Fryderyk Zoll (młodszy)

Z Wikipedii

Fryderyk Zoll, młodszy (ur. 1 lutego 1865 w Krakowie, zm. 23 marca 1948 w Krakowie), prawnik polski, profesor i rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek Polskiej Akademii Umiejętności, dziadek Andrzeja Zolla.

Był synem Fryderyka (profesora prawa rzymskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego) i Heleny Seeling-Saulenfels. Uczęszczał do gimnazjum w Krakowie, w latach 1883-1887 studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim, uzyskując w 1887 doktorat praw. Pracował następnie w Prokuratorii Skarbu w Wiedniu. Od 1889 uzupełniał studia na uniwersytetach w Lipsku, Berlinie (u Rudolfa Stammlera), Halle, Getyndze (u Rudolfa Jheringa) i Paryżu. W latach 1890-1897 pracował w Ministerstwie Handlu w Wiedniu. W 1895 na Uniwersytecie Wiedeńskim habilitował się (na podstawie rozprawy Privatrechtliche Studien aus dem Patentrechte) i został docentem w Katedrze Prawa Cywilnego Austriackiego tej uczelni.

W 1897 objął Katedrę Prawa Cywilnego na Uniwersytecie Jagiellońskim (od 1899 I Katedrę Prawa Cywilnego), w 1898 został mianowany profesorem nadzwyczajnym, w 1900 profesorem zwyczajnym. Na uczelni trzykrotnie pełnił funkcję dziekana Wydziału Prawa (1907/1908, 1925/1926, 1933/1934), prorektora (1913/1914), rektora (1912/1913). Wykładał prawo rzeczowe i autorskie, prawo ochrony wynalazków, wzorów i znaków towarowych oraz zasady prawnego zwalczania nieuczciwej konkurencji. W 1935 przeszedł na emeryturę z tytułem profesora honorowego, kontynuował jednak wykłady. W listopadzie 1939 był więziony przez Niemców, po zwolnieniu mimo podeszłego wieku brał udział w tajnym nauczaniu uniwersyteckim. Wykładał na Uniwersytecie Jagiellońskim także po II wojnie światowej.

W 1914 został powołany na członka-korespondenta Akademii Umiejętności w Krakowie (późniejszej Polskiej Akademii Umiejętności); w pracach Komisji Prawniczej akademii brał udział już od 1899, od 1946 jej przewodniczył. Od 1928 był członkiem czynnym PAU, w latach 1931-1939 delegatem PAU ds. Domu Polskiego w Wiedniu. Należał ponadto do Towarzystwa Naukowego Warszawskiego (1921 członek rzeczywisty, 1929 członek zwyczajny), Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (1917 członek honorowy), Akademii Prawa Niemieckiego (członek-korespondent). W latach 1913-1918 współpracował z Ministerstwem Sprawiedliwości w Wiedniu w ramach Komisji dla Reformy Prawa Międzynarodowego Prywatnego, 1914-1916 był wiceprezydentem Rady Szkolnej Krajowej. Pełnił również funkcję wiceprezydenta Krakowa w latach 1915-1916. W 1919 wszedł w skład Komisji Kodyfikacyjnej RP. Był wyróżniony doktoratami honoris causa Uniwersytetu Wileńskiego, Uniwersytetu Lwowskiego i Uniwersytetu Jagiellońskiego (1948), otrzymał m.in. Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Polonia Restituta oraz Złoty Krzyż Zasługi.

Jego zainteresowania naukowe obejmowały prawo rzeczowe, prawo autorskie, prawo zobowiązań oraz prawo międzynarodowe publiczne. Jako pierwszy określił pojęciowo przedmiot prawa autorskiego, podkreślając znaczenie twórczości oryginalnej i osobistej oraz wyróżniając prawo niematerialne majątkowe i osobiste autora. W pracy Prawo prywatne austryackie (1899-1910, trzy tomy) przedstawił syntezę założeń prawa cywilnego Austrii, ze szczególnym uwzględnieniem prawa zobowiązań. Zajmował się regulacjami prawnymi związanymi z przystąpieniem Austrii do międzynarodowych konwencji o ochronie literatury i sztuki narodowej, przygotował projekt ustawy o powołaniu urzędów rozjemczych gminnych w Galicji. Pod wpływem Rudolfa Stammlera uznał zasadę tzw. prawa sprawiedliwego za najlepszą metodę rozstrzygania zagadnień prawnych.

Uczestniczył w Międzynarodowych Konferencjach Prawniczych w Warszawie, Lugano, Genewie, Hadze i Rzymie. Wśród jego studentów byli m.in. Stefan Grzybowski, Jan Gwiazdomorski, Władysław Siedlecki, Henryk Trammer, Adam Vetulani, Jan Wasilkowski. Ogłosił m.in.:

• Uber den Schutz der von Auslande eingefuhrten Erfindungen (1892)
• Nieuczciwa konkurencya i jej pokrewne objawy ze stanowiska prawa prywatnego (1897)
• O zabezpieczeniu wierzytelności budowlanych (1898)
• Posiadanie według prawa cywilnego austryackiego (1903)
• Teorja praw osobistych w zarysie (1903)
• Tradycje jako sposób nabycia własności na rzeczach nieruchowmych (1907)
• Charakterystyka projektu noweli do kodeksu cywilnego (1908)
• Prawo rzeczowe na ziemiach polskich (1920)
• Zasady prawa autorskiego (1920)
• Prawo prywatne austriackie w zarysie (1921)
• Ustawa o nieuczciwej konkurencji (1926)
• Ustawa o prawie autorskiem (1926)
• Ustawa o ochronie wynalazków, wzorów i znaków towarowych (1928)
• Prawo cywilne (1931-1937, cztery tomy)
• Encyklopedja podręczna prawa prywatnego (1935-1938, tomy II-IV, z Janem Wasilkowskim)
• Prawo cywilne w zarysie (1946-1948, cztery tomy, z Adamem Szpunarem)

[edytuj] Źródła

• Biogramy uczonych polskich, Część I: Nauki społeczne, zeszyt 3: P-Z (pod redakcją Andrzeja Śródki i Pawła Szczawińskiego), Ossolineum, Wrocław 1985