Goryczka trojeściowa

Z Wikipedii

Goryczka trojeściowa
Systematyka wg Reveala
Domena	jądrowce
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	naczyniowe
Nadgromada	nasienne
Gromada	okrytonasienne
Klasa	Rosopsida
Rząd	goryczkowce
Rodzina	goryczkowate
Rodzaj	goryczka
Gatunek	goryczka trojeściowa
Nazwa systematyczna
Gentiana asclepiadea L. 1753
Galeria zdjęć i grafik

Pokrój

Goryczka trojeściowa w Bieszczadach

Goryczka trojeściowa (Gentiana asclepiadea L.) - gatunek byliny należący do rodziny goryczkowatych. Jeden z największych gatunków krajowych goryczek. Rośnie w górach Południowej i Środkowej Europy, oraz na Kaukazie. W Polsce jest pospolita w całym pasmie Karpat oraz w Karkonoszach. Spotkać ją też można w Górach Świętokrzyskich i w okolicach Ojcowa, ale jest tam znacznie bardziej rzadka.

Kwiaty goryczki tojeściowej

[edytuj] Charakterystyka

Łodyga

Wzniesiona, czasami łukowato zwisła, gładka i cienka. Osiąga 1 m wysokości. Pod ziemią roślina posiada długie, żółtego koloru kłącze, silnie poskręcane.

Liście

Długie, szeroko lancetowate lub jajowate, zaokrąglone przy nasadzie, na końcu zaostrzone, siedzące. Blaszka liściowa z wyraźnie widocznymi nerwami, całobrzega. Liście normalnie są ustawione naprzeciwlegle, ale u roślin rosnących w cieniu ustawione po jednej tylko, zwróconej do słońca stronie rośliny.

Kwiaty

Wyrastają po jednym, lub po dwa w górnej części łodygi z kątów liści. Korona o długości ok. 5 cm jest zrosłopłatkowa. Płatki korony mają barwę ciemnolazurową, błękitną, lub różową. Z zewnętrznej strony korona jest jaśniejsza niż wewnątrz i ma podłużne smugi. Płatki w górnej części korony są silnie wywinięte na zewnątrz. Kielichy mają zrosłodziałkowe z 5 małymi ząbkami. Pręciki o białych pylnikach są zrośnięte i otaczają szyjkę słupka. Słupek ma płaskie, podzielone na dwie części znamię. Kwitnie od lipca do września. Przedprątne kwiaty zapylane są głównie przez trzmiele.

Owoc

Dwudzielna, podłużna torebka. Zielono ubarwione, okrągłe nasiona posiadają skrzydełka.

Biotop, wymagania

Roślina górska. Rośnie na obrzeżach lasów, na polanach śródleśnych, halach górskich, na piargach, brzegach potoków, w kosówce, pomiędzy skałami. Jest częstym składnikiem ziołorośli górskich. Jest niewymagająca - rośnie na różnych typach podłoża, zarówno na wapieniu, jak i na podłożu niewapiennym. W Tatrach dochodzi do wysokości 1900 m n. p. m. Najwyższe jej stanowisko znajduje się na Miedzianem. Zwykle tworzy populacje liczące po kilkaset osobników, rzadziej kilka tysięcy. Hemikryptofit.

Roślina trująca

Ziele zawiera trującą gencjopikrynę, korzenie trujące alkaloidy - gencjaninę i gencjanidynę. U ludzi powodują one przekrwienie błony śluzowej i wzmożenie kurczliwości żołądka, nudności i wymioty. Zwierzęta nie jedzą tej rośliny, ze względu na jej gorzki smak.

[edytuj] Zagrożenie i ochrona

W Polsce gatunek znajduje się pod ścisłą ochroną od 2004 r. Zagrożenie dla rośliny stanowi pozyskiwanie w dużych ilościach jej kłączy do celów leczniczych z naturalnych stanowisk.

[edytuj] Ciekawostki

• Przez Górali nazywana była świecznikiem (przypomina nieco swoim wyglądem świeczniki kościelne).
• Nazwa goryczka pochodzi od gorzkich substancji wytwarzanych przez rośliny z rodzaju goryczka.

[edytuj] Zobacz też

Rośliny tatrzańskie.

[edytuj] Bibliografia