Podatek

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy świadczenie pieniężne. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Podatek - obowiązkowe świadczenie pieniężne pobierane przez związek publicznoprawny (państwo, jednostka samorządu terytorialnego) bez konkretnego, bezpośredniego świadczenia wzajemnego. Zebrane podatki są wykorzystywane na potrzeby ustalone przez organ pobierający. Współcześnie uznaje się, iż podatki są świadczeniami pieniężnymi, jednakże w historii znane są również podatki świadczone w innych niż pieniądz dobrach. Zgodnie z polskim prawem daniny, aby zostały uznane za podatki muszą posiadać 4 cechy: - nieodpłatność - przymusowość - publicznoprawność - bezzwrotność

Podatki dzielą się na bezpośrednie i pośrednie. Podatki bezpośrednie: nałożone na dochód lub majątek podatnika, np. podatek dochodowy, gruntowy, spadkowy. Podatki pośrednie: nakładane na przedmiot spożycia, np. VAT, akcyza - ostatecznie płaci konsument.

Współcześnie, pieniądze z podatków trafiają do skarbu państwa, województwa, powiatu albo gminy które dzięki temu mogą inwestować w rozwój infrastruktury, wojska, policji, oświaty, służby zdrowia, itp. Podatki są powszechnie uważane przez podatników za uciążliwe i niesprawiedliwe ,stąd stwierdzenia: Podatki płaci każdy, wszędzie i zawsze lub Są w życiu tylko dwie pewne rzeczy: śmierć i podatki. Jak mawiali włościanie w cesarstwie austro-węgierskim: od myszy do cesarza, wszystko żyje z gospodarza.

[edytuj] Typy podatków

klasyfikacja podatków wg OECD[1]

• Podatki dochodowe
  • podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT)
  • podatek dochodowy od osób prawnych (CIT)

• Obowiązkowe składki ubezpieczeniowe, zdrowotne itp.

• Opodatkowanie własności
  • Podatki od nieruchomości
    • podatek rolny (gruntowy)
    • podatek leśny
  • Podatek od spadków i darowizn

• Podatki od towarów i usług
  • Podatek od wartości dodanej (VAT)
  • Akcyza: podatek pobierany od spożycia niektórych artykułów, pobiera się od przedsiębiorcy, który wlicza ją do ceny towaru.
  • Cło: podatek graniczny od towarów, w ostatecznym rozrachunku płaci konsument (część doktryny prawa podatkowego nie uważa ceł za podatki ze względu iż jego celem nie jest co do zasady ochrona interesu finansowego fiskusa, ale ochrona rynku wewnętrznego. Zgodnie z klasyfikacją dochodów budżetu państwa wpływy z tytułu ceł są włączane do pozycji dochody niepodatkowe. Zgodnie z tą klasyfikacją cło należy do kategorii opłat, czyli świadczeń, którym towarzyszy równoległe świadczenie ekwiwalentne w postaci pozwolenia na wwóz lub wywóz towarów).
  • inne
    • podatek od posiadania psa (Obecnie podatek od psów został zmieniony na opłatę)
    • podatek od środków transportowych
    • podatek od czynności cywilnoprawnych

Podatek cedularny, typ opodatkowania polegający na odrębnym opodatkowywaniu każdego rodzaju dochodów podatników. Pozwala na preferowanie jednych, a dyskryminowanie innych rodzajów dochodów przez ustalanie zróżnicowanych stawek i skal opodatkowania. Utrudnia jednak stosowanie progresji w stosunku do podatników osiągających dochody z kilku źródeł.

W procesie rynkowym występuje przemieszczenie obciążenia podatkowego, w wyniku czego podatkami jest obciążona całkowicie lub częściowo inna osoba niż płatnik podatku.

[edytuj] Podatki w Polsce

[edytuj] Historia podatków

• W starożytności podatkami i daninami były obciążone tylko niektóre grupy ludności. System podatkowy w starożytnym Egipcie polegał na zabieraniu rolnikom części zbiorów, rzemieślnicy natomiast oddawali część swych wyrobów na potrzeby wojska i administracji (resztę sprzedawali), a kupcy składali daniny.
• W starożytnym Rzymie obok łupów wojennych i danin wprowadzono świadczenia pieniężne.
• W średniowieczu podatki miały niewielkie znaczenie, ponieważ dochody władcy pochodziły przeważnie z posiadłości ziemskich, przywilejów monarszych i ceł.
• W XV wieku rozwinął się system podatkowy we Francji i Anglii. Podatek dochodowy wprowadzono w Wielkiej Brytanii już w XVIII wieku, a w Prusach dopiero w 1891.
• W XIX wieku obciążenie podatkami znacznie wzrosło, a podatki stały się instrumentem polityki finansowej.

[edytuj] Podatki w średniowieczu

We wczesnym średniowieczu, w warunkach gospodarki naturalnej i obowiązującego prawa książęcego, przeważająca część świadczeń ludności chłopskiej na rzecz państwa przybierała formę danin w naturze (głównie w zbożu, sianie, miodzie, świniach, krowach, mięsie, futrach, skórach) i rozmaitych posług. Na całym obszarze państwa regularnie pobierano poradlne (powołowe), narzaz i podworowe, w Wielkopolsce także daninę opolną, egzekwowano stróżę i stan. Oprócz danin regularnych nakładano na ludność świadczenia okolicznościowe, pobierane w nagłej potrzebie. Okazjonalny charakter miały też wszystkie posługi (transportowe, pracy i inne). Niewielkie wówczas rozmiary prywatnych majątków ziemskich i ścisły związek podstaw ekonomicznej egzystencji warstwy panującej z państwem sprawiał, że od XI -XII wieku zasoby uzyskane ze świadczeń ludności dzielono według ustalonych zasad: dziesiątą część otrzymywały na swe utrzymanie biskupstwa, znaczną część (być może 1/3) zatrzymywali dla siebie i swoich podwładnych kasztelanowie, resztę przekazywano na potrzeby dworu książęcego. W XIII w. - pod wpływem szybkiego wzrostu wielkiej własności ziemskiej, recepcji prawa niemieckiego i towarzyszącego jej upowszechniania immunitetu oraz rozszerzania się gospodarki towarowo-pieniężnej - system ten uległ dezintegracji. Zanikła zasada proporcjonalnego podziału dochodów między poszczególne ogniwa aparatu monarchii, a w wyniku utraty pełnej zwierzchności nad poddanymi w dobrach kościelnych i prywatnych od schyłku XIII w. finanse monarchy (państwa) zostały znacznie ograniczone.

[edytuj] Podatki w budżecie Polski w 2008

W projekcie budżetu państwa na rok 2008 przychody krajowe zaplanowano na kwotę 247 mld zł^[1], w tym dochody podatkowe na ok. 229 mld (blisko 93 % dochodów budżetu).

Na 229 mld planowanych dochodów podatkowych budżetu państwa składają się:

• podatek VAT - 111,7 mld (ponad 48 % dochodów podatkowych i ponad 45 % dochodów budżetu)
• akcyza - 52,2 mld (blisko 23 % dochodów podatkowych i ponad 21 % dochodów budżetu)
• podatek PIT - 38 mld (ponad 16 % dochodów podatkowych i ponad 15 % dochodów budżetu)
• podatek CIT - 27,1 mld (blisko 12 % dochodów podatkowych i blisko 11 % dochodów budżetu).

Podatki pośrednie wg projektu budżetu stanowią w 2008 blisko 3/4 dochodów podatkowych państwa.^[2]

[edytuj] Literatura

• prof. Andrzej Borodo, Polskie prawo finansowe. Zarys ogólny, Toruń 2005, ISBN 83-7285-253-7.
• prof. Andrzej Gomułowicz, prof. Jerzy Małecki, Polskie prawo finansowe, Lexis Nexis, 2006, ISBN 83-7334-585-X.
• prof. Zbigniew Ofiarski, Prawo finansowe, C.H. Beck, ISBN 83-7483-506-0.

[edytuj] Zobacz też

• prawo podatkowe
• podatek cedularny
• podatek globalny
• podatek odroczony
• podatek ryczałtowy
• podatnik
• przegląd zagadnień z zakresu prawa
• przegląd zagadnień z zakresu ekonomii
• Krzywa Laffera
• podymne
• poradlne
• podatek liniowy
• podatek pogłówny
• podatek progresywny
• podatek stempla
• Podatki w Unii Europejskiej
• zasady podatkowe
• karta podatkowa

To jest tylko zalążek artykułu związanego z prawem. Jeśli potrafisz, rozbuduj go.

To jest tylko zalążek artykułu związanego z ekonomią. Jeśli potrafisz, rozbuduj go.

Przypisy