Tekst aleksandryjski
Z Wikipedii
Tekst aleksandryjski — jeden z podstawowych typów (rodzin typów) tekstu Nowego Testamentu, obecny m.in. wśród wczesnych papirusów.
Spis treści |
[edytuj] Nazwa
Nazwą tą po raz pierwszy posłużył się Johann Salomo Semler (1725-1791), który zaproponował podział na trzy grupy: aleksandryjską, wschodnią i zachodnią.
[edytuj] Cechy tekstu aleksandryjskiego
Podaje tekst krótki, zwarty, daleki od harmonizacji, czasem z drobnymi opuszczeniami. Spotykamy w nim ludowe brzmienie słów i ludową ortografię. Tekst skażony jest jedynie itacyzmem[1] i zasadniczo biorąc nienaruszony późniejszymi skażeniami i zniekształceniami. Dotykają one tylko niektórych rękopisów[2]. W tekście aleksandryjskim brakuje jednak niektórych partii tekstów (Mt 16, 2-3; Mk 16, 8-20; J 5, 4; 7, 53 – 8, 11; 21, 25). Dawniej przypuszczano, że jest wynikiem recenzji dokonanej przez Hezychiusza. Okazało się jednak, że istniał przed Hezychiuszem.
[edytuj] Świadkowie tekstu
Wśród papirusów ponad 80% rękopisów przekazuje tekst aleksandryjski w I albo II kategorii. Wśród kodeksów majuskułowych 10 przekazuje tekst aleksandryjski I kategorii i ponad 60 II kategorii. Wśród minuskułów jest już zdecydowaną mniejszością. Najważniejsze rękopisy przekazujące tekst aleksandryjski:
| Symbol | Nazwa | Wiek | Zawiera |
| p75 | Bodmer XIV-XV | III | fragmenty Łk i J |
| p66 | Bodmer II | ok. 200 | Ewangelie |
| p46 | Chester Beatty II | ok. 200 | Listy Pawła |
| p72 | Bodmer VII/VIII | III/IV | 1-2 Listy Piotra; List Judy |
| ﬡ | Kodeks Synajski | 330-350 | Cały NT |
| B | Kodeks Watykański | ok. 330 | Mt - Hbr 9, 14 |
| A | Kodeks Aleksandryjski | ok. 400 | Bez Ewangelii |
| C | Kodeks Efrema | V | Bez Ewangelii |
| Q | Codex Guelferbytanus B | V | fragmenty Łk - J |
| T | Codex Borgianus | V | fragmenty Łk - J |
| Z | Codex Dublinensis | VI | fragmenty Mateusza |
| L | Codex Regius | VIII | Ewangelie |
| 33 | — | IX | NT (bez Ap) |
Najważniejszymi wśród nich są: Kodeks Synajski i Kodeks Watykański. Oba pochodzą z IV wieku.
[edytuj] Przekłady
Tekst aleksandryjski przejęły przekłady koptyjskie w dialekcie sahidyckim (copsa) i bohairyckim (copbo) oraz Wulgata. Przekład etiopski początkowo reprezentował tekst aleksandryjski, później w niektórych partiach uległ tekstowi bizantyjskiemu.
[edytuj] Ojcowie Kościoła
Tekst aleksandryjski cytują Klemens Aleksandryjski i Orygenes (przed 231 rokiem).
[edytuj] Dzieje tekstu
Początkowo jego zasięg ograniczał się tylko do Egiptu. Już w IV wieku zaczął się mieszać z innymi tekstami (II kategoria tekstu), najczęściej z bizantyjskim. Niemniej jeszcze w wiekach XIII-XIV powstawały rękopisy przekazujące nieskażony tekst aleksandryjski (I kategoria tekstu). Ostatni rękopis pochodzi z XIV wieku (minuskuł 2427). II kategoria tekstu zaginęła w XV wieku. Od roku 1881 stał się tekstem, w oparciu o który zaczęto dokonywać przekładów Nowego Testamentu (z dodaniem brakujących partii tekstu). W końcu XIX wieku uważano go niemal za doskonały, w XX wieku zachwyt nieco zmalał, jednak w dalszym ciągu uważany jest za najlepszy. Dzięki papirusom, kodeksom ﬡ i B, i krytycznym porównaniom ich tekstu z przekładami na dialekty koptyjskie oraz cytatami Klemensa Aleksandryjskiego i Orygenesa, można odtworzyć tekst Nowego Testamentu jaki około roku 200 był w użyciu w Aleksandrii. Taki właśnie tekst, z niewielkimi odchyleniami, prezentują najnowsze wydania Nestle - Alanda.
[edytuj] Zobacz
[edytuj] Literatura
- A.H. McNeile, An Introduction to the Study of the New Testament, Oxford 1927.
- B.M. Metzger, The Text of the New Testament: Its Transmission, Corruption, and Restoration, Oxford University Press, New York, Oxford 1980, ss. 156-185.
Przypisy
- ↑ Po roku 200 literę η zaczęto wymawiać jak ι, w związku z czym nie odróżniano ich, ponadto mylono z podobnie brzmiącym ει.
- ↑ Np. Kodeks Watykański oraz Kodeks Regius w Łk 4, 17 mają ανοιξας (otworzył) zamiast αναπτυξας (rozwinął), jak ma Kodeks Synajski i wiele innych. Jest to przykład poprawiania tekstu, czynienia bardziej zrozumiałym w czasach, gdy posługiwano się kodeksem nie zwojem.
