Jak-24

Z Wikipedii

Jak-24 (w kodzie NATO oznaczony jako Horse) – radziecki śmigłowiec transportowy, opracowany w 1951 roku w biurze konstrukcyjnym Aleksandra Jakowlewa.

Spis treści 1 Historia 2 Wersje 3 Zastosowanie 4 Opis konstrukcji 5 Dane techniczne

[edytuj] Historia

Prace nad śmigłowcem Jak-24 rozpoczęły się w 1951 roku. W 1952 roku zbudowano pierwsze cztery egzemplarze prototypowe. W dniu 3 lipca 1952 roku miał miejsce pierwszy lot śmigłowca. W śmigłowcu wykorzystano niektóre elementy produkowanego już śmigłowca Mi-4, jak silniki i układ transmisji napędu. Skonstruowany był w nietypowym dla radzieckich śmigłowców, niestosowanym szerzej poza USA układzie dwuwirnikowym podłużnym (najlepiej znanym z CH-47 Chinook). Nowy śmigłowiec nie był jednak tak udaną konstrukcją, jak Mi-4, zwłaszcza jego napęd powodował problemy z wibracjami. Po częściowym wyeliminowaniu problemów, w 1954 roku rozpoczęto produkcję seryjną tego śmigłowca. Z racji wyglądu nazywany był w ZSRR "latającym wagonem" (Летающий вагон). W lipcu 1955 został po raz pierwszy zademonstrowany publicznie, a 17 grudnia 1955 ustanowił dwa światowe rekordy udźwigu, podnosząc 2000 kg ładunku na wysokość 5082 m i 4000 kg na wysokość 2902 m.

Pierwszym i podstawowym wariantem był wojskowy śmigłowiec transportowo-desantowy Jak-24, mogący zabrać do 30 żołnierzy z wyposażeniem, 18 rannych na noszach lub 3000 kg ładunku. Od 1958 produkowano ulepszony model Jak-24U, z całkowicie metalowymi wirnikami o większej średnicy (21 m) i całkowicie metalowym kadłubem. Mógł on przenosić 40 żołnierzy lub 3500 kg ładunku, w tym 2 samochody terenowe GAZ-69 lub działa przeciwpancerne. Cywilnym wariantem dla 30 pasażerów był Jak-24A, produkowany od 1960 w małej serii (według części źródeł, wariant ten nie był produkowany). Był także używany jako latający dźwig o udźwigu 5000 kg na zaczepie pod kadłubem. Dalszymi opracowanymi wariantami były 9-osobowa salonka Jak-24K o krótszym kadłubie i śmigłowiec dla 39 pasażerów Jak-24P, napędzany silnikami turbinowymi o większej mocy 2700 KM, lecz nie weszły one do produkcji.

Dokładna liczba zbudowanych śmigłowców Jak-24 nie jest ustalona, lecz z powodu problemów technicznych, była ona niewielka. Z chwilą ulepszenia konstrukcji, potrzeba ciężkiego śmigłowca transportowego została już zaspokojona przez udany Mi-6. Najczęściej podawana jest liczba około 100 wyprodukowanych Jak-24, niektóre publikacje podają ok. 40 (48).

[edytuj] Wersje

Opracowano następujące wersje śmigłowca Jak-24:

• Jak-24 – śmigłowiec desantowy, transportowy i sanitarny (ładunek do 4700 kg)
• Jak-24U – udoskonalona wersja śmigłowca Jak-24 – całkowicie metalowy kadłub i wirniki. Produkowany od 1958 roku.
• Jak-24A – śmigłowiec transportowy (ładunek do 5000 kg). Produkowany od 1960.
• Jak-4K – śmigłowiec pasażerski typu salonka (8 pasażerów) z 1961 roku, nie produkowany
• Jak-24P – śmigłowiec wyposażony w silniki turbinowe, nie produkowany

[edytuj] Zastosowanie

Śmigłowiec ten użytkowany był na niewielką skalę w Armii Radzieckiej jako śmigłowiec transportowy. Pod koniec lat sześćdziesiątych XX wieku zastąpiony został przez śmigłowiec Mi-6. Później używany w lotnictwie cywilnym jako tzw. latający dźwig .

[edytuj] Opis konstrukcji

Dwusilnikowy, dwuwirnikowy śmigłowiec o konstrukcji całkowicie metalowej, o podłużnym układzie wirników. Podwozie czteropodporowe, kołowe, stałe. Napęd: dwa silniki tłokowe gwiazdowe w układzie podwójnej gwiazdy ASz-82W o mocy 1700 KM (1250 kW) każdy, wirniki czterołopatowe. W wersji Jak-24P silniki turbinowe.

[edytuj] Dane techniczne

• Ogólne charakterystyki
  • masa własna: 10 607 kg
  • masa startowa: 14 270 kg
  • masa startowa maksymalna: 15 830 – 17 000 kg
• Wymiary:
  • Długość kadłuba: 21,30 m
  • Wysokość: 6,50 m
  • Średnica wirników: 21,00 m
  • Wymiary kabiny pasażerskiej (ładunkowej):
    • Długość: 10,00 m
    • Wysokość: 2,00 m
    • Szerokość: 2,00 m
• Napęd: 2 silniki tłokowe ASz-82W o mocy 1700 KM (1250kW)
• Osiągi:
  • Prędkość maksymalna: 180 km/h
  • Pułap: 5500 m
  • Zasięg: 430 km
• Uzbrojenie (tylko wersje wojskowe): 1 ruchomy karabin maszynowy kal. 12,7 mm