Maciej Nowicki (architekt)
Z Wikipedii
Maciej Nowicki (w USA znany jako Matthew Nowicki) (ur. 26 czerwca 1910 w Czycie w Kraju Zabajkalskim na Syberii, zm. 31 sierpnia 1950 na Pustyni Libijskiej koło Wadi Natrun w Egipcie) - polski architekt i rysownik, zginął w katastrofie lotniczej samolotu Lockheed L-749A Constellation linii lotniczych TWA (lot rejsowy nr 903) wracając z Indii, gdzie projektował nowe miasto Czandigarh.
Autor nowatorskiej hali wystawowej znanej w Polsce jako Paraboleum (obecnie hala widowiskowo-sportowa J.S. Dorton Arena) w Raleigh zbudowanej po jego śmierci w 1952. Kierował wydziałem architektury North Carolina State University.
Spis treści |
[edytuj] Rys biograficzny
Urodził się na Syberii w obecnym mieście obwodowym Czyta, jako syn szlacheckiej rodziny. Jego ojciec był konsulem II Rzeczypospolitej w Chicago w 1920. Wychował się w Krakowie i Warszawie.
Maciej Nowicki i jego przyszła żona (ślub w 1938), Stanisława Sandecka, byli szeroko uznani za rysunek podczas studiów na wydziale architektury Politechniki Warszawskiej w latach 1928-1936. Oboje byli uważani za czołowych rysowników przedwojennej Polski.
Po wygraniu paru konkursów architektonicznych, i stażu z architektem Le Corbusierem, zaprojektowali i wybudowali modernistyczny Dom Wycieczkowy w Augustowie (dzisiejszy Zajazd "Hetman"). Maciej Nowicki również stworzył centrum sportowe na warszawskiej Pradze.
Walczył w 1939 w obronie Polski i podczas okupacji w Armii Krajowej. Potajemnie wykładał architekturę i prowadził pracownię architekta (m.in. ucząc Małgorzatę Handzelewicz-Wacławek).
Po wyjeździe z Polski jesienią 1945 (Maciej Nowicki jako attaché kulturalny w polskim konsulacie w Chicago), osiedlili się w Nowym Jorku. Tam, Maciej Nowicki został wizytującym krytykiem (visiting critic) w Pratt Institute i uczestniczył w projektowaniu powstającego nowojorskiego centrum ONZ. Tam zetknął się ze znanym historykiem i krytykiem Lewisem Mumfordem, który polecił Polaka na stanowisko tymczasowego szefa Szkoły Projektowania (Acting Head of the School of Design) North Carolina State College w Raleigh (obecnie North Carolina State University), a jego żona, w USA znana jako Stanislawa Nowicki, została tamże profesor wizytującą (assistant visiting professor), przed podjęciem kariery naukowej trwającej aż do emerytury na University of Pennsylvania w Filadelfii.
[edytuj] Grób
Symboliczny grób Macieja Nowickiego znajduje się na warszawskim Cmentarzu Wawrzyszewskim na Bielanach. Jego grób jest w alei prowadzącej na wprost od bramy głównej przy ulicy Wólczyńskiej, 40 m od bramy, po prawej, w kwaterze 4A. Na grobie jest nieaktualny napis, że samolot, którego Nowicki był pasażerem, rozbił się w nieznanym miejscu. Katastrofa lotnicza miała miejsce na Pustyni Libijskiej koło Wadi Natrun w Egipcie; odnaleziono spalony wrak i zidentyfikowano 18 ciał.
[edytuj] Wybrany przedwojenny dorobek graficzny ze Stanisławą Sandecką
- plakaty
- "Bal młodej architektury" (1934)
- "Denaturat — Czystość, oszczędność" (1934)
- "Polska Państwowa Loteria Klasowa (1934)
- "W kole węłna to gwarancja pęłna" (1934)
- "Dziesięciolecie Polskiego Związku Przeciwgruźliczego 1924-1934" (z A. Bowbelskim) (1934)
- "Polski Związek przeciwgruźliczy chroni" (1935)
- "Wszyscy do walki z gruźlicą" (1938)
- "Zlot młodziezy polskiej z zagranicy" (1935)
[edytuj] Bibliografia
- Tadeusz Barucki: Maciej Nowicki, Wydawnictwo Arkady, Warszawa, 1980, ISBN 83-213-2945-4. (broszura w serii Mała encyklopedia architektury)
- Tadeusz Barucki: Maciej Nowicki, Wydawnictwo Arkady, Warszawa, 1986, ISBN 83-213-3232-3, 80 stron. (książka w serii Architektura i architekci świata współczesnego)
- "Maciej Nowicki: A Tribute to a Neglected Genius" (en)
- "Stanislawa Nowicki" w międzynarodowej bazie danych IAWA o kobietach architektach - m.in. wspólne informacje biograficzne Macieja i Stanisławy Nowickich (en)
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Gazeta Częstochowska na temat wystawy o Macieju Nowickim z 2001 r.
- "Maciej Nowicki: A Tribute to a Neglected Genius" (en)
- Strona o J.S. Dorton Arena (en)
- Strona o ekspozycji ARCHITEKTURA PLAKATU - GRAFICY ARCHITEKCI W KRĘGU POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ, Muzeum Plakatu w Wilanowie, 2005. Zawiera ilustrację plakatu autorstwa Macieja Nowickiego i Stanisławy Sandeckiej z 1934 r. pt. "Bal Młodej Architektury. 1 luty. Koszykowa 55" (uwaga: błąd na stronie w opisie grafiki: "Sendecka" zamiast poprawnie: "Sandecka")
- Zajazd "Hetman", pierwotnie Dom Wycieczkowy w Augustowie, zaprojetowany w 1938 r. przez Macieja Nowickiego, Stanisławę Nowicką i W. Stokowskiego (pl) (en) (de)
- Wpis katalogowy z małą reprodukcją plakatu "Denaturat — Czystość, oszczędność" z 1934 r., autorstwa Macieja Nowickiego i Stanisławy Sandeckiej, Library of Congress, USA. (en)
- WEB POSTER EXHIBITION - Polish Art Deco posters in Lviv (m.in. reprodukcja plakatu "Wszyscy do walki z gruźlicą" z 1938 r. autorstwa Macieja Nowickiego i Stanisławy Sandeckiej) (en)
