Melnykowcy
Z Wikipedii
Melnykowcy (OUN-M) - popularna nazwa frakcji (później niezależnej organizacji) Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów, powstałej ostatecznie w lipcu 1940 w Krakowie. Nazwa pochodzi od nazwiska przywódcy Andrija Melnyka.
Spis treści |
[edytuj] Rozłam w OUN
We wrześniu 1939 r. tzw. Krajowy Prowyd (Zarząd Krajowy) OUN pod kierownictwem Lwa Rebeta odmówił jednak kategorycznie wykonania polecenia zarządu zagranicznego OUN ( pod kierownictwem Andrija Melnyka ) wszczęcia powstania antypolskiego, jako dywersji na rzecz Niemiec.
Rebet uważał, że wobec paktu Ribbentrop-Mołotow będzie to działanie wyłącznie w interesie ZSRR, którego uważał za głownego przeciwnika Ukrainy. Decyzja Rebeta podjęta w zastępstwie Bandery ( Stepan Bandera został po wybuchu wojny wypuszczony 13 września 1939 z więzienia w Brześciu nad Bugiem ( gdzie odbywał wyrok dożywotniego więzienia za zorganizowanie zabójstwa ministra spraw wewnętrznych Bronisława Pierackiego) - zaaprobował następnie decyzję Rebeta ) była podstawą rozłamu w OUN na frakcję OUN (M) (Andrij Melnyk, Omelian Senyk) i OUN(B) (Stepan Bandera, Lew Rebet, Jarosław Stećko - banderowcy).
Bandera po krótkim pobycie w Rzymie przybył do Krakowa. Doprowadził do zwołania w dniach 9 i 10 lutego 1940 roku krajowej konferencji OUN, gdzie zażądano ustąpienia ze stanowiska Melnyka. Kiedy to nie nastąpiło, banderowcy zwołali w Krakowie osobny II Wielki Kongres OUN, co doprowadziło w lipcu 1940 do rozłamu na dwie frakcje:
- OUN–R (OUN-B), tzw. frakcja rewolucyjna (banderowcy)
- OUN–M, frakcja melnykowska (melnykowcy)
Zwolennicy Melnyka stali na dotychczasowych pozycjach ideologicznych, zaś pod względem politycznym zamierzali pozostawać lojalnymi sojusznikami Trzeciej Rzeszy.
[edytuj] Działalność
OUN oficjalnie współpracowała z III Rzeszą od 1939, czego dowodem było powstanie jednostek wojskowych - takich jak Legion Ukraiński, a później batalionów: "Nachtigall" i "Roland", w ramach przygotowań Niemiec do wojny z ZSRR w roku 1941 .
Powołanie przez grupę Andrija Melnyka w 1939 Legionu Ukraińskiego pod auspicjami Abwehry było krótkotrwałym epizodem. Rozwiązano go po decyzji Lwa Rebeta o odmowie wywołania powstania antypolskiego w Galicji Wschodniej.
Melnykowcy popierani byli przez Centralny Ukraiński Komitet Narodowy.
W 1941 zorganizowali "grupy pochodne OUN", mające na celu przejmowanie władzy na terenach opanowanych przez armię niemiecką.
[edytuj] Ukraińska Policja Pomocnicza
W lutym 1942 melnykowcy pomagali w utworzeniu Ukraińskiej Policji Pomocniczej, która podlegała im ideologicznie i organizacyjnie.
Zobacz więcej w osobnym artykule: Ukraińska Policja Pomocnicza.[edytuj] Wojskowe Oddziały OUN-M
Oddziały zbrojne OUN-M zaczęto formować w marcu 1943, a na naradzie aktywu w maju 1943 w Ławrze Poczajowskiej uchwalono powołanie „Wojskowych Oddziałów". Utworzono tzw. "bazy", tj. jedną w postaci dwóch sotni w powiecie krzemienieckim, drugą w powiecie włodzimierskim (jedna sotnia), i trzecią o charakterze rajdowym.
Żywot melnykowskich formacji zbrojnych był krótki, bowiem po nieudanych próbach przeciągnięcia melnykowców do szeregów OUN Bandery, oddziały Melnyka zostały rozbite przez banderowców pod dowództwem Iwana Kłymyszyna „Kruka" i Petra Olijnyka „Eneja" w lipcu 1943. Kadrę dowódczą melnykowców banderowcy zamknęli w obozie o zaostrzonym rygorze i tych, którzy odmówili podporządkowania się OUN Bandery, po pewnym czasie rozstrzelali. Pozostali działacze poukrywali się, a siatka organizacyjna zanikła.
Jesienią 1943 melnykowcy zaczęli odtwarzać organizację i w tym czasie doszli do porozumienia z Niemcami, tworząc u ich boku Wołyński Legion, przemianowany później na Ukraiński Legion Samoobrony.
[edytuj] 14 Dywizja Grenadierów
W 1943 działacze OUN-M zaangażowali się również w tworzenie 14 Dywizji Grenadierów SS. W kwietniu 1943 utworzono z 2 Niemców i 12 Ukraińców Zarząd Wojskowy (Wijskowa Uprawa). Na czele WU stanął płk Alfred Bisanz, a w jego skład wchodzili między innymi gen. Wiktor Kurmanowycz, o. Wasyl Łaba i Mychajło Chronowjat.
W dniu 28 kwietnia 1943 we Lwowie odbyły się uroczystości inauguracyjne powstania dywizji. Stronę ukraińską reprezentował Włodzimierz Kubijowicz. Uroczystości odbyły się w katedrze św. Jura, odprawiono nabożeństwo, które celebrował ksiądz biskup Josyf Slipyj, a kazanie wygłosił ksiądz mitrat Wasyl Łaba.
[edytuj] Emigracja
Główne promelnykowskie organizacje na emigracji to:
- Ukrainian National Federation (UNO) w Kanadzie
- Organization for the Rebirth of Ukraine (ODVU) w USA
- Union for Agricultural Education w Brazylii
- Vidrodzhennia society w Argentynie
- Ukrainian National Alliance w Francji
- Federation of Ukrainians w Wielkiej Brytanii
[edytuj] Powrót na Ukrainę
Od 1990 OUN-M działa na Ukrainie. W maju 1993 w Irpeniu pod Kijowem odbył się XII zjazd organizacji. Na przewodniczącego wybrano ponownie Mykołę Pławiuka, Radzie OUN przewodzić zaczął prof. K. Towstiuk, Radzie Seniorów – prof. Jurij Bojko.
[edytuj] Prowidnycy krajowi OUN-M:
- Andrij Melnyk 1945-1964
- Ołeksandr Sztul-Zdanowycz 1965-1976
- Denys Kwitkowskyj 1977-1979
- Mykoła Pławiuk 1979-1992
