Barszcz zwyczajny

Z Wikipedii

Barszcz zwyczajny
Systematyka wg Reveala
Domena	jądrowce
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	naczyniowe
Nadgromada	nasienne
Gromada	okrytonasienne
Klasa	Rosopsida
Rząd	araliowce
Rodzina	selerowate
Rodzaj	barszcz
Gatunek	barszcz zwyczajny
Nazwa systematyczna
Heracleum sphondylium L. 1753
Sp. Pl. 1753)
Galeria zdjęć i grafik

Barszcz zwyczajny (Heracleum sphondylium L.) - gatunek byliny z rodziny selerowatych. Występuje w środkowej Europie, a niektóre podgatunki również na Syberii. W Polsce jest gatunkiem pospolitym.

Liście

Kwiaty

Owoce

[edytuj] Charakterystyka

Pokrój

Okazała roślina, osiągająca wysokość 50-150 cm i średnicę 4-20 mm. Posiada silny, specyficzny zapach

Łodyga

Prosto wzniesiona, dęta, rozgałęziona, żebrowana i kanciasto bruzdowata, często porośnięta krótką, skierowaną w dół szczecinką. Pod ziemią grube i wielogłowe kłącze.

Liście

O bardzo zmiennym kształcie; 3-listkowe lub pierzaste. Dolne liście duże, z długimi, rynienkowatymi ogonkami, górne mniejsze, z dużą pochwą przekształconą w liściak. Szorstko owłosione, ze sztywnymi szczecinkami na nerwach od spodu. Liście mają zróżnicowane kształty, przeważnie są pierzastosieczne z 3-5 listkami jajowatymi, karbowanymi lub piłkowanymi.

Kwiaty

Kwiatostan stanowi 15-30 baldaszków różnej długości zebranych w baldach złożony. Baldaszki mają szypułki z owłosioną stroną wewnętrzną. Kwiaty promieniste, o białych płatkach, czasem czerwonawych lub żółtozielonych. Poszczególne kwiaty zbudowane są z 5 małych działek kielicha, 5 płatków korony, 5 pręcików i jednego słupka z doma szyjkami. Miodniki znajdują się na zalążni. Oprócz kwiatów obupłciowych zdarzają się w kwiatostanie także kwiaty męskie. Kwitnie od czerwca do września, zapylany jest głównie przez muchówki i chrząszcze.

Owoce

Rozłupki zamknięte w eliptycznej lub kulistej rozłupni o długości 6-10 mm. Rozłupki na brzegu wąsko oskrzydlone, z trzema żebrami na grzbietowej stronie.

Korzeń

Gruby, wrzecionowaty, na wiosnę posiadający zielonkawy sok o ostrym smaku.

Biotop

Występuje od niżu po tereny górskie, preferuje obszary o klimacie oceanicznym. Rośnie na łąkach, siedliskach ruderalnych, w lasach jesionowo-dębowych i w zaroślach na brzegach wielkich rzek. Na łąkach jest chwastem, gdyż wypiera inne, bardziej wartośiowe paszowo rośliny. Hemikryptofit. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Ass. Festucetum carpaticae i gatunek wyróżniający dla Ass. Poo-Arabidetum^[1].

[edytuj] Zmienność

W obrębie gatunku wyróżnia się kilka podgatunków^[2]. Jednym z nich jest barszcz syberyjski, wg Krytycznej listy roślin naczyniowych Polski uznawany za odrębny gatunek.

[edytuj] Zastosowanie

• Roślina lecznicza: Stosowano go do zmniejszania obrzęków i przeciw biegunce.
  • Surowiec zielarski: ziele, owoce i korzeń (Herba, Fructus, Radix Sphondylii).
  • Skład chemiczny: Kłącze zawiera cukry, argininę i glutaminę. Dojrzałe owoce zawierają 3% olejku eterycznego, niedojrzałe dodatkowo alkohol metylowy i etylowy oraz heraklinę, przez co ich spożycie może powodować zatrucia zwierząt gospodarskich. W liściach i kwiatach znajdują się związki flawonowe, żywicowe i sole mineralne.
  • Zbiór i suszenie: Ziele należy zbierać tylko wiosną lub na początku lata, owoce i korzenie - jesienią.
• Sztuka kulinarna: W średniowiecznej Europie przyrządzano z niego kwaśną polewkę nazywaną barszczem. Młode pędy używane są do dziś jako składnik sałatek i przyrządzane jak szpinak. Wywar z ziela przypomina w smaku bulion.

[edytuj] Ciekawostki

• Po zmiażdżeniu barszcz zwyczajny (szczególnie owoce) wydziela specyficzny, nieprzyjemny zapach.
• Nadaje charakterystyczny zapach sianu i długo schnie, powodując jego pleśnienie.

Przypisy

[edytuj] Bibliografia