Dłuższe zakończenie Ewangelii Marka
Z Wikipedii
Dłuższe zakończenie Ewangelii Marka — 12-wierszowe zakończenie Ewangelii Marka (Mk 16, 9-20), którego pochodzenie od autora Ewangelii podważa część współczesnych badaczy.
Zakończenie nie jest zawarte w dwóch najważniejszych kodeksach biblijnych z IV wieku: Synajskim i Watykańskim. Spośród innych greckich rękopisów zakończenia nie zawierają jedynie kodeksy minuskułowe oznaczone symbolami: 20, 22, 304. Jednak Kodeks Watykański, ze względu na pozostawioną lukę (półtora kolumny)[1], świadczy iż skryba miał świadomość, iż inne rękopisy zawierają tu tekst. Z ojców kościoła dłuższego zakończenia nie znają: Klemens Aleksandryjski, Orygenes, Euzebiusz[2], Hieronim[3]. Dłuższego zakończenia nie mają co najmniej cztery rękopisy syryjskie.
Dłuższe zakończenie posiadają: Kodeks Aleksandryjski, Efrema, Bezy, Waszyngtoński, rękopisy reprezentujące tekst bizantyjski, Diatessaron, przekłady koptyjskie zarówno w dialekcie bohairyckim, jak i sahidyckim. Z ojców kościoła znają je: Ireneusz (Contra Haer., 3, 11), Polikarp, Tertulian. Występuje też we wczesnych lekcjonarzach.
Dłuższe zakończenie jest raczej nieznane dla tekstu aleksandryjskiego, przekazuje je natomiast tekst bizantyjski, cezarejski i zachodni.
Tekst ten cytuje Justyn Męczennik i Ireneusz. Ormiański rękopis Nowego Testamentu pochodzący z 989 roku i oznaczony symbolem MS. 2374, przypisuje autorstwo Mk 16, 9-20 dla prezbitera Arystiona, wzmiankowanego we fragmentach Papiasza. Interesującą jest wzmianka Papiasza, iż Marek "o jedno się tylko starał, o to, by nic nie opuścić z tego, co słyszał, oraz by nie napisać jakiej nieprawdy"[4], co niektórzy próbują interpretować jako echo toczonego wówczas sporu o zakończenie Ewangelii Marka.
E.P. Gould zidentyfikował 19 spośród 163 słów perykopy Mk 16, 12-20, które nie występują nigdzie więcej w Ewangelii Marka. Z drugiej strony wiersz 8 nie wygląda na zakończenie, zwłaszcza że kończy się spójnikiem γαρ (bowiem)[5]. Takie zakończenie byłoby co najmniej dziwne.
Karl Hermannn Schelkle sugerował, że pierwotne zakończenie Ewangelii Marka (ostatnia karta papirusowego manuskryptu) mogło ulec zniszczeniu, dlatego po pół wieku dopisane zostało zakończenie na podstawie innych Ewangelii, głównie Łukasza[6]. Mimo tych wątpliwości, fragment uznawany jest przez kościoły za natchniony i pojawia się we wszystkich współczesnych przekładach Ewangelii[7].
[edytuj] Zobacz też
Przypisy
- ↑ W żadnym innym miejscu Kodeksu Watykańskiego nie spotykamy pełnej, pustej kolumny po zakończeniu księgi biblijnej. Patrz: http://www.csntm.org/Manuscripts/GA%2003/GA03_037a.jpg.
- ↑ Questions to Marianus I.
- ↑ List 120.
- ↑ Euzebiusz, Historia Kościelna III, 15.
- ↑ "Przestraszyły się bowiem."
- ↑ Alfred Läpple: Od egzegezy do katechezy. 2, Nowy Testament. Warszawa: "Pax", 1986, ss. 219-220. ISBN 83-211-0619-6.
- ↑ Kwestionowany był przez znaczną część biblistów końca XIX i początku XX wieku.
