Sprawiedliwy wśród Narodów Świata
Z Wikipedii
Medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata (transkrypcja z hebrajskiego: Chasid Umot ha-Olam, חסיד אומות העולם) - najwyższe izraelskie odznaczenie cywilne nadawane nie-Żydom.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Termin Sprawiedliwy wśród Narodów Świata oznaczał pierwotnie, w żydowskiej tradycji, osoby pochodzenia nie-żydowskiego, które byli dobrymi, bogobojnymi ludźmi. Według tej tradycji, wielki zestaw praw i nakazów zawartych w Torze, ale także w księgach Miszna, Gemara i ustnej tradycji, odnosi się tylko do Żydów, którzy odziedziczyli powinności po swoich przodkach. W przeciwieństwie do nich nie-Żydzi powinni przestrzegać jedynie prostych i oczywistych, niemal powszechnie przyjętych praw Noego, ustanowionych po potopie, jak zakaz zabijania ludzi czy jedzenia surowego mięsa zwierząt.
Judaizm naucza, że "jeśli człowiek niszczy jedno życie, to jest tak, jak gdyby zniszczył cały świat. A jeśli człowiek ratuje jedno życie, to jest tak, jak gdyby uratował cały świat" (Talmud Babiloński, Sanhedryn, 37a).
[edytuj] Zasady i kryteria
Medal i dyplom zostały powołane dekretem Knesetu w 1963. Na medalu widnieje właśnie pochodzący z Talmudu napis "Kto ratuje jedno życie – ratuje cały świat".
Kapituła instytutu pamięci Yad Vashem przyznaje wyróżnienie osobom i rodzinom (uhonorowano również francuskie miasteczko Le Chambon-sur-Lignon), które z narażeniem własnego życia ratowały Żydów z Holocaustu podczas II wojny światowej. Uprawnieni do składania wniosków o przyznanie tytułu "Sprawiedliwego" są sami uratowani albo ich bliscy. Poza medalem i dyplomem, Sprawiedliwym przysługuje także prawo do zasadzenia własnego drzewa w parku otaczającym siedzibę instytutu.
Osoba uznana za Sprawiedliwego jest odznaczana specjalnie wybitym medalem noszącym jej imię i nazwisko, dyplomem honorowym i przywilejem wpisania nazwiska na Murze Honorowym w Ogrodzie Sprawiedliwych w Yad Vashem. Odznaczenia są nadawane w trakcie podniosłej ceremonii w Izraelu lub w kraju zamieszkania tej osoby, gdzie działają dyplomatyczni przedstawiciele Izraela. W ceremoniach tych uczestniczą przedstawiciele miejscowego rządu i są one zawsze relacjonowane przez media. Ustawa o Yad Vashem upoważnia instytut Yad Vashem do nadania Sprawiedliwemu, w uznaniu jego zasług, honorowego obywatelstwa państwa Izrael, a jeśli już nie żyje, nadania mu pamiątkowego obywatelstwa.
Każda osoba, którą uznano za Sprawiedliwego wśród Narodów Świata, jest uprawniona do otrzymania od Yad Vashem stosownego certyfikatu. Jeśli osoba ta nie żyje, jej krewny może wystąpić o nadanie jej pamiątkowego obywatelstwa. Do chwili obecnej (stan na 1 stycznia 2004 roku) odznaczenie otrzymało 21320 kobiet i mężczyzn, licząc z członkami rodzin, którzy wzięli udział w 8000 udokumentowanych przypadkach ratowania Żydów. Polityką Yad Vashem jest kontynuowanie programu tak długo, jak długo wnoszone są prośby o przyznanie tego tytułu, wsparte mocnymi dowodami, spełniającymi wyznaczone kryteria.
Ważne kryteria:
- Uratowany musi być Żydem, a tym, który ocalił mu życie, musi być nie-Żyd.
- Z uratowaniem życia nie mogła się wiązać jakakolwiek rekompensata dla wybawcy.
- Pospieszenie na ratunek musiało wiązać się z jakimś ryzykiem dla życia lub wolności wybawcy.
Liczba wniosków o przyznanie tytułu wynosi około 600 rocznie, z czego około 20 proc. jest odrzucanych.
Sprawiedliwy mieszkający w Izraelu otrzymuje co miesiąc wsparcie finansowe w wysokości średniej pensji. Dodatkowo przyznawany jest jemu i jego współmałżonkowi 8-dniowy zasiłek zdrowotny i zapewniane są darmowe usługi zdrowotne, w oparciu o izraelskie prawo ubezpieczeniowe. Na dzień dzisiejszy jest to kilkadziesiąt osób.
Sprawiedliwy, który cierpi kłopoty finansowe, jest wspierany, niezależnie od miejsca zamieszkania, przez fundację Jewish Foundation for the Righteous, założoną w Nowym Jorku organizację filantropijną. Anne Frank Fonds, z siedzibą w Bazylei w Szwajcarii, wyszukuje osoby potrzebujące pomocy medycznej. Sprawiedliwi żyjący w Izraelu (kilkadziesiąt osób) automatycznie otrzymują hojną rentę i cieszą się wszechstronną opieką ze strony państwa izraelskiego.
[edytuj] Statystyka
Spośród ponad 20 tys. uhonorowanych medalem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata (stan na 1 stycznia 2008) prawie 30% stanowią Polacy:
- Polska: 6066
- Holandia: 4863
- Francja: 2833
- Ukraina: 2213
- Belgia: 1476
- Litwa: 723
- Węgry: 703
- Białoruś: 587
- Słowacja: 478
- Niemcy: 455
- Włochy: 442
- Grecja: 279
- Jugosławia (Serbia): 127
- Rosja: 124
- Czechy: 118
oraz 28 innych państw
Łącznie: 21 758 osób
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Witryna Instytutu Yad Vashem
- Aktualna lista medali przyznanych poszczególnym narodowościom (ang.)
- Lista medali przyznanych poszczególnym narodowościom (ang.) – [updated - January 2007]
- Lista 700 polskich obywateli, którzy stracili życie ratując Żydów
- Polscy Sprawiedliwi wśród Narodów Świata (ang.)
- Strona poświęcona pamięci Polaków zamordowanych przez Niemców za pomaganie Żydom
