Szlak architektury drewnianej (województwo śląskie)
Z Wikipedii
Szlak architektury drewnianej w województwie śląskim, o długości 335 km obejmuje 84 zabytkowe obiekty architektury drewnianej: kościoły, kaplice, dzwonnice, chałupy, karczmy, leśniczówki, pałacyk myśliwski, skanseny i obiekty gospodarcze - młyn wodny i spichlerze.
Szlak podzielony jest na pięć pętli: beskidzką, pszczyńską, rybnicka, gliwicką i częstochowską oraz posiada też liczącą 326 km trasę główną, łączącą Lachowice z Gwoździanami.
Spis treści |
[edytuj] Wykaz zabytków
[edytuj] Trasa główna
- Bielsko-Biała - Mikuszowice - kościół św. Barbary z 1690 r.
- Bieruń ul. Krakowska - kościół św. Walentego z przeł. XVI/XVII w.
- Bojszów - kościół cmentarny Wszystkich Świętych z pocz. XVI w.
- Brusiek - kościół św. Jana Chrzciciela z ok. 1670 r.
- Chorzów - skansen Górnośląski Park Etnograficzny na pow. 25 ha pokazuje 58 przykładów drewnianego budownictwa ludowego z 5 regionów Górnego Śląska i Zagłębia beskidzkiego, podgórskiego, pszczyńsko-rybnickiego, przemysłowego i lublinieckiego), m.in. kościół św. Józefa z 1791 r. z Nieboczów (w latach 1971-1995 w Rybniku-Kłokocinie), domy mieszkalne z Dziećkowic, Krasów, Panewnik, dom ostatniego sołtysa Katowic - Kazimierza Skiby, chałupy z Kromołowa, Istebnej, spichlerze dworskie i plebańskie, zagrodę pasterską z Brennej.
- Chorzów ul. Lwowska - kościół św. Wawrzyńca z 1559 r., przeniesiony w 1935-38 z Knurowa
- Cieszowa - kościół św. Marcina z 1751 r.
- Gliwice - kościół pw. św. Jerzego w Ostropie
- Góra - kościół św. Barbary z 2. poł. XVI w.
- Grzawa - kościół Ścięcia św. Jana Chrzciciela z XVI w.
- Gwoździany - kościół Nawiedzenia NMP z 1576 r., przeniesiony z Kościelisk w 1978 r.
- Jeleśnia - karczma z XVIII w.
- Katowice Park Kościuszki - kościół św. Michała Archanioła z 1520 r., przeniesiony w 1938-1939 z Syryni; ul. Wita Stwosza - Muzeum Archidiecezjalne posiadające zbiory średniowiecznej sztuki sakralnej, pochodzące z drewnianych kościołów województwa śląskiego
- Koszęcin - kościół św. Trójcy z 1724 r.; ekspozycja etnograficzna.
- Lubliniec - kościół św. Anny z 1653 r.
- Łodygowice - kościół św. Szymona i św. Judy Tadeusza z 1635 r., powiększony w XVIII w.
- Miedźna - kościół św. Klemensa Papieża z XVII w.
- Paczyna - dzwonnica drewniana z 1679 r.
- Poniszowice - kościół św. Jana Chrzciciela z 1499 r., rozbudowany 1775 i 1834 r. z wolno stojącą dzwonnicą z 1520 r.
- Pszczyna - skansen "Zagroda Wsi Pszczyńskiej".
- Rachowice - kościół Trójcy Świętej z 1668 r. z murowanym gotyckim prezbiterium z XV w.
- Ruda Śląska -
- Rudziniec - kościół św. Michała Archanioła z 1657 r.
- Sadów - wolno stojąca dzwonnica drewniana z XVII w. przy murowanym kościele św. Józefa z 1331 r.
- Sierakowice - kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej z 1675 r.; kapliczka św. Jana Nepomucena przy drodze do Rachowic.
- Sieroty - kościół Wszystkich Świętych z 1707 r. z murowanym gotyckim prezbiterium z ok. 1470 r.
- Stara Wieś - kościół Podwyższenia Krzyża Świętego z 1522 r.; kilka drewnianych domów z XIX w. z ozdobnymi szczytami; stara szkoła z 1787 r. - obecnie Izba Regionalna.
- Zabrze- kościół św. Jadwigi w Zabrzu
- Zacharzowice - kościół św. Wawrzyńca z ok. 1580 r.
- Żywiec - stała ekspozycja "Kultura materialna górali beskidzkich" w Muzeum.
[edytuj] Pętla beskidzka (113 km)
- Bielowicko - kościół św. Wawrzyńca z 1701 r.
- Bielsko-Biała ul. Sobieskiego 51 - Dom Tkacza z końca XVIIIw, zrekonstruowany po pożarze dom mieszkalny z warsztatem pracy bielskiego sukiennika z końca XVIII w. z pokazem pracy na krośnie tkackim.
- Bielsko-Biała - Mikuszowice ul. Cyprysowa - kościół św. Barbary z 1690 r.
- Cięcina - kościół św. Katarzyny z 1542 r., powiększony 1667 i 1895, spichlerz dworski z XVIII w.
- Ćwiklice - kościół św. Marcina z przeł. XVI/XVII w.
- Gilowice - kościół św. Andrzeja z 1547 r. z wieżą z 1641 r., przeniesiony z Rychwałdu w 1757 r.
- Istebna nr 824 - drewniana chałupa góralska Kawuloków z końca XIXw. w niej Izba Regionalna; w centrum Istebnej i licznych przysiółkach kilkadziesiąt innych drewnianych chałup i budynków gospodarczych.
- Istebna - Andziołówka - kaplica Wotywna Konarzewskich z 1922 r. z wystrojem Ludwika Konarzewskiego seniora.
- Istebna - przełęcz Kubalonka - kościół św. Krzyża z 1779 r., przeniesiony z Przyszowic w 1958 r.
- Istebna - Mlaskawka - kościół filialny św. Józefa, przeniesiony w 1995 r. z Jaworzynki-Trzycatka, gdzie stał pod wezwaniem Matki Boskiej Frydeckiej (zbudowany w 1952 r.).
- Istebna - Stecówka - kościół Matki Boskiej Fatimskiej z 1956 r.
- Laliki - Pochodzita - kościół NMP Nieustającej Pomocy z 1947 r., rozbudowany w 1965 r.
- Milówka - chałupa konstrukcji zrębowej z 1739 r., obecnie muzeum gminne.
- Ustroń (Nierodzim) - kościół św. Anny z 1769 r.; stała wystawa etnograficzna w Muzeum Regionalnym.
- Szczyrk - kościół św. Jakuba Apostoła z l. 1797-1800.
- Wisła Mała - kościół św. Jakuba Młodszego i MB Dobrej Rady z 1775-82 r.
- Wisła - wystawa kultury ludowej górali beskidzkich w Muzeum Beskidzkiem, na jego zapleczu kilka drewnianych chałup góralskich
- Wisła ul. Lipowa - dawny zameczek myśliwski arcyksięcia Fryderyka Habsburga wybudowany w 1897 r., przeniesiony w 1985 r. z polany Przysłop pod Baranią Górą (w latach 1925-1973 schronisko PTT i PTTK). Obecnie siedziba Oddziału PTTK "Wisła" w Wisle i punkt informacji turystycznej
- Wisła - Łabajów ul. Kopydło - kościół Znalezienia Krzyża Świętego z drewnianą wieżą z 1575 r., przeniesioną w 1983 r. z Połomi.
- Wisła-Zameczek (Zadni Groń) - kaplica z 1909 r. z zespołu nieistniejącego zameczku myśliwskiego Habsburgów
- Żabnica - kościół Matki Boskiej Częstochowskiej z 1914 r.
[edytuj] Pętla częstochowska (180 km)
- Boronów - kościół Matki Boskiej Różańcowej z 1611 r., pierwszy na Śląsku kościół zbudowany na planie krzyża greckiego.
- Bór Zapilski - kościół św. Jacka z l. 1919 - 1921
- Cynków - kościół św. Wawrzyńca z 1631 r.
- Częstochowa plac Biegańskiego - ekspozycja kultury ludowej regionu częstochowskiego w Muzeum Częstochowskim.
- Koszęcin
- Mokra - kościół św. Szymona i św. Judy Tadeusza z 1708 r.
- Olsztyn ul. Kuhna 1 - ruchoma szopka Jana Wewióra w drewnianej chałupie z końca XIX w.
- Truskolasy - kościół św. Mikołaja z 1737 r.; kilkanaście drewnianych budynków mieszkalnych i gospodarskich.
- Woźniki - kościół cmentarny św. Walentego z 1696 r.
- Złoty Potok - dawny młyn wodny Kołaczew na Wiercicy, z przeł. XIX/XX w.
- Zrębice - kościół św. Idziego z 1789 r.
[edytuj] Pętla gliwicka (159 km)
- Gliwice ul. Kozielska - kościół Wniebowzięcia MB z 1493 r., przebudowany w XVII w., wieża z 1777 r., przeniesiony w 1925 r. z Zębowic koło Olesna na cmentarz żołnierzy francuskich; ekspozycja kultury ludowej regionu gliwickiego w Muzeum.
- Gliwice - Ostropa ul. Piekarska - kościół św. Jerzego z 1640 r., z murowanym gotyckim prezbiterium z XV w.
- Księży Las - kościół św. Michała Archanioła z 1494 r.
- Mikołów - Borowa Wieś ul. Gliwicka - kościół św. Mikołaja z ok. 1640 r., * przeniesiony w 1937-39 z Przyszowic.
- Rachowice
- Sierakowice - kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Sierakowicach z 1675 r.; kapliczka św. Jana Nepomucena przy drodze do Rachowic.
- Rudziniec
- Paczyna
- Poniszowice - Kościół św. Jana Chrzciciela w Poniszowicach z 1499r.
- Paniowy - kościół św. ap. Piotra i Pawła z 1757 r.
- Smolnica - kościół św. Bartłomieja z ok. 1603 r.
- Szałsza - kościół Matki Boskiej z XVI/XVII w., zrekonstruowany po pożarze w 1967 r.
- Zabrze - Poręba ul. Wolności - kościół św. Jadwigi z 1929 r.
- Zacharzowice
- Żernica - kościół św. Michała Archianioła z ok. 1661 r.
[edytuj] Pętla pszczyńska (133 km)
- Bielowicko - kościół św. Wawrzyńca z 1701 r.
- Bielsko-Biała - Dom Tkacza z końca XVIII w.
- Ćwiklice - kościół św. Marcina z XVII / XVIII w.
- Góra - kościół św. Barbary z 2 połowy XVI w.
- Grzawa - kościół św. Jana Chrzciciela z pocz. XVI w.
- Kaczyce - kościół Podwyższenia Krzyża Świętego z 1620 r., przeniesiony w 1971 - 1972 z Ruptawy.
- Kończyce Wielkie - kościół św. Michała Archanioła z 1777 r., ze starszą wieżą z 1751 r.
- Miedźna - kościół św. Klemensa z XVII w., powiększony w XVIII w.
- Pielgrzymowice - kościół św. Katarzyny z 1680 r.
- Pszczyna - skansen Zagroda Wsi Pszczyńskiej utworzony w 1975 r. w Parku * Kolejowym prezentujący wśród 16 obiektów m.in. chałupę z Grzawy, ośmioboczną stodołę z Kryr, szopę z Frydka, młyn wodny z Bojszów (obecnie karczma), spichlerz z Rudołtowic i kuźnię z Goczałkowic.
- Pszczyna - Łąka ul. Tetmajera - kościół św. Jadwigi z 1660 r. z wolno stojącą dzwonnicą.
- Stara Wieś - kościół Podwyższenia Krzyża Świętego z 1522 r., przebudowany w XVII w.
- Wisła Mała - kościół z 1775 r.
- Zamarski - kościół Najświętszego Serca Jezusowego z 1731 r.
[edytuj] Pętla rybnicka (126 km)
- Bełk - Kościół pw. św. Marii Magdaleny w Bełku z 1753 r.
- Gołkowice - kościół św. Anny z 1874 r.
- Jankowice Rybnickie - kościół Bożego Ciała z 1675 r.
- Jastrzębie-Zdrój ul. ks. biskupa Bednorza - kościół świętych Barbary i Józefa z 1. poł. XVII w., przeniesiony w 1974 r. z Jedłownika.
- Łaziska - kościół Wszystkich Świętych z XVI w.
- Palowice - kościół Trójcy Przenajświętszej z 1595 r., przeniesiony w 1981 r. z Leszczyn.
- Rybnik - Ligocka Kuźnia ul. Wolna - kościół św. Wawrzyńca z 1717 r., przeniesiony w 1975 r. z Boguszowic.
- Rybnik - Wielopole ul. Górna - kościół św. Katarzyny i MB Różańcowej z 1534 r., przeniesiony w 1976 r. z Gierałtowic.
- Wilcza - kościół św. Mikołaja z 1755 r.
[edytuj] Pozostałe miejscowości i zabytki
- Buków - kaplica Różańcowa z 1770 r.
- Czernichów - dzwonnica wiejska z XIX w.
- Lubomia - kaplica św. Jana Nepomucena z ok. 1700 r.,
- Miasteczko Śląskie - kościół św. Jerzego i Wniebowzięcia NMP z 1666 r.
- Złatna - leśniczówka habsburskiego zarządu lasów z 1876 r., proj. Karol Pietschka.
