Dzwon Zygmunta

Z Wikipedii

Dzwon Zygmunta, MDXX, Hans Beham von Nurmberg

Dzwon Zygmunta

Dzwon Zygmunta, Dzwon Zygmunt – najsłynniejszy i do niedawna największy polski dzwon, znajdujący się na Wieży Zygmuntowskiej w północnej części katedry wawelskiej, ufundowany przez Zygmunta Starego. Dzwon wykonał w krakowskiej ludwisarni ludwisarz Hans Beham z Norymbergi w 1520 roku, a umieszczenie na wieży miało miejsce 9 lipca 1521 roku. 13 lipca 1521 Kraków po raz pierwszy usłyszał jego głos. Na płaszczu dzwonu widoczne są postacie świętych: Zygmunta i Piotra. Znajduje się tam także herb Polski i Litwy.

Według legendy dzwon został odlany ze zdobytych armat. Jego serce pękło już trzykrotnie: w 1860, na Wielkanoc 1939 i w Wigilię 2000^[1], ale za każdym razem niezwłocznie odlewano nowe - krąży legenda, że pęknięcie zwiastuje złe czasy dla Polski.

Dzwon Zygmunta uruchamiany jest ręcznie, przez zespół 8-12 ludzi, rozhuśtanie go wymaga sporo siły i czasu. Przywilej bicia w ten dzwon ma 35 dzwonników. Jest to grono zamknięte. Część dzwonników stowarzyszona jest w Bractwie Dzwonników Zygmunta. Bicie jest nie tylko wymagające fizycznie, ale także niebezpieczne. W latach 20. XX wieku nowy dzwonnik nie puścił liny i został wyciągnięty przez okno dzwonnicy. Szczęśliwie nie puszczał w dalszym ciągu liny, więc powracający dzwon wciągnął go przez toż okno z powrotem na wieżę. Dzwonnik nie uległ zranieniu. Od tego czasu okna zostały zabezpieczone siatką.

Bicie w dzwon Zygmunta oznajmia tylko święta i uroczystości kościelne i państwowe oraz najważniejsze wydarzenia w życiu Polski lub Kościoła katolickiego. Bił na przykład wieczorem 2 kwietnia 2005, po ogłoszeniu śmierci papieża Jana Pawła II (tak samo, jak 27 lat wcześniej, po wyborze Karola Wojtyły na papieża), poprzednio zaś – 30 kwietnia 2004 roku po mszy św. w intencji Ojczyzny, odprawionej w katedrze wawelskiej z okazji przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, a także 1 września 1939 roku, kiedy to Polska została zaatakowana przez III Rzeszę.

[edytuj] Dane

• ton uderzeniowy: g°
• masa: dzwon z sercem, jarzmem, łożyskami i huśtawką z linami: 12 600 kg; w tym serce dzwonu: 350 kg i klosz: 9 600 kg
• średnica u dołu: 2,424 m
• wysokość: 1,99 m
• grubość ścian: od 7 do 21 cm
• objętość: 1,2 m³
• stop: brąz (80% miedzi, 20% cyny)^{[potrzebne źródło]}
• płaskorzeźby: św. Zygmunta i św. Stanisława oraz wizerunki Orła Polskiego i Pogoni
• łaciński napis głosi: Bogu Najlepszemu, Największemu i Dziewicy Bogurodzicy, świętym patronom swoim, znakomity Zygmunt, król Polski, ten dzwon godny wielkości umysłu i czynów swoich kazał sporządzić Roku Pańskiego 1520

Dzwon Zygmunta jest częścią unikalnego zespołu historycznych dzwonów zawieszonych na Wieży Zygmuntowskiej katedry wawelskiej. Pozostałe, niestety obecnie nie używane dzwony tego zespołu to Półzygmunt z 1463 roku (ton d', ok. 6500 kg), Urban z 1757 roku (ton h°, ok. 3000 kg), Kardynał z 1455 roku (ton es', ok. 3000 kg) i Głownik z 1460 roku (ton es', ok. 1900 kg).

Przypisy

[edytuj] Zobacz też

• Tuba Dei

Zawieszenie dzwonu Zygmunta Jana Matejki (1874)