Wojciech Rogaczewski

Z Wikipedii

Ks. Wojciech Rogaczewski (ur. 23 kwietnia 1888 w Dąbrówce, zm. 16 marca 1944 w Buchenwaldzie.) Kapłan, polski działacz na Mazurach i we Francji.

Wojciech Rogaczewski urodził się w Dąbrówce (powiat sztumski), syn Jana Michała i Anny z domu Hoffman. Brat Konrad był działaczem niepodległościowym i oficerem Wojska Polskiego.

W latach 1900-1910 był uczniem gimnazjum brodnickiego, tam od 1908 był prezesem tajnego Kółka Filomatów. W roku 1910 podjął studia weterynaryjne w Berlinie, a następnie w latach 1911-1914 studiował teologię katolicką w braniewskim seminarium duchownym.

Po otrzymaniu święceń kapłańskich jeszcze w 1914 został wikariuszem Parafii Katolickiej św. Katarzyny w Kętrzynie. Ks. Rogaczewski obok zwykłej posługi kapłańskiej opiekował się polskimi robotnikami sezonowymi i jeńcami wojennymi, Polakami z armii carskiej. Wygłaszał polskie kazania w pobliskiej Świętej Lipce. Ks. Rogaczewski angażował się szczególnie w ożywienie polskiego ruchu narodowego, przy parafii w Kętrzynie i sąsiednich miejscowościach. Zorganizowany przez niego polski chór dziecięcy wystąpił z polskimi kolędami na Pasterce w roku 1918. W kościele św. Katarzyny zdecydowaną większość wiernych stanowili Niemcy. Działania księdza na rzecz sprawy polskiej były powodem jego aresztowania na początku 1919r. Dzięki interwencji biskupa Augustyna Bludau został z aresztu zwolniony i jeszcze w 1919 r. przeniesiony na samodzielną placówkę do Prawdzisk. Tam służył posługą kapłańską katolikom z pobliskich wsi, a także mieszkającym dalej w diasporze, na terenie zdominowanym przez wyznanie luterańskie. W Prawdziskach ks. Rogaczewski czynnie działał na rzecz rozbudzenia polskości, wbrew zakazom wprowadził nauczanie religii w języku polskim. W czasie plebiscytu współdział z Naczelną Radą Ludową w Poznaniu oraz z Komitetem Plebiscytowym w Grajewie. Pomimo przegranego plebiscytu, nie traci ducha i aktywnie uczestniczył w ruchu polskim. W roku 1926 został wydalony z terenu Prus Wschodnich.

W 1926 krótki okres przebywał na terenie diecezji chełmińskiej. Wkrótce na życzenie kardynała Augusta Hlonda wyjechał do Francji jako duszpasterz polskiej emigracji. Początkowo przebywał w Briey, a od 1930 w Metzu jako dziekan na wschodnią Francję. Po wydaleniu przez Niemców w sierpniu 1940 roku z Metzu, przeniósł się do Lyonu, gdzie z polecenia kardynała Hlonda kierował Centralą Duszpasterstwa Polskiego w południowej Francji. Uczestniczył we francuskim ruchu oporu niósł szczególnie pomoc ukrywającym się przed Niemcami Polakom. W Lyonie był aresztowany przez gestapo 8 maja 1943, w tym samym dniu podczas próby ucieczki został ciężko ranny. Po Lyonie więziony był w Mont-Luc i obozach przejściowych w Fresnes i Compiègne, a od 29 stycznia 1944 w obozie koncentracyjnym w Buchenwaldzie, gdzie zmarł na tyfus 16 marca 1944 r.

Ks. Wojciech Rogaczewski jeszcze przed 1939 r. za działalność w polskich organizacjach religinych, społecznych i oświatowych w Metzu odznaczony został przez polskie władze państwowe Złotym Krzyżem Zasługi, a władze kościelne godnością kanonika kapituły chełmińskiej.

Tablica upamiętniająca zasługi ks. Wojciecha Rogaczewskiego znajduje się w kościele katolickim w Metzu z napisem: "Pro fide et Patria", a także w kościele św. Katarzyny w Kętrzynie. Szkoła Podstawowa w Prawdziskach nosi imię ks. Wojciecha Rogaczewskiego.

[edytuj] Bibliografia

• Tadeusz Oracki, Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla XIX i XX wieku (do 1945 roku), Instytut wydawniczy PAX, Warszawa, 1983, ISBN 83-211-0411-8
• Stefan Bilski, "Słownik biograficzny Regionu Brodnickiego" (str. 88), Toruńskie Towarzystwo Kultury, Brodnica-Toruń, 1991.