Karoten

Z Wikipedii

Karoten - organiczny związek chemiczny, rozbudowany przestrzennie węglowodór nienasycony zawierający 40 atomów węgla o wzorze sumarycznym: C₄₀H₅₆.

W przyrodzie istnieją 3 izomery tego związku, różniące się umiejscowieniem jednego z wiązań podwójnych między atomami węgla.

Karoten jest prowitaminą dla witaminy A. Występuje głównie jako α-karoten i β-karoten. Istnieją także: γ, δ i ε-karoten. W 1928 roku Szwajcar Paul Karrer stwierdził, że β-karoten jest głównym prekursorem witaminy A. Był to pierwszy przypadek ustalenia struktury prowitaminy. Następnie w 1930 roku ustalił wzór α-karotenu i zsyntetyzował go. W zależności od liczby i rodzaju pierścieni jonowych wyróżniamy α-, β- i γ-karoteny. Najbardziej znanym jest β-karoten, żółty barwnik roślinny. Zawiera on dwa pierścienie β-jononu, połączone tetramerem izoprenu. α-Karoten zawiera po jednym pierścieniu α- i β-jononu, ma barwę czerwonobrązową. γ-Karoten ma tylko jeden pierścień β-jononu i występuje w grzybach i bakteriach, posiada barwę fioletową.

[edytuj] Karoten w żywieniu

Karoten jest pomarańczowożółtym organicznym barwnikiem roślinnym, występującym między innymi w korzeniu marchwi i papryce.

Dobrymi źródłami karotenu dla człowieka są:

• marchew
• szpinak
• sałata
• pomidory
• brokuły
• melon.

Dla glonożernych zwierząt akwariowych dobrym źródłem β-karotenu jest spirulina.

[edytuj] β-karoten jako lek

β-karoten (ATC: A 11 CA 02) jest bezpieczną odmiana karotenu, gdyż organizm przetwarza tylko taką jego ilość, jaka jest mu potrzebna. Przyczynia się między innymi do ochrony przed drobnoustrojami. Ma działanie antyoksydacyjne, a także korzystnie wpływa na funkcjonowanie wzroku, systemu immunologicznego. W preparatach często podawany jest razem z witaminami E, D, B i wapniem.

Beta-karoten był dość długo uważany za środek zapobiegający powstawaniu raka płuc i wątroby. Niedawno przeprowadzone badania wykazały jednak, że u większości osób nie ma żadnej korelacji między spożywaniem karotenu i zachorowalnością na raka, z wyjątkiem osób pijących dużo alkoholu i palących, u których spożywanie β-karotenu minimalnie zwiększa, a nie zmniejsza ryzyko choroby nowotworowej^[1]. Długotrwała suplementacja diety w beta karoten może w umiarkowany sposób ograniczać rozwój zmian umysłowych związanych z wiekiem^[2].

[edytuj] Przypisy

1. ↑ Gilbert S. Omenn, a al, The New England Journal of Medicine, vol. 334, str.
2. ↑ Physician's First Watch: Long-Term Beta Carotene Use May Slow Cognitive Decline in Men