Most Zygmunta Augusta

Z Wikipedii

Najstarszy widok Warszawy z ok. 1573 z widokiem mostu (po prawej stronie)

Most Zygmunta Augusta - drewniany most przez Wisłę w Warszawie oddany do użytku w 1573 roku, istniejący przez 30 lat. Pierwsza stała przeprawa przez Wisłę w Warszawie. Była to najdłuższa drewniana przeprawa ówczesnej Europy licząca 500 metrów długości.

[edytuj] Budowa

Rozpoczęcie budowy nastąpiło w 1568 roku na mocy rozporządzenia króla Zygmunta Augusta w związku z rozwojem Warszawy, częstymi pobytami króla prowadzącego aktywną politykę w północno-wschodniej części Rzeczypospolitej. Znaczenie miał fakt, że Warszawę przewidywano jako miejsce wspólnych sejmów Korony i Wielkiego Księstwa po spodziewanej unii realnej. Po jego śmierci budową zajęła się Anna Jagiellonka, w dużej mierze sumptem własnych środków. Głównie dzięki niej budowa mostu została zakończona. W 1573 roku oddano most, a w 1582 Bramę Mostową, odgradzającą most od drewnianych zabudowań miasta (dla ochrony przed pożarem). Po praskiej stronie Wisły nie było podobnej Bramy, a wjazd na most znajdował się w rejonie wylotu dzisiejszej ulicy Ratuszowej.

Budową kierował Erazm Giotto z Zakroczymia, nadzór sprawował kasztelan czerski i starosta warszawski Zygmunt Wolski. Ksiądz Kasper Sadłocha, kanonik warszawski i sekretarz królewski, odpowiadał za sprawy finansowe. Budowa kosztowała 100 tys. florenów. Pierwszy pal wbito 25 czerwca 1568, a w 1572 po nie wykończony jeszcze moście przeprawił się sam król Zygmunt August. Porządku na moście pilnowała specjalnie powołana milicja, pobierane też były opłaty za przeprawę. Najprawdopodobniej w latach 1569-1572 powstał po praskiej stronie przy przeprawie drewniany dwór Zygmunta Augusta, wzniesiony na kamiennym fundamencie i posiadający 3 główne pomieszczenia: wielka ogrzewana sala jadalna, komnata z piecem kaflowym i sypialnia z wejściem do piwnicy. Dwór otoczony był ogrodem i palisadą i był wykorzystywany przez króla do odpoczynku przy przeprawach przez Wisłę.

[edytuj] Konstrukcja mostu

• wykonany z drewna dębowego
• składał się z 22 przęseł o rozpiętości 22 do 24 m,
• 18 przęseł głównych konstrukcji kratowej,
• długość ok. 500 metrów,
• 6 metrów szerokości
• 15 filarów

[edytuj] Zawalenie mostu

Most służył mieszkańcom i przyjezdnym przez okres 30 lat. Zawalił się pod naporem wiosennej kry. Ulica Mostowa, która do niego prowadziła pozostała w Warszawie do dnia dzisiejszego.

[edytuj] Fraszka

Jan Kochanowski napisał o tym moście fraszkę pt. Na most warszewski :

Nieubłagana Wisło, prózno wstrząsasz rogi,
Prózno brzegom gwałt czynisz i hamujesz drogi;
Nalazł fortel król August, jako cię miał pożyć,
A ty musisz tę swoję dobrą myśl położyć,
Bo krom wioseł, krom prumów już dziś suchą nogą
Twój grzbiet nieujeżdżony wszyscy deptać mogą.

[edytuj] Źródła

• Michał Pilch, Warszawska Praga. Przewodnik, Fundacja Centrum Europy, Warszawa 2005, ISBN 83-923305-7-9

p • d • e

Warszawskie mosty

Historyczne: most Zygmunta Augusta • mosty łyżwowe i pontonowe • most Ponińskiego • most Kierbedzia • most przy Cytadeli • most Syreny

Istniejące: most im. gen. Stefana Grota-Roweckiego • most Gdański • most Śląsko-Dąbrowski • most Świętokrzyski • most Średnicowy • most Poniatowskiego • most Łazienkowski • most Siekierkowski

Projektowane: most Północny • most Krasińskiego • mosty śródmiejskie • most na zaporze • most Południowy