Bolesław Orliński
Z Wikipedii
Bolesław Orliński (ur. 13 kwietnia 1899, zm. 28 lutego 1992) - polski pilot wojskowy, sportowy i doświadczalny, pułkownik Wojska Polskiego.
Urodził się w rodzinnym majątku w Niwerce na Podolu. Podczas I wojny światowej wstąpił do armii rosyjskiej i ukończył kurs podoficerski. Walczył z Niemcami, brał udział m.in. w ofensywie na Wilno w grudniu 1917. W 1918 wstąpił do formowanego w Rosji I Korpusu Polskiego gen. Dowbór-Muśnickiego. Po rozbrojeniu Korpusu przez Niemców w maju 1918 i jego demobilizacji, przedostał się na Ukrainę. Służył krótko w armii ukraińskiej (URL).
Powrócił do Polski po odzyskaniu niepodległości. Po powrocie wstąpił do nowo tworzonego Wojska Polskiego, walczył w kawalerii podczas wojny polsko-radzieckiej. Uzyskał następnie przeniesienie do lotnictwa. W 1920 roku, podczas ofensywy radzieckiej, zachorował na tyfus, lecz zdołał wyzdrowieć. Ukończył następnie Niższą Szkołę Pilotów w Bydgoszczy, po czym wyższą szkołę pilotażu. W 1923 stał się instruktorem w Wyższej Szkole Pilotów w Grudziądzu. Szczególnie interesował się akrobacją lotniczą, będąc mistrzem w jej wykonywaniu.
W dniach od 27 sierpnia do 25 września 1926, na samolocie Bréguet 19 A2, Orliński wraz z mechanikiem Leonem Kubiakiem dokonali kilkuetapowego przelotu z Warszawy do Tokio, na trasie długości 10 300 km oraz z powrotem, pomimo uszkodzenia śmigła i dolnego płata w trasie (ostatnie 6680 km trasy pokonali samolotem z częściowo obciętym lewym dolnym skrzydłem), oraz bardzo zużytym (w wyniku utraty oleju) silnikiem. W Japonii polscy lotnicy spotkali się z entuzjastycznym przyjęciem. Za przelot Orliński otrzymał japoński cesarski Order Wschodzącego Słońca VI klasy oraz Złoty Medal Cesarskiego Towarzystwa Lotniczego, a po powrocie został awansowany na kapitana.
W 1928 roku wystąpił ze służby wojskowej, po czym został pilotem oblatywaczem w Państwowych Zakładach Lotniczych. Pod koniec 1928 wykonał jako pierwszy loty na nowym prototypie polskiego myśliwca PZL P.1 konstrukcji Zygmunta Puławskiego, przy czym – po uszkodzeniu skrzydła w locie – zamiast skakać ze spadochronem, zdołał bezpiecznie wylądować, ratując samolot. Oblatywał następnie jako pierwszy wszystkie kolejne myśliwce PZL: P.6, P.7, P.8, P.11, P.24 i P.50 Jastrząb (w 1939) oraz liczne samoloty cywilne, sportowe PZL.19, PZL.26 i pasażerskie PZL.4, PZL.44 Wicher, a także łącznikowy PZL Ł.2.
Oprócz lotów jako pilot-oblatywacz brał udział w licznych mityngach lotniczych i prezentacjach zagranicznych polskich samolotów, a także krajowych i zagranicznych zawodach lotniczych. W maju 1930, pilotując PZL Ł.2, zdobył pierwszą nagrodę w międzynarodowym mityngu lotniczym w Brnie. W lipcu 1930 na samolocie PZL.5 wziął udział w międzynarodowych zawodach samolotów turystycznych Challenge 1930, lecz odpadł 26 lipca na skutek awarii silnika. W grudniu 1930 roku prezentował myśliwiec PZL P.6 w locie na paryskim salonie lotniczym Le Bourget. W dniach 29 sierpnia - 7 września 1931 Orliński zwyciężył na PZL P.6 w amerykańskich zawodach lotniczych National Air Races w Cleveland, pokonując znanych pilotów światowych, w tym Ernsta Udeta. Uznanie wzbudziły zwłaszcza jego brawurowe akrobacje. W 1932 ponownie wziął udział w zawodach samolotów turystycznych Challenge 1932, tym razem na PZL.19, lecz 23 sierpnia musiał wycofać się z lotu okrężnego na skutek choroby. 28 czerwca 1934 ustanowił na PZL P.24 światowy rekord prędkości dla samolotów myśliwskich z silnikiem gwiazdowym – 414 km/h. W 1936 oblatywał prototyp LWS-4 zwanego Żubrem, w późniejszym okresie znanego jako LWS-6 Żubr.
Jako pilot doświadczalny Orliński uczestniczył w kilku wypadkach lotniczych: jesienią 1931 w okolicach Częstochowy musiał ratować się skokiem ze spadochronem z PZL P.6, któremu w locie urwał się silnik. W lipcu 1932, udając się prototypem myśliwca PZL P.8 na mityng lotniczy do Zurychu, skapotował koło Końskich z powodu awarii silnika, a następnie rozbił się na drugim prototypie, lądując w Innsbrucku. Podczas prób PZL P.7 1 września 1932 musiał ponownie ratować się skokiem ze spadochronem na skutek urwania lotek w locie nurkowym w wyniku flatteru, łamiąc nogę.
Po wybuchu II wojny światowej Bolesław Orliński zgłosił się ochotniczo do wojska. 8 września 1939 został wysłany do Rumunii w celu odebrania 11 brytyjskich myśliwców dla Polski. Samoloty te jednak nie zostały tam dostarczone. W grudniu 1939 dotarł przez Rumunię, Jugosławię, Włochy i Francję do Wielkiej Brytanii, gdzie odtwarzano Polskie Siły Powietrzne. Z uwagi na zaawansowany wiek nie mógł zgodnie ze swoją prośbą zostać przyjęty do lotnictwa myśliwskiego i służył w polskim szkolnictwie wojskowym jako instruktor. Został przeszkolony na samolocie Wellington, jednakże maszyna ta nie odpowiadała Orlińskiemu swymi cechami lotnymi. Na skutek swoich starań, w 1943 roku w stopniu majora został przydzielony do 305 Dywizjonu Bombowego. W końcu 1943 roku przeszedł przeszkolenie na samolocie myśliwsko-bombowym De Havilland Mosquito. Wykonał na nim loty bojowe, zajmował się też szkoleniem pilotów (m.in. w awaryjnym lądowaniu na jednym silniku). Od 1 sierpnia 1944 roku do 31 stycznia 1945, w brytyjskim stopniu Wing Commander był dowódcą tego dywizjonu, którego zadania wówczas polegały na samotnych nocnych misjach bombowych nad terenem wroga na samolotach Mosquito. Łącznie Orliński wykonał 49 lotów bojowych o czasie 246 godzin 50 minut. 1 lutego 1945 został skierowany na odpoczynek od latania bojowego.
Po wojnie pozostał na emigracji, osiadł w Kanadzie. Podczas swojej kariery lotniczej latał na 92 typach samolotów, spędzając w powietrzu siedem tysięcy godzin.
Trumnę z prochami Bolesława Orlińskiego sprowadzono do Polski i pochowano w rodzinnym grobie we Wrocławiu na cmentarzu na Sępolnie. Na grobie wystawiono piękny pomnik.
Był odznaczony przed wojną: Krzyżem Walecznych, Złotym Krzyżem Zasługi, japońskim Orderem Wschodzącego Słońca VI klasy, francuską Legią Honorową V klasy, Orderem Korony Rumunii IV klasy, w czasie wojny: Orderem Virtuti Militari V klasy, drugim Złotym Krzyżem Zasługi, czterokrotnie Medalem Lotniczym, brytyjskim Distinguished Flying Cross i innymi.
