kościele parafialnym św. Augustyna przy ul. Nowolipki
• Więcej informacji o Kościele Ewangelicko-Reformowanym przy al. Solidarności
• Więcej informacji o dawnych cmentarzach na Lesznie
• Więcej informacji o dawnych terenach Muranowa
• Więcej informacji o Kościele parafialnym Narodzenia NMP na Lesznie