Wojna Jom Kippur
Z Wikipedii
 |
| To jest artykuł z cyklu Historia Izraela |
Wojna Jom Kippur - wojna Izraela z koalicją Egiptu i Syrii w 1973 roku (znana także jako wojna październikowa lub wojna ramadanowa; hebr. יום הכיפורים, Milkhemet Yom HaKipurim, arab. حرب تشرين, ħarb Tishrin), trwająca od 6 do 22/24 października. Wojna rozpoczęła się w dniu żydowskiego święta Jom Kippur, od zaskakującego uderzenia połączonych sił Egiptu i Syrii. Najechały one Półwysep Synaj i Wzgórza Golan, które pozostawały w posiadaniu Izraela od 1967 roku, od czasu wojny sześciodniowej.
Egipcjanie i Syryjczycy posuwali się naprzód przez pierwsze 48 godzin inwazji, później jednak szala przechyliła się na korzyść Izraela. W drugim tygodniu wojny, Syryjczycy zostali wyparci z całego terytorium Wzgórz Golan. Na Synaju Izraelczycy uderzyli w przerwę pomiędzy dwiema armiami, którze przekroczyły Kanał Sueski (gdzie znajdowała się dawna linia przerwania ognia), co spowodowało odcięcie tych oddziałów od zaopatrzenia z kraju.
Spis treści |
[edytuj] Prolog
Egipski prezydent Gamal Abdel Naser zmarł we wrześniu 1970 r. Jego następcą został Anwar Sadat, który postanowił podjąć walkę z Izraelem i odzyskać terytorium stracone w 1967 r. Plan zaatakowania Izraela we współdziałaniu z Syrią otrzymał kryptonim Operacja Badr (po arabsku "pełnia księżyca").
- Izraelczycy dysponowali następującymi siłami: 415 tys. żołnierzy, 1,5 tys. czołgów, 3 tys. opancerzonych transporterów, 945 dział, 561 samolotów, 84 helikoptery i 38 okrętów wojennych. Siłe te były dowodzone przez: Moshe Dayana, Davida Elazara, Ariela Sharona, Shmuela Gonena i Benjamina Peleda.
- Egipt dysponował: 800 tys. żołnierzy (użył 300 tys.), 2,4 tys. czołgów, 2,4 tys. opancerzonych transporterów, 1120 dział, 690 samolotów, 161 helikopterów i 104 okrętów wojennych.
- Syria dysponowała: 150 tys. żołnierzy (użyła 60 tys.), 1,4 tys. czołgów, 900 opancerzonych transporterów, 600 dział, 350 samolotów, 36 helikopterów i 21 okrętów wojennych.
- Irak dysponował: 60 tys. żołnierzy, 700 czołgów, 500 opancerzonych transporterów, 200 dział, 73 samolotów.
[edytuj] Działania wojenne
Egipt i Syria podjęły próbę odzyskania siłą terytorium znajdującego się pod izraelską okupacją. Ich armie przypuściły skoordynowany atak 6 października 1973 r., w czasie muzułmańskiego święta Ramadan, które zbiegło się w tym roku z żydowskim świętem Jom Kippur. Siły syryjskie zaatakowały fortyfikacje na Wzgórzach Golan, natomiast siły egipskie - fortyfikacje wzdłuż Kanału Sueskiego i na Półwyspie Synaj. Oddziały te zadały armii izraelskiej ciężkie straty. Jednak po ponad dwóch tygodniach walk i uruchomieniu amerykańskiego mostu powietrznego z dostawami materiałów wojskowych, Izrael odepchnął siły arabskie na ich pozycje wyjściowe.
[edytuj] Straty
Według izraelskich danych, zginęło 2688 wojskowych Izraela w czasie walk i kilka tysięcy (5-10 tys.) zostało rannych. 295 dostało się do niewoli - 231 egipskiej, 62 syryjskiej i 2 libańskiej. Izrael wziął do niewoli 8783 żołnierzy przeciwnika, w tym 8372 egipskich. Wszyscy jeńcy zostali wymienieni w połowie 1974 r. Siły lotnicze Egiptu i Syrii strąciły w czasie walk 114 izraelskich samolotów wojskowych. Straty osobowe armii arabskich wyniosły ok. 20 tys. zabitych - nie jest znana liczba rannych.
[edytuj] Epilog
22 października ogłoszono zawieszenie ognia, ale zaufanie opinii publicznej w Izraelu zostało nadszarpnięte - kraj okazał się nieprzygotowany na niespodziewany atak i niezdolny do szybkiego odparcia go. Za brak przygotowania obwiniono ministra obrony Mosze Dajana i zażądano jego rezygnacji. Przewodniczący Sądu Najwyższego powołał komisję do zbadania postepowania dowództwa w czasie wojny. Komisja zaleciła rezygnację szefa sztabu, ale zrezygnowała z oceny Dajana. Prasa i opinia publiczna potępiły go jednak, a po uroczystym pogrzebie wojskowym ofiar wojny, w czasie którego rodzice zabitych żołnierzy nazwali go mordercą ich synów, Dajan złożył w 1974 r. swą rezygnację premier Goldzie Meir.
W Egipcie i Syrii wojnę uznano za zwycięstwo. Nieprzenikniona linia obronna Bar Lev została przełamana, lotnictwo izraelskie poniosło ciężkie straty, a mit o niezwyciężoności izraelskiej armii został rozbity na Półwyspie Synaj i Wzgórzach Golan. Izraelczycy zostali zmuszeni do rezygnacji z niektórych wcześniejszych zdobyczy terytorialnych w drodze serii umów z Syrią i Egiptem, którym patronował amerykański sekretarz stanu Henry Kissinger, aczkolwiek nie zawarto jeszcze szeroko zakrojonego paktu pokojowego, do którego dążyła kierowana przez Rosjan i Amerykanów bliskowschodnia konferencja pokojowa.
[edytuj] Zobacz też
