Duszniki-Zdrój

Z Wikipedii

Duszniki-Zdrój


Herb Dusznik-Zdroju	Flaga Dusznik-Zdroju

Gmina
- rodzaj

Duszniki-Zdrój
miejska

Prawa miejskie

1346

Burmistrz

Bolesław Krawczyk
(e-mail)

Powierzchnia

22,28 km²

Położenie

50° 23' N
16° 23' E

Wysokość

583 m n.p.m.

Liczba mieszkańców (2004)
- liczba ludności
- gęstość

5150
231,1 os./km²

Strefa numeracyjna
(do 2005)

Kod pocztowy

57-340

Tablice rejestracyjne

DKL

TERC10
(TERYT)

5020108011

Miasta partnerskie

Audun-Le-Tiche

Francja
Bad Sulza

Niemcy
Deštné v Orlických horách

Czechy
Hoya

Niemcy
Nové Město nad Metují

Czechy
Olešnice v Orlických Horách

Czechy
Sedloňov

Czechy

Położenie na mapie Polski

Urząd miejski³

Rynek 6
57-340 Duszniki-Zdrój
tel. 74 866-92-10; faks 74 866-90-25
(e-mail)

Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Strona internetowa miasta

Duszniki-Zdrój (niem. Bad Reinerz, czes. Dušníky) to miasto i gmina w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim. Położone w południowo-zachodniej części Kotliny Kłodzkiej nad rzeką Bystrzycą Dusznicką. Znana miejscowość uzdrowiskowa. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa wałbrzyskiego.

Według danych z 30 czerwca 2004², miasto miało 5150 mieszkańców.

[edytuj] Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002⁶, Duszniki-Zdrój ma obszar 22,28 km², w tym:

użytki rolne: 28%
użytki leśne: 58%

Miasto stanowi 1,36% powierzchni powiatu.

[edytuj] Demografia

Dane z 30 czerwca 2004²:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	5150	100	2751	53,4	2399	46,6
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	231,1		123,5		107,7

Według danych z roku 2002⁶, średni dochód na mieszkańca wynosił 1922,05 zł.

[edytuj] Gospodarka

Głównie turystyka; całoroczna baza uzdrowiskowa i turystyczna. Także rozlewnia wód mineralnych, papiernia, stacja kolejowa. Drobny przemysł, szlifiernia kryształów, papier czerpany metodą ręczną.

Uzdrowisko od 1769 r. Wody mineralne to szczawy alkaliczne i żelaziste. Leczenie uzdrowiskowe jest bodźcowe, to znaczy uruchamia rezerwy, zmusza organizm do wysiłku, mobilizuje system obronny. Duszniki mają silnie bodźcowy klimat mocno pobudzający produkcję czerwonych ciałek krwi. Balneo- i fizykoterapią leczy się schorzenia kardiologiczne i gastrologiczne. Duszniki słyną również z kąpieli igliwiowych. Kąpiele borowinowe pomagają na kobiece dolegliwości, łącznie z niepłodnością.

W Dusznikach znajduje się również Centrum Diagnostyki i Leczenia Osteoporozy z nowoczesnym sprzętem.

[edytuj] Historia

Muzeum Papiernictwa (1)

Na przełomie X i XI wieku w rejonie miasteczka wzniesiono drewnianą warownię, siedzibę właścicieli okolicznych dóbr, rodu Panowiców. Później drewnianą budowlę zastąpiono murowanym zamkiem z wysoką wieżą.

Pierwsze wzmianki o samym mieście pochodzą z 1324. W 1346 roku otrzymało prawa miejskie w wyniku lokacji na prawie niemieckim. Zyski czerpało głównie z handlu i prawa składu towarów przewożonych szlakiem z Czech na Śląsk.

Z XV wieku pochodzą pierwsze wzmianki o istnieniu źródła leczniczego "Zimny Zdrój".

W okresie wojen religijnych zamek został zajęty i utrzymany przez husytów. Opuszczony w 1560 popadł w ruinę. Do dziś pozostały po nim resztki murów i fragment wieży.

W połowie XIV wieku w Dusznikach rozwinęło się hutnictwo żelaza. Złoża rud wyczerpały się jednak dość szybko. Pod koniec XVI wieku gwałtownie rozwija się dusznicki handel oraz przemysł: tkacki i papierniczy, wzniesiono murowany kościół pod wezwaniem św. Piotra i Pawła. W 1584 roku zostaje wzniesiony ratusz a w 1605 wybudowano budynek działającego do dzisiaj młyna papierniczego.

Wojna trzydziestoletnia wstrzymała rozwój miasta. Jego odrodzenie nastąpiło w drugiej połowie XVII wieku. Wtedy to miasto stało się ważnym ośrodkiem tkactwa, produkcji papieru i handlu suknem, a także uzdrowiskiem.

W roku 1669, 17 sierpnia, po abdykacji w drodze do Francji w Dusznikach zatrzymuje się król polski Jan Kazimierz.

Deptak (ul. Mickiewicza)

W 1748 przeprowadzono pierwsze badania źródeł mineralnych. Od 1769 roku Duszniki stają się oficjalnym uzdrowiskiem poprzez wpisanie "Zimnego Zdroju" na listę źródeł leczniczych ówczesnych Prus.

W 1797 w prowizorycznie wzniesionej szopie w 6 wannach rozpoczęto leczenie kuracyjne w podgrzanej wodzie z "Zimnego Zdroju". W tym samym roku odkryto "Letni Zdrój", znany obecnie pod nazwą "Pieniawa Chopina"

Wkrótce za miastem wybudowano (w 1802) pawilony, pierwsze urządzenia kąpielowe, "dom towarzyski" i pierwsze zajazdy.

Na początku XIX wieku Duszniki stały się jednym z najznaczniejszych uzdrowisk w regionie. W 1817 roku odkryte zostaje kolejne źródło "Źródło Ulryki", obecnie znane jako "Jan Kazimierz". W sierpniu 1826 roku na kurację, wraz z matką i siostrami przybywa 16-letni Fryderyk Chopin, który daje dwa koncerty. Dochód z nich przeznaczony jest na utrzymanie sierot. Koncerty te uważa się za pierwsze zagraniczne występy młodego Fryderyka Chopina.

Trwają dalsze inwestycje w kurorcie. W 1862 roku zostają wybudowane nowe łazienki (obecnie Zakład Przyrodoleczniczy), a w 1877 oddano do użytku palmiarnię wraz z salą koncertową (obecnie Pijalnia Zdrojowa).

W roku 1897 (inne źródła podają rok 1896) w 60. rocznicę pobytu w Dusznikach Fryderyka Chopina odsłonięty zostaje obelisk z jego wizerunkiem na medalionie z brązu wykonanym prawdopodobnie w/g rzeźby Stanisława Romana Lewandowskiego.

Wybudowana w latach 1890-1905 linia kolejowa do Kudowy przyspieszyła rozwój Dusznik-Zdroju. Między innymi istniejące źródła zostają w latach 1909-1910 pogłębione poprzez wykonanie odwiertów.

Po II wojnie światowej Duszniki przyznano Polsce. Jako że uniknęły zniszczeń wojennych, już w 1946 zorganizowano tam I Międzynarodowy Festiwal Chopinowski, a dawne pensjonaty i hotele znacjonalizowano. W latach 1958-1962 zrekonstruowano stare ujęcia wód mineralnych (Pieniawa Chopina i Jan Kazimierz), wybudowano nowe oraz przeprowadzono remont kapitalny pijalni wód mineralnych. W następnych latach nadal pracowano nad nowymi odwiertami źródeł (lata 1965-1973).

W 1968 w starym młynie papierniczym powstało Muzeum Papiernictwa gromadzące eksponaty dotyczące historii papiernictwa i rozwoju przemysłu papierniczego. W 1971 uruchomiono czerpalnię papieru, gdzie do tej pory odbywa się produkcja papieru metodami tradycyjnymi.

Najgłębszy dotychczas odwiert tzw. Nr 39 zostaje wykonany w 1993 roku i ma głębokość 180 metrów.

W latach 1997 i 1998 Duszniki niszczone były przez powódź. Dla parku zdrojowego oraz budynku muzeum papiernictwa szczególnie groźna była ta z roku 1998. Obecnie skutki powodzi zostały usunięte a muzeum papiernictwa, park i położony w nim Dworek Chopina są starannie odnowione. W parku wybudowana została "grająca" fontanna (czynna w soboty i niedziele po zmroku) a nad potokiem zrekonstruowano w 1999 roku zadaszone mostki wykonane w/g dawnych zdjęć.

[edytuj] Znani w Dusznikach

król Jan Kazimierz po swej abdykacji zatrzymał się 17 sierpnia 1669 w Dusznikach w drodze do Francji.
W 1818 przebywał na kuracji Józef Elsner, za którego namową 3 sierpnia 1826 przyjechał do wód jego uczeń
Fryderyk Chopin wraz z rodziną.
Fryderyk Skarbek, pisarz
Karol Bołoz Antonowicz, poeta i kaznodzieja
Roman Zmorski, poeta
Zygmunt Bogusz Stęczyński
Zygmunt Krasiński
Karl von Holtei
Fryderyk Skobel, lekarz
Edward Dembowski
Feliks Mendelssohn-Bartholdy, kompozytor, przebywał w Dusznikach w 1823.

[edytuj] Turystyka

Ważną atrakcją Dusznik-Zdroju jest odbywający się corocznie z początkiem sierpnia festiwal chopinowski. W pobliżu unikalny rezerwat Torfowisko pod Zieleńcem z roślinnością typową dla tundry. Doskonały punkt wypadowy dla wycieczek w Góry Stołowe, na Szczeliniec Wielki, w Góry Orlickie oraz Góry Bystrzyckie, do rezerwatu Błędne Skały oraz Wambierzyc.

[edytuj] Zabytki

renesansowy rynek
kościół parafialny pw. św. Piotra i Pawła - renesansowo-barokowy kościół z bogatym wystrojem wnętrz i unikatową amboną w kształcie wieloryba

Park Zdrojowy stacja meteo

kościół polskokatolicki pw. Matki Bożej Różańcowej - pierwotnie kościół ewangelicki
kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, tak zwany Kościół zdrojowy
klasztor franciszkański - 1925-1926 jako klasztor i jednocześnie dom wypoczynkowy dla braci z całej prowincji śląskiej
dawna kaplica św. Trójcy - pierwotnie pustelnia, później zamieniona na kaplicę nagrobną rodu Fraise
Teatr Zdrojowy im. Fryderyka Chopina (tzw. Dworek Chopina) - drewniany dworek wybudowany w latach 1802-1805 jako "dom towarzyski". W 1826 koncertował w nim Fryderyk Chopin. Obecnie odbywają się w nim liczne koncerty fortepianowe, przedstawienia teatralne i koncerty zdrojowe, a także Festiwal Chopinowski.
obelisk z popiersiem Chopina - ufundowany w 1897 przez Wiktora Magnusa, z zawodu leśnika, rozmiłowanego w muzyce Chopina. Diorytowy głaz dwumetrowej wysokości z brązowym medalionem przedstawiającym popiersie artysty i podpisem w języku łacińskim „Fryderykowi Chopinowi, który w Dusznikach w roku 1826 swą sztuką prawdziwą i wysoką kulturą szlachetny duszy charakter w zaraniu młodości okazał, pomnik ten ku wiecznej rzeczy pamięci za pozwoleniem władz miejskich Polak Polakowi wystawił".
figura wotywna Matki Bożej z Dzieciątkiem w rynku - postawiona w 1725 jako votum za uratowanie miasta od zarazy.
niemiecka tablica upamiętniająca pobyt króla Jana Kazimierza
eklektyczna stacja meteo w części zdrojowej