Jerzy Świrski

Z Wikipedii

Jerzy Świrski wiceadmirał
ur. 5 IV 1882 w Kaliszu zm. 12 VI 1959 w Londynie

Kariera:
szef Kierownictwa Marynarki Wojennej
Marynarka Wojenna Flota i Obszar Nadmorski
Działania zbrojne:
I wojna światowa II wojna światowa
Odznaczenia:
Polonia Restituta Krzyż Zasługi Order św. Włodzimierza Order św. Stanisława Order św. Anny Legia Honorowa Order Łaźni Królewski Order Wazów Order Krzyża Wolności

Tablica pamięci wiceadm. Jerzego Świrskiego na Cmentarzu Marynarki Wojennej w Gdyni.

Jerzy Włodzimierz Świrski (ur. 5 kwietnia 1882 w Kaliszu, zm. 12 czerwca 1959 w Londynie), polski wiceadmirał i morski oficer pokładowy okrętów nawodnych. W latach 1902–1918 służył w Imperialnej Marynarce Wojennej Rosji, będąc m.in. dowódcą torpedowca "Striemitielnyj" i oficerem flagowym nawigacyjnym Floty Czarnomorskiej. Po I wojnie światowej wstąpił do odrodzonej polskiej Marynarki Wojennej. W latach 1925–1947 był szefem Kierownictwa Marynarki Wojennej.

[edytuj] Służba wojskowa

Jerzy Włodzimierz Świrski urodził się w 5 kwietnia 1882 w Kaliszu (zabór rosyjski) w rodzinie oficera armii rosyjskiej. Ukończył Korpus Kadetów w Moskwie. W latach 1889-1902 uczył się w Morskim Korpusie w Petersburgu. Był również absolwentem kursu dla oficerów nawigatorów. W 1902 otrzymał promocję oficerską i jako miczman zasilił carską Marynarkę Wojenną. Początkowo był oficerem wachtowym i młodszym oficerem nawigacyjnym krążownika "Askold". Służył następnie we Flocie Czarnomorskiej, od 1905 jako oficer wachtowy pancernika "Rostisław", stawiacza min "Dunaj" i kanonierki "Doniec". Następnie pływał jako oficer minowy i oficer nawigacyjny na stawiaczu min "Dunaj" oraz oficer nawigacyjny na krążowniku "Pamiat' Merkurija". W 1908 na krótko został kierownikiem wyszkolenia stawiacza min "Kronsztadt". W latach 1909-1911 był oficerem nawigacyjnym na krążowniku "Pamiat' Merkurija" (po raz drugi) i pancerniku "Jewstafij". Potem służył jako oficer nawigacyjny Dywizjonu Torpedowców i dowódca torpedowca "Striemitielnyj". W 1912 został flagowym oficerem nawigacyjnym Brygady Pancerników. Od 1914 był członkiem komisji d/s szkolnych we Flocie Czarnomorskiej. Podczas I wojny światowej zajmował stanowisko oficera nawigacyjnego Floty Czarnomorskiej, gdzie w 1917 awansował do stopnia kapitana I rangi (komandora). W 1918 został szefem Sztabu Morskiego i ministrem Spraw Morskich Ukraińskiej Republiki Ludowej.

Pod koniec wojny, w 1918 związał się z ukraińskim frontem kontrrewolucyjnym, a po jego upadku powrócił do niepodległej Polski w 1919. Początkowo był dyrektorem Ligi Odrodzenia Marynarki Polskiej, a następnie wyjechał do Francji, gdzie udzielał się w Komitecie Narodowym Polskim. W 1919 został zweryfikowany w stopniu komandora i przyjęty do Marynarki Wojennej. Kierował Sekcją Organizacyjną Departamentu dla Spraw Morskich, po czym został zastępcą szefa Departamentu dla Spraw Morskich w Warszawie. Od 1920 był dowódcą Wybrzeża Morskiego, a w 1922 mianowano go pierwszym dowódcą Floty. Przeniósł Dowództwo Floty z Pucka do Gdyni. W latach 1925-1939 zajmował stanowisko szefa Kierownictwa Marynarki Wojennej w Ministerstwie Spraw Wojskowych w Warszawie. W 1931 awansowany na stopień kontradmirała. W imieniu Skarbu Państwa podpisywał umowy na budowę niszczycieli, okrętów podwodnych i stawiacza min ORP "Gryf".

Podczas II wojny światowej ewakuował się wraz z Ministerstwem Spraw Wojskowych do Francji, a następnie Wielkiej Brytanii. W 1939 podpisywał wraz z generałem broni Władysławem Sikorskim i ambasadorem Edwardem Raczyńskim umowę polsko-brytyjską. Naczelny Wódz generał Sikorski powierzył mu dalsze pełnienie funkcji szefa Kierownictwa Marynarki Wojennej, którą sprawował do rozwiązania Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w 1947.

W 1941, po awansie na wiceadmirała, popadł w konflikt z generałem Sikorskim, który postanowił go odwołać. W konsekwencji posadę stracił także zastępca wiceadmirała Świrskiego komandor Karol Korytowski. Powodem tych dymisji był sposób prowadzenia polityki kadrowej i uposażeniowej w Marynarce Wojennej, a bezpośrednią przyczyną stała się samobójcza śmierć dowódcy ORP "Wilk" i grupy okrętów podwodnych komandora podporucznika Bogusława Krawczyka. Na miejsce wiceadmirała Świrskiego powołano komandora Tadeusza Morgensterna-Podjazda, ale ostatecznie objął on funkcję zastępcy szefa Kierownictwa Marynarki Wojennej. Wiceadmirał Świrski pozostał na stanowisku, gdyż brytyjska Admiralicja nie widziała nikogo, kto mógłby go zastąpić. Po II wojnie światowej nie powrócił do Polski i pozostał na emigracji. Był masonem jednej z lóż brytyjskich. Zmarł w Londynie 12 czerwca 1959. Został pochowany na cmentarzu w Brompton. W 1983. w kościele pw. św. Michała Archanioła w Gdyni - Oksywiu poświęcono tablicę jego pamięci.

Awansowany kolejno na stopnie oficerskie:

miczmana (podporucznika marynarki) - 1902 (Rosja)
lejtnanta (porucznika marynarki) - 1905 (Rosja)
starszego lejtnanta (kapitana marynarki) - 1912 (Rosja)
kapitana II rangi (komandora porucznika) - 1914 (Rosja)
kapitana I rangi (komandor) - 1917 (Rosja)
komandora - 1919 (Polska)
kontradmirała - 1931 (Polska)
wiceadmirała - 1941 (Polska).

[edytuj] Odznaczenia

Krzyż Wielki, Krzyż Komandorski i Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
Złoty Krzyż Zasługi
Order Łaźni (brytyjski)
Oficerska Wyższa, Oficerska i Kawalerska Legia Honorowa (francuskie)
Order św. Stanisława (rosyjski)
Order św. Anny (rosyjski)
Order św. Włodzimierza (rosyjski)
Królewski Order Miecza (szwedzki)
Order Krzyża Wolności (fiński)

[edytuj] Bibliografia

Julian Czerwiński, Małgorzata Czerwińska, Maria Babnis, Alfons Jankowski, Jan Sawicki. "Kadry Morskie Rzeczypospolitej. Tom II. Polska Marynarka Wojenna. Część I. Korpus oficerów 1918-1947." Wyższa Szkoła Morska. Gdynia 1996. (ISBN 83-86703-50-4)

Poprzednik
wadm. Kazimierz Porębski