Giedrojcie
Z Wikipedii
Współrzędne: 55°04'40" N 25°15'30" E
| Giedrojcie | |||
|
|||
 Dzwonnica kościoła św. Bartłomieja |
|||
| Państwo |  Litwa |
||
| Obwód |  uciański |
||
| Położenie | 55° 04' 40 '' N 25° 15' 30 '' E |
||
| Ludność (2001) • liczba ludności |
778 |
||
| Kod pocztowy | LT-33025 | ||
|
Położenie na mapie kraju
  Giedrojcie
|
|||
 Galeria zdjęć w Wikimedia Commons |
|||
Giedrojcie (lt: Giedraičiai) – miasteczko na Litwie, w rejonie malackim, ok. 47 km na północ od Wilna, nad jeziorem Giedrojcie (lt: Kiementas), siedziba starostwa.
[edytuj] Opis i historia
Giedrojcie uważa się za kolebkę rodu Giedroyciów. Na przeciwległym brzegu jeziora wznosi się góra, która według Stryjkowskiego została sztucznie usypana współcześnie z miastem przez Gedrusa, wnuka Giligina, księcia litewskiego. Książęta Giedroyciowie, właściciele miasta i okolicy, mieli wybudować na niej zamek.
Kościół w Giedrojciach był jednym z najstarszych na Litwie. Ufundowany został w 1445 przez ks. Józefa Giedroycia. Obecny przebudowany kościół pw. św. Bartłomieja został postawiony przez biskupa żmudzkiego Józefa Arnulfa Giedroycia oraz jego brata Marcina w 1809.
Okolice Giedrojć były świadkami wielu wydarzeń z historii Polski i Litwy.
W czasie powstania listopadowego z 1830 w Giedrojciach kilkunastu młodych partyzantów zastąpiło drogę oddziałowi księcia Chyłkowa zmierzającemu przez Giedrojcie, Malaty do Święcian. Udało im się zabić kilku z podkomendnych Chyłkowa, sami jednak przy tym zginęli. Rosjanie w odwecie zamordowali szanowanego miejscowego obywatela Justyna Dmochowskiego.
W okolicy miasta zaszła jedna z większych potyczek w czasie powstania styczniowego z 1863.
Giedrojcie były też teatrem działań w czasie konfliktu polsko-litewskiego z 1920. W nocy z 20 na 21 listopada 1920 Litwini znienacka (od 21 listopada miał obowiązywać rozejm) zaatakowali i zajęli Giedrojcie (wówczas Litwa Środkowa). Walki trwały do ok. godz. 14, a następnie zostały przerwane interwencją Ligi Narodów. Militarnie – bitwa ta nie odegrała większej roli, lecz dla dążących do niepodległości Litwinów miała jednak duże znaczenie symboliczne.
[edytuj] Bibliografia
- Giedrojcie. W: Filip Sulimierski red.: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich T. 2. Bronisław Chlebowski red., Władysław Walewski red. Warszawa: F. Sulimierski i Wł. Walewski, 1881, ss. 546-547.
- Napoleon Rouba: Przewodnik po Litwie i Białejrusi. Gdańsk: "Stella Maris", 1995. ISBN 8385111417.
- Mirosław Gajewski: Wspomnienia z wydarzeń powstania listopadowego na Wileńszczyźnie w: Nasz Czas nr 46 (585) (pl). [dostęp 02.05.2008].
