Malina właściwa

Malina właściwa (Rubus idaeus L. - gatunek rośliny wieloletniej z rodziny różowatych. Występuje w stanie dzikim w niemal całej Europie, oprócz Portugalii i Islandii. W Polsce jest pospolity na całym obszarze.

Spis treści

Łodyga: Krzew dorastający do 2 m wysokości, z podziemnymi rozłogami. Pędy wydłużone rózgowato i łukowo zwieszone, pokryte kolcami.
Liście: 3-5-7 listkowe, z wierzchu nagie, pod spodem biało kutnerowato owłosione, boczne listki siedzące. Brzeg liścia ostro piłkowany. Liście pędów owocujących zawsze trzylistkowe (nie dotyczy nowych odmian owocujących na pędach jednorocznych).
Kwiaty: Białe, zwisłe, zebrane w luźne grona albo wiechy. Kwitnie od maja do sierpnia. Roślina miododajna.
Owoce: Składa się z licznych czerwonych, rzadziej żółtych lub ciemnopurpurowych ("czarne maliny") puszysto owłosionych małych pestkowców zebranych w owoc zbiorowy, potocznie zwany "malinami". W porze dojrzewania lekko oddziela się od stożkowatego dna kwiatowego (w przeciwieństwie do jeżyny). Nasiona o strukturze siatkowatej, pomarszczonej.
Biotop: W lasach, zaroślach, ziołoroślach, na zrębach, na zboczach. Na niżu i w górach do 2000 m n.p.m. Preferuje luźne, niezbyt suche, żyzne gleby. Nanonofanerofit. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla klasy (Cl.) Epilobietea angustifolii i zespołu roślinności Rubetum idaei^[1].

Owoce

Liście i dojrzewające owoce

Roślina uprawna. Jest uprawiana od średniowiecza jako krzew owocowy. Jej uprawa jest w Polsce dość rozpowszechniona. W uprawie znajduje się szereg odmian uprawnych będących mieszańcami międzygatunkowymi. Forma typowa i liczne odmiany owocują na pędach dwuletnich, od niedawna istnieją w uprawie odmiany owocujące na pędach jednorocznych.
Sztuka kulinarna. Owoce są smaczne i pachnące, nadają się do spożycia zarówno na surowo, jak i na przetwory: soki, dżemy, konfitury. Ze względu na obecność związków purynowych powinni ich jednak unikać chorzy na podagrę oraz zapalenie nerek. U niektórych ludzi maliny wywołują uczulenie.^[2]. U dziko rosnących malin owoce są bardzo często robaczywe.
Roślina lecznicza:
Surowiec zielarski: owoc Fructus Rubi idaei (Bacca Rubi idaei) bogaty w cukry (sacharoza, fruktoza, glukoza), olejek eteryczny, pektyny, pochodne cyjanidyny, szereg witamin; oraz liść - Folium Rubi idaei - duża zawartość witaminy C (300 mg%), garbniki, kwasy organiczne, śluzy, żywice.
- Działanie: owoce mają działanie napotne i ogólnie wzmacniające ze względu na zawartość witamin. Podobne działanie, lecz jeszcze silniejsze mają liście, które ponadto działają moczopędnie, żółciopędnie, przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, ściągająco, oraz poprawiają przemianę materii. Napar z suszu owocowego i liści wykorzystuje się w stanach gorączkowych.^[2]

W okresie od kwietnia do czerwca samice pryszczarka malinowca (Lasioptera rubi) składają jaja na pędach. Larwy, które się z jaj wykluwają, żerują i powodują tworzenie się na pędach wyrośli. Powoduje to słabszy wzrost, łamanie się pędów i zmniejszenie plonowania. Uszkodzone pędy należy wyciąć i spalić.
Od maja do czerwca pod odstającą korę pędów składają jaja samice pryszczarka namalinka łodygowego (Resseliella theobaldi Barnes). Larwy żerują gromadnie, wygryzając tkanki pędów. W miejscu zerowania pojawiają się brunatne przebarwienia. Miejsca te częściowo zamierają i są przyczyną intensywniejszego rozwoju grzyba Didimella applanata. Uszkodzone pędy przedwcześnie zasychają. Należy stosować zabiegi chemiczne w okresie lotu muchówek.

Malina właściwa

Tworzy mieszańce z jeżyną popielicą (R. x pseudideus (Weihe)Lej.)^[3].

Dawniej odwar z liści w mieszance z potażem wykorzystywano do farbowania włosów na czarno.
Jest żywicielem gąsienic motyli, m. in. niedźwiedźiówki włodarki i barczatki wilczomleczówki.

Zobacz w Wikicytatach kolekcję cytatów
malinie

↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ ^2,0 ^2,1 Anna Mazerant: Mała księga ziół. Warszawa: Inst. Wyd. Zw. Zawodowych, 1990. ISBN 83-202-0810-6.
↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.