Skorków

Z Wikipedii

Współrzędne: 50°51'05" N 20°13'32" E50.8513889 20.2255556 (Skorków)


Skorków
Województwo	świętokrzyskie
Powiat	włoszczowski
Gmina	Krasocin
Położenie	50° 51' 05'' N 20° 13' 32'' E
Liczba mieszkańców (2006) • liczba ludności	641
Strefa numeracyjna (do 2005)	41
Kod pocztowy	29-105
Tablice rejestracyjne	TLW
Położenie na mapie Polski Skorków

Skorków – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie włoszczowskim, w gminie Krasocin.

W latach 1975-1998 miejscowość położona w województwie kieleckim.

Obecny ulicowy układ wsi zaprowadzony został po uwłaszczeniu chłopów w drugiej połowie XIX wieku. Wieś zajmuje powierzchnię 425 ha.

[edytuj] Nazwa wsi

Etymologia słowa Skorków nie jest do końca zbadana. Niegdyś wieś nazywano Skórkowem stąd przypuszczenie, że nazwa pochodzi od czynności korowania drzewa. Najprawdopodobniej jednak jest to staropolska nazwa dzierżawcza - nazwisko założyciela i pierwszego właściciela osady o przydomku Skorek.

[edytuj] Historia

Przez długie wieki wieś powiązana była z niegrodowym starostwem małogoskim. Skorków po raz pierwszy pojawia się w źródłach pisanych w 1508 roku. W rejestrach poboru łanowego wieś występuje jako dzierżawa królewska w posiadaniu rodziny Slanków (Słąków). Najprawdopodobniej przeszła w ich majątek 9 sierpnia 1440 roku. Wtedy to w Budzie król Władysław III Warneńczyk przekazał pod zastaw Mikołajowi Slance Małogoszcz wraz z przyległymi wsiami Cieślami, Leśnicą i zapewne Skorkowem. Wkrótce Mikołaj Slanka poległ w bitwie pod Warną, a królewski zastaw odziedziczył jego syn Piotr Słąka. Pod jego zarządem dobra małogoskie zaczęły przynosić znaczne dochody. Ze Skorkowa Słąka czerpał drewno, miód, smołę i skóry, którymi następnie handlował w Krakowie i Gdańsku.

Szybki rozwój osady zahamowany został przez działania synów Piotra Słąki - Mikołaja i Piotra. Obłożyli oni chłopów i mieszczan większymi ciężarami feudalnymi, co między innymi spowodowało ucieczkę dwóch skorkowskich kmieci. Mimo to w tym czasie wieś wraz z przyległymi Leśnicą i Cieślami oszacowana była na ogromną sumę 2000 grzywien.

Pomiędzy rokiem 1508, a 1540 we wsi wybudowano karczmę.

Z opisu księgi uposażeń arcybiskupstwa gnieźnieńskiego Jana Łaskiego wynika iż, dziesięcinę mieszkańcy Skorkowa dostarczali do oddalonych o 25 kilometrów Chęcin na rzecz prebendariusza tamtejszej kaplicy zamkowej.

Po Slankach właścicielem tenuty małogoskiej, a w tym Skorkowa, został kasztelan sandomierski i podskarbi koronny Stanisław Sobek z Sulejowa. W tym okresie ludność wsi zajęła się dodatkowo eksploatacją złóż miejscowego marmuru szarego na potrzeby chęcińskich kamieniarzy. W latach 1595-1617 mieszkańcy Skorkowa brali udział w budowie kościoła w Małogoszczu.

Nieszczęsne skutki potopu szwedzkiego nie ominęły Skorkowa. We wsi pozostało 11 kmieci (1660), jednak tylko trzech było zdolnych by gospodarować na zasiedlonej roli. Pozostali wraz z rodzinami znaleźli się na utrzymaniu dworu. Otrząsanie się ze skutków najazdu było spowalniane przez ogólny kryzys w jakim znalazła się Rzeczpospolita po wojnie ze Szwecją.

W 1682 roku Skorków nawiedziła klęska nieurodzaju. Pomimo, że pola stały puste szlachta jak i kler nie zaprzestały ściągania od chłopów powinności feudalnych (ksiądz Orłowski, proboszcz małogoski, zaległą dziesięcinę ściągał w latach następnych). Powodowało to protesty i chłopskie wystąpienia.

W 1775 roku we wsi żyło 12 rodzin chłopskich, posiadających gospodarstwa półłanowe oraz 5 zagrodników. Kmieci obowiązywała pańszczyzna sprzężajna 4 dni tygodniowo, zaś zagrodników pańszczyzna piesza, 3 dni tygodniowo. Ponadto z gospodarstw półłanowych płacono dworowi roczny czynsz 10 groszy i oddawano 2,5 korca owsa, jednego kapłona oraz 8 jajek.

W 1789 roku Skorków liczył 14 gospodarstw kmiecych, które łącznie zajmowały 8,5 łanów.

22 września 1944 roku partyzanci wysadzili zerwali w Skorkowie tor kolejowy na linii Kielce-Włoszczowa. Spowodowało to siedmiogodzinną przerwę w ruchu na tym odcinku.

Od roku 1949 w Skorkowie działa Ochotnicza Straż Pożarna.

W roku 1968 wieś została zelektryfikowana, a w 1984 zwodociągowana.

[edytuj] Szkolnictwo

Pierwsza placówka elementarnej oświaty w Skorkowie powstała w latach 60. XIX wieku. Dowiadujemy się o tym z relacji skorkowian spisanych w 1946 roku przez ówczesnego dyrektora szkoły Stanisława Adamczyka.

Była to szkoła jednoklasowa borykająca się z dużymi trudnościami, m. in. brakiem budynku szkolnego. Dopiero około roku 1890 przekazano na cel szkoły budynek po karczmie wraz z gruntem. Kierownikiem tej placówki do 1917 roku był Antoni Buller, który zapisał się w pamięci mieszkańców Skorkowa jako świetny pedagog. Przeprowadził zadrzewianie terenu szkolnego, a także założył ogródek owocowy i wzorcowe gospodarstwo dla praktycznej nauki uczniów.

W czasie rewolucji 1905-1907 z żądaniami wobec władz rosyjskich wystąpiła także ludność Skorkowa. Wyrazem tego była podjęta przez radę szkolną uchwała o nauczaniu w języku polskim.

Szkoła nie przestała funkcjonować w okresie zawieruchy wojennej 1914-1918. Stan szkoły był fatalny, a postanowienie Dozoru Szkolnego w Skorkowie z roku 1922 o budowie nowej szkoły nie zostało wprowadzone w życie na skutek trudności finansowych. Jedynym ratunkiem były remonty: budowa nowej ściany zachodniej w 1925 roku i założenie nowego zadaszenia z blachy w latach 1930-1931. Starania o budowę nowej szkoły przekreśliła II wojna światowa.

Od 1999 roku szkoła podstawowa w Skorkowie liczy 6 klas. Uczniowie starsi uczęszczają do gimnazjum w Bukowie.