Norman Mailer
Z Wikipedii
Norman Kingsley Mailer (właśc. Nachum Molech Mailer (ur. 31 stycznia 1923 w Long Branch, zm. 10 listopada 2007 w Nowym Jorku) – amerykański powieściopisarz, eseista, dziennikarz, scenarzysta i reżyser filmowy, dwukrotny laureat nagrody Pulitzera.
W swoich utworach często podejmował aktualną problematykę (twórczość o charakterze reportażowym i publicystycznym), dawał krytykę współczesnego amerykańskiego społeczeństwa i jego obyczajowości.
Spis treści |
[edytuj] Życiorys
Dorastał i wychowywał się w Brooklynie w (jak sam mówi) typowej żydowskiej rodzinie. Ojciec był księgowym, a matka wraz z wujkiem prowadziła małe przedsiębiorstwo transportowe. Norman, jako chłopiec, przejawiał skłonność do fantazjowania, a w wieku 9 lat napisał 250 stronicową powieść zatytułowaną Inwazja z Marsa. Jako pracowity i ambitny uczeń zdołał dostać się na studia w Harvardzie w wieku 16 lat. Będąc jeszcze młodzieńcem, wygrał konkurs literacki dla studentów, organizowany przez magazyn "Story".
Studia ukończył w samym środku trwania II wojny światowej i zaciągnął się do armii Stanów Zjednoczonych. Służył na Pacyfiku. Po wojnie studiował na Sorbonie w Paryżu, a po 15 miesiącach zakończył pisanie swojej pierwszej poważnej powieści Nadzy i martwi (1948), opartej na własnych przeżyciach wojennych na Filipinach. Ta antymilitarystyczna książka cieszyła się niebywałą popularnością i uczyniła z Mailera gwiazdę literatury w wieku zaledwie 25 lat.
Młody pisarz spędził rok w Hollywood, lecz wkrótce rozczarował się przemysłem filmowym i zwrócił się ku polityce. Wrócił do Nowego Jorku i zamieszkał w Greenwich Village. Kolejne dwie powieści Mailera skupiały się wokół napięć spowodowanych przez senatora McCarthy'ego. Były to Barbary Shore (1951) osadzona w realiach Brooklynu, oraz The Deer Park (1955), opowieść o życiu w Hollywood. Obie nie zostały ciepło przyjęte przez krytykę i sprzedawały się w niewielkich nakładach. W późnych latach pięćdziesiątych Mailer pojawiał się przeważnie na łamach prasy jako felietonista, poruszając tematy seksu, narkotyków i przemocy. W artykule z 1957 roku zatytułowanym "Biały Murzyn" wykazywał podobieństwa pomiędzy problemami nienawiści rasowej w Ameryce a wyobcowaniem przedstawicieli ruchu beatników.
Część najbardziej kontrowersyjnych artykułów Mailera z lat pięćdziesiątych ukazała się w zbiorze Advertisements for Myself (1959). W tym samym czasie Mailer został współzałożycielem gazety "The Village Voice". Im bardziej jego artykuły stawały się zapalczywe, tym bardziej burzliwe stawało się jego życie emocjonalne i prywatne. Jego fascynacja alkoholem, narkotykami i przemocą miała tragiczny finał w roku 1960, kiedy to pchnął nożem swoją żonę, Adelę Morales, po całonocnym przyjęciu. Adela nie wniosła jednak pozwu do sądu i oddalono zarzuty. Wkrótce jednak małżeństwo się rozpadło.
W lipcu 1960 był sądzony za bijatykę po pijanemu, a w listopadzie 1960 za awanturnicze zachowanie w klubie na Broadwayu; w czasie pijackiej szamotaniny z Ripem Tornem odgryzł mu niemal całe ucho.
Na wiecu 21 listopada 1961 wystąpił z wulgarnymi wyzwiskami pod adresem rządu amerykańskiego.
W 1967 roku Mailer został aresztowany za udział w manifestacji przeciwko wojnie w Wietnamie, co potem opisał w powieści Armies of the Night (1968), za którą otrzymał nagrodę Pulitzera. Jego polityczne zaangażowanie zaowocowało kandydowaniem na burmistrza Nowego Jorku w roku 1969. Wydany w 1971 roku The Prisoner of Sex sprowadził na Mailera konflikt z pisarkami rodzącego się ruchu feministycznego. W połowie lat siedemdziesiątych wielu krytyków mówiło o nim jako o pisarzu, którego lata świetności dawno minęły. Jednak w końcówce dekady wydał błyskotliwą powieść The Executioner's Song (1979), gdzie zrelacjonował życie Gary'ego Gilmore'a, skazanego za morderstwo na karę śmierci. Pomimo silnego osadzenia w faktach, książkę uznano za fikcję literacką i w tej kategorii otrzymał drugą nagrodę Pulitzera.
Kolejna powieść Mailera, Ancient Evenings, była jeszcze większym zaskoczeniem dla współczesnej mu krytyki, bowiem akcja została osadzona w starożytnym Egipcie, u początku istnienia państwa. W 1984 roku nakręcił film Tough Guys Don't Dance według własnego scenariusza.
W 1998 roku ukazał się duży zbiór dzieł Mailera zatytułowany The Time of Our Time. W wieku 81 lat opublikował książkowej objętości esej o sztuce pisania pt. The Spooky Art. U schyłku życia, mając za sobą sześć małżeństw, cztery filmy i ponad 40 książek, Norman Mailer, przez tak długi okres jawiący się jako postać kontrowersyjna, zamieszkał w spokojnym miasteczku Provincetown. Przez całe swoje życie wzbudzał grozę, podziw, prowokował i zdobywał czytelników na całym świecie. Być może nie istnieje nawet choćby jedna osoba, która podzielałaby wszystkie poglądy głoszone przez Mailera, bowiem jego punkt widzenia wciąż ewoluował, lecz jedna rzecz nie zmieniła się nigdy – jego ogromne poświęcenie dla głoszenia swoich własnych poglądów, jego oddanie wolności artystycznej ekspresji.
3 marca 2006, w uznaniu zasług dla literatury światowej, został odznaczony francuską Legią Honorową.
Zmarł 10 listopada 2007 roku w szpitalu na Manhattanie. Przyczyną śmierci była ostra niewydolność nerek[1].
W 2007 roku otrzymał Bad Sex in Fiction Award - jako pierwszy pośmiertnie.
[edytuj] Twórczość
[edytuj] Proza
- Nadzy i martwi (1948; The Naked and the Dead, wyd pol. 1957)
- Barbary Shore (1951)
- The Deer Park(1955; wyd. pol. Jeleni Park 1992)
- The White Negro (1957)
- Advertisements for Myself (1959)
- The Presidential Papers (1963)
- An American Dream (1964; wyd. pol. Amerykańskie marzenie 1992)
- Cannibals and Christians (1966)
- Why are we in Vietnam? (1967)
- The Armies of the Night (1968)
- Miami and the Siege of Chicago (1969)
- A Fire on the Moon (1970; wyd. pol. Na podbój Księżyca 1978)
- The Prisoner of Sex (1971)
- Maidstone (1971)
- Existential Errands (1972)
- St. George and the Godfather (1972)
- Marilyn (1973)
- The Fight (1975)
- Some Honourable Men (1976)
- Genius and Lust (1976)
- The Transit of Narcissus (1978)
- The Executioner's Song (1979; wyd. pol. Pieśń kata 1992)
- Of Women and Their Elegance (1980)
- Of a Small and Modest Malignancy (1980)
- Pieces and Pontifications (1982)
- Ancient Evenings (1983; wyd. pol. Starożytne wieczory 1995)
- Tough Guys Don't Dance (1983)
- Harlot's Ghost (1991)
- Portrait of Picasso As a Young Man (1996)
- Oswald's Tale (1996; wyd. pol. Opowieść Oswalda 2001)
- The Gospel According to the Son (1997; wyd. pol. Ewangelia według syna 1998)
- The Time of Our Time (1998)
[edytuj] Wiersze
- Death for the Ladies (And Other Disasters) (1962)
[edytuj] Filmografia
- The Naked and the Dead (1958): występują : Joey Bishop, Cliff Robertson, Aldo Ray, Raymond Massey. Reżyseria Raoul Walsh
- An American Dream (1966): Występują: Janet Leigh, Eleanor Parker, Stuart Whitman. Reżyseria: Robert Gist
- Beyond the Law (1968): Występują: Beverly Bentley, Norman Mailer, George Plimpton, Rip Torn, Jose Torres. Reżyseria Norman Mailer
- Maidstone (1969): Występują: Beverly Bentley, Rip Torn. Reżyseria Norman Mailer
- Wild 90 (1969): Występują: Buzz Farber, Mickey Knox, Norman Mailer. Reżyseria Norman Mailer
- Ragtime (1981): Występują: James Cagney, Brad Dourif, Moses Gunn, Samuel L. Jackson, Norman Mailer, Elizabeth McGovern, Mary Steenburgen. Reżyseria Milos Forman
- Tough Guys Don't Dance (1987): Występują: John Bedford Lloyd, Wings Hauser, Ryan O'Neal, Isabella Rossellini. Reżyseria Norman Mailer
- King Lear (1987): Występują: Woody Allen, Burgess Meredith, Molly Ringwald, Peter Sellars, Quentin Tarantino. Zdjęcia: Norman Mailer. Reżyseria Jean-Luc Godard
- Ringside (1997): Występują: Brendan Fraser, Anthony Quinn, Paul Sirvino. Reżyseria Norman Mailer
