Igrzyska Wspólnoty Narodów

Z Wikipedii

Igrzyska Wspólnoty Narodów, także: Igrzyska Wspólnoty Brytyjskiej (ang. Commonwealth Games) – wydarzenie sportowe rozgrywane co 4 lata, w swojej formie zbliżone do nowożytnych Igrzysk Olimpijskich. W zawodach tych występują sportowcy z państw zrzeszonych we Wspólnocie Narodów. Organizacją zarządzającą jest Federacja Igrzysk Wspólnoty Narodów (ang. Commonwealth Games Federation).

Spis treści 1 Historia Igrzysk 2 Uczestnicy 3 Dyscypliny sportowe 4 Tabela wszech czasów 5 Rekordy Igrzysk 6 Tradycje ceremonii otwarcia 7 Źródła

[edytuj] Historia Igrzysk

W latach 1930–1950 impreza odbywała się pod nazwą: Igrzyska Imperium Brytyjskiego (ang. British Empire Games). W latach 1954–1966 zmieniono nazwę na: Igrzyska Imperium Brytyjskiego i Wspólnoty Brytyjskiej (ang. British Empire and Commonwealth Games). Od 1970 roku impreza odbywa się pod obecną nazwą: Igrzyska Wspólnoty Narodów (ang. Commonwealth Games).

Cztery reprezentacje należące do Wielkiej Brytanii (Anglia, Irlandia Północna, Szkocja i Walia) zaproponowały, aby drużyny, które nie reprezentują niepodległych państw, występowały w reprezentacji kraju, do którego oficjalnie należą. Chodziło o Guernsey, Jersey, Wyspę Man i inne brytyjskie terytoria zależne. Propozycja nie została przyjęta, gdyż na Igrzyskach Wspólnoty Brytyjskiej może wystąpić każda reprezentacja ze Wspólnoty Brytyjskiej, nawet taka, która nie reprezentuje niepodległego państwa.

W ponadsiedemdziesięcioletniej historii Igrzysk tylko sześć drużyn wystartowało w każdej edycji imprezy. Są to: Anglia, Australia, Kanada, Nowa Zelandia, Szkocja i Walia. Pozostałe reprezentacje choć raz nie wystartowały. Powody absencji bywały różne. Jak dotąd pięć razy zbojkotowano IWB. Pierwszy raz w 1978 roku Nigeria zbojkotowała Igrzyska w proteście na nowozelandzkie kontakty z apartheidem w Republice Południowej Afryki. W 1986 roku 32 spośród 59 ekip z Afryki, Azji i Ameryki Łacińskiej zbojkotowały Igrzyska z powodu południowoafrykańskich kontaktów rządu Margaret Thatcher. W latach 1974, 1982 i 1990 IWB zbojkotowała sama Republika Południowej Afryki.

[edytuj] Uczestnicy

W Igrzyskach Wspólnoty Brytyjskiej wzięło udział jak do tej pory 91 narodowych reprezentacji. Reprezentacje Georgii Południowej i Sandwichu Południowego oraz Tokelau zapowiedziały, że prawdopodobnie wystartują podczas igrzysk w 2010 roku w Delhi (po raz pierwszy w historii). W imprezie może wziąć udział jeszcze wiele innych reprezentacji.

• Alderney - występuje w reprezentacji Guernsey
• Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego - mieszkańcy obecnie na wygnaniu, wyspy zajęte są przez USA
• Dżammu - terytorium sporne pomiędzy Indiami i Pakistanem
• Cypr Północny - parlament Cypru Północnego nie uznany przez Wspólnotę Brytyjską
• Georgia Południowa i Sandwich Południowy - prawdopodobnie wystartuje w 2010 roku, jak dotąd w reprezentacji Falklandów
• Herm - występuje w reprezentacji Guernsey
• Jemen - wziął udział w 1962 roku jako Aden oraz w 1966 roku jako Federacja Południowej Arabii; w 2006 roku jemeński zawodnik wystartował w reprezentacji Walii
• Kaszmir - terytorium sporne pomiędzy Indiami i Pakistanem
• Kornwalia - występuje w reprezentacji Anglii
• Nevis - obecnie występuje w reprezentacji Saint Kitts i Nevis, lecz premier Nevis dąży do niepodległości
• Pitcairn - populacja poniżej 100 ludzi
• Sark - występuje w reprezentacji Guernsey
• Somaliland - nie uznany za niepodległy naród
• Tokelau - prawdopodobnie wystartuje w 2010 roku
• Tristan da Cunha - występuje w reprezentacji Wyspy Świętej Heleny
• Wyspa Wielkanocna - występuje w reprezentacji Australii
• Wyspa Wniebowstąpienia - występuje w reprezentacji Wyspy Świętej Heleny
• Wyspy Kokosowe - występuje w reprezentacji Australii

Istnieje jeszcze kilka terytoriów zależnych, które należą do Wspólnoty Brytyjskiej i tylko teoretycznie mogłyby wystartować w igrzyskach. Nie mają one stałej populacji bądź zamieszkuący terytorium ludzie są innej narodowości.

• Australijskie Terytorium Antarktyczne
• Brytyjskie Terytorium Antarktyczne
• Dependencja Rossa
• Wyspy Ashmore i Cartiera
• Wyspy Heard i McDonalda
• Wyspy Księcia Edwarda
• Wyspy Morza Koralowego

W historii Igrzysk Wspólnoty Brytyjskiej tylko raz zdarzyło się, że w imprezie wziął udział kraj, który nie był nigdy członkiem Wspólnoty Brytyjskiej. Była to Arabia Saudyjska, która wysłała trzech zawodników na Igrzyska w 1966 roku w Kingston, jednak reprezentacja ta nie została uznana za oficjalną.

[edytuj] Dyscypliny sportowe

Dyscypliny, które do chwili obecnej rozgrywane są na Igrzyskach Wspólnoty Brytyjskiej

• badminton (od 1966)
• boks (od 1930)
• gimnastyka (1978, od 1990)
• gimnastyka artystyczna (1994-1998, od 2006)
• hokej na trawie (od 1998)
• kolarstwo (od 1934)
• koszykówka (od 2006)
• kręglarstwo (1930-1962, od 1972)
• lekkoatletyka (mężczyźni od 1930, kobety od 1934)
• netball (od 1998)
• pływanie (od 1930)
• pływanie synchroniczne (od 1930)
• podnoszenie ciężarów (od 1950)
• rugby (od 1998)
• skoki do wody (od 1930)
• squash (od 1998)
• strzelectwo (1966, od 1974)
• tenis stołowy (od 2002)
• triathlon (od 2002)

Dyscypliny, których nie było na ostatnich igrzyskach, ale prawdopodobnie powrócą w przyszłości:

• krykiet (1998)
• judo (1990, 2002)
• łucznictwo (1982, prawdopodobnie 2010)
• szermierka (1950-1970)
• wioślarstwo (1930, 1938-1962, 1986)
• zapasy (1930-1986, 1994, 2002, prawdopodobnie 2010)

[edytuj] Tabela wszech czasów

Najwięcej medali w historii zdobyli reprezentanci Australii. Wywalczyli oni 1707 medali, z czego 643 złote, 556 srebrne i 508 brązowych. Od 2002 roku Australia prowadzi w tabeli medalowej. Na drugim miejscu w klasyfikacji wszech czasów znajduje się Anglia - 1695 medali (579 złotych, 553 srebrne, 563 brązowe), a na trzecim miejscu Kanada - 1188 medali (374 złote, 402 srebrne, 412 brązowych). Są to jedyne reprezentacje, które zdobyły więcej niż 1000 medali Igrzysk Wspólnoty Brytyjskiej. Reprezentacja Nowej Zelandii zdobyła jak do tej pory 525 medali (123 złote, 168 srebrnych, 234 brązowe). Pozostałe reprezentacje zdobyły mniej niż 300 medali. Najlepszym krajem z Azji są Indie, które w tabeli wszech czasów zajmują miejsce piąte. Reprezentanci tego kraju wywalczyli 266 medali (104 złote, 90 srebrnych i 72 brązowe). Na szóstym miejscu w tabeli sklasyfikowano RPA, najlepszy kraj z Afryki. Sportowcy z tego państwa zdobyli 280 medali (92 złote, 92 srebrne, 96 brązowych). W sumie medale zdobyło 57 reprezentacji.

Klasyfikacja medalowa wszech czasów

Miejsce	Kraj				Razem
1.	Australia	643	556	508	1707
2.	Anglia	579	553	563	1695
3.	Kanada	374	402	412	1188
4.	Nowa Zelandia	123	168	234	525
5.	Indie	104	90	72	266
6.	RPA	92	92	96	280
7.	Szkocja	82	94	153	329
8.	Kenia	59	47	56	162
9.	Walia	47	71	96	214
10.	Jamajka	40	30	35	105
11.	Nigeria	37	48	57	142
12.	Malezja	36	48	51	135
13.	Pakistan	21	17	16	54
14.	Irlandia Północna	17	23	38	78
15.	Sri Lanka/Cejlon	16	19	19	54
16.	Ghana	15	17	18	50
17.	Singapur	13	9	18	40
18.	Uganda	10	12	17	39
19.	Nauru	9	6	11	26
20.	Kamerun	9	5	7	21
21.	Cypr	9	5	6	20
22.	Trynidad i Tobago	8	13	17	38
23.	Bahamy	8	9	9	26
24.	Tanzania	6	6	9	21
25.	Hongkong	5	2	7	14
26.	Zimbabwe/Rodezja Południowa	3	6	12	21
27.	Zambia	3	5	14	22
28.	Fidżi	3	4	5	12
29.	Namibia	3	2	7	12
30.	Gujana/Gujana Brytyjska	2	5	6	13
31.	Barbados	2	3	4	9
32.	Papua-Nowa Gwinea	2	3	1	6
33.	Man	2	1	4	7
34.	Mozambik	2	1	1	4
35.	Bangladesz	2	1	0	3
36.	Mauritius	1	4	3	8
37.	Rodezja Północna	1	2	4	7
38.	Bermudy	1	2	2	5
39.	Lesotho	1	1	1	3
40.	Jersey	1	0	3	4
41.	Saint Vincent i Grenadyny	1	0	1	2
42.	Saint Kitts i Nevis	1	0	0	1
43.	Botswana	0	3	4	7
44.	Guernsey	0	3	2	5
45.	Federacja Rodezji i Niasy	0	2	5	7
46.	Seszele	0	2	3	5
47.	Samoa	0	1	3	4
47.	Suazi	1	0	3	4
49.	Rodezja	0	1	2	3
49.	Samoa Zachodnie	0	1	2	3
51.	Grenada	0	1	0	1
52.	Malawi	0	0	3	3
53.	Malta	0	0	2	2
54.	Kajmany	0	0	1	1
54.	Norfolk	0	0	1	1
54.	Saint Lucia	0	0	1	1
54.	Tonga	0	0	1	1

[edytuj] Rekordy Igrzysk

dyscyplina sportowa	konkurencja	zawodnik/drużyna		wynik	rok
lekkoatletyka	bieg na 100 jardów (K)	Dianne Marie Burge, Australia		10,6 s	1966
	bieg na 10000 metrów (K)	Selina Kosgei, Kenia		31:27,83 min.	2002
	bieg na 100 metrów (K)	Debbie Ferguson, Bahamy		10,91 s	2002
	bieg na 100 metrów EAD T38 (K)	Elisabeth McIntosh, Australia		14,38 s	2006
	bieg na 100 metrów przez płotki (K)	Gillian Russell, Jamajka		12,7 s	1998
	chód na 10 kilometrów (K)	Jane Kara Saville, Australia		43:57 min.	1998
	bieg na 1500 metrów (K)	Jackline Maranga, Kenia		4:05,27 min.	1998
	bieg na 200 metrów (K)	Merlene Ottey, Jamajka		22,19 s	1982
	chód na 20 kilometrów (K)	Jane Kara Saville, Australia		1:36,34 h	1966
	bieg na 220 jardów (K)	Marlene Judith Mathews-Willard, Australia		23,6 s	1958
	bieg na 3000 metrów (K)	Angela Chalmers, Kanada		8:32,17 min.	1994
	bieg na 400 metrów (K)	Alexandra Angela Richards, Jamajka		50,17 s	1998
	bieg na 400 metrów przez płotki (K)	Jana Pittman, Australia		53,82 s	2006
	bieg na 440 jardów - sztafeta (K)	Australia		47,9 s	1950
	sztafeta 4x100 metrów (K)	Bahamy		42,44 s	2002
	sztafeta 4x110 jardów (K)	Australia		45,3 s	1966
	sztafeta 4x400 metrów (K)	Australia		3:25,63 min.	2002
	bieg na 1 milę angielską (M)	Kipchoge Hezekiah Keino, Kenia		3:55,3 min.	1966
	bieg na 100 metrów EAD (M)	Adekunie Adesoji, Nigeria		10,76 s	2002
	bieg na 100 jardów (M)	Henry Winston Jerome, Kanada		9,4 s	1966
	bieg na 10000 metrów (M)	Wilberforce Talel, Kenia		27:45,39 min.	2002
	bieg na 100 metrów (M)	Ato Boldon, Trynidad i Tobago		9,88 s	1998
	bieg na 100 metrów EAD T12 (M)	Adekunie Adesoji, Nigeria		11,07 s	2006
	bieg na 110 metrów przez płotki (M)	Colin Ray Jackson, Walia		13,08 s	1994
	bieg na 120 jardów przez płotki (M)	Keith Alvin Saint Hope Gardner, Jamajka		14,0 s	1958
	bieg na 1500 metrów (M)	Filbert Bayi, Tanzania		3:32,16 min.	1974
	bieg na 2 mile angielskie z przeszkodami (M)	George Bailey, Anglia		9:52,0 min.	1930
	chód na 20 mili angielskich (M)	Noel Frederick Freeman, Australia		2:33,33 h	1970
	bieg na 200 metrów (M)	Frankie Fredericks, Namibia		19,97 s	1994
	bieg na 200 metrów EAD T46 (M)	Heath Francis, Australia		22,96 s	2006
	chód na 20 kilometrów (M)	Nathan Deakes, Australia		1:25,35 h	2002
	bieg na 220 jardów (M)	Stanley Fabian Allotey, Ghana		20,7 s	1966
	bieg na 3 mile angielskie (M)	Kipchoge Hezekiah Keino, Kenia		12:57,4 min.	1966
	bieg na 3000 metrów z przeszkodami (M)	Johnstone Kipkoech, Kenia		8:14,72 min.	1994
	chód na 30 kilometrów (M)	Simon Francis Baker, Australia		2:07,47 h	1986
	bieg na 400 metrów (M)	Iwan Gwyn Thomas, Walia		44,52 s	1998
	bieg na 400 metrów przez płotki (M)	Louis van Zyl, RPA		48,05 s	2006
	bieg na 440 jardów przez płotki (M)	Gerhardus Cornelius Potgieter, RPA		49,7 s	1958
	bieg na 440 jardów / 1/4 mili angielskiej (M)	Wendell Adrian Mottley, Trynidad i Tobago		45,2 s	1966
	sztafeta 4x100 metrów (M)	Anglia		38,20 s	1998
	sztafeta 4x110 jardów (M)	Ghana		39,8 s	1966
	sztafeta 4x400 metrów (M)	Jamajka		2:59,03 min.	1998
	sztafeta 4x1 mila angielska (M)	Trynidad i Tobago		3:02,8 min.	1966

[edytuj] Tradycje ceremonii otwarcia

• W latach 1930-1950, podczas ceremonii otwarcia IWB jako pierwsza została wnoszona flaga Wielkiej Brytanii, co symbolizowało najważniejszą rolę Wielkiej Brytanii we Wspólnocie Brytyjskiej.

• Podczas ceremonii otwarcia IWB, bardziej niż na Igrzyskach Olimpijskich czujne jest wojsko, co oddaje cześć brytyjskiemu wojsku dawnego Imperium.

• W czasie ceremonii otwarcia Igrzysk zgodnie z tradycją, nad stadionem przelatują trzy flagi narodowe. Pierwsza flaga to flaga kraju, który organizował Igrzyska cztery lata wcześniej. Druga flaga to flaga kraju, w którym odbywają się dane Igrzyska. Trzecia flaga to flaga kraju, w którym cztery lata później odbędzie się ta impreza.

[edytuj] Źródła

1. Strona oficjalna Federacji Igrzysk Wspólnoty Narodów (EN)
2. XVIII CG Melbourne 2006 (strona archiwalna) (EN)
3. XIX CG Dehli 2010 (EN)