Księstwo Żmudzkie
Z Wikipedii
Herb | |
Nazwa łacińska | Ducatus Samogitiae |
Istniało | 1219–1795 |
Prowincja | Litwa |
Stolica | Wornie |
Sejmik | Rosienie |
Wojewoda | zobacz: wojewodowie żmudzcy (starostowie generalni żmudzcy) |
Powierzchnia | 23 300 km² |
Liczba powiatów | 28 traktów |
Liczba senatorów | 3 |
Księstwo Żmudzkie – księstwo podległe władcom Litwy, jednostka podziału terytorialnego Wielkiego Księstwa Litewskiego od 1219 i I Rzeczypospolitej od 1569.
Do 1413 pozostawało w okresowej zależności od zakonu krzyżackiego. W tym też roku nastąpiła ostateczna chrystianizacja tego księstwa. W 1417 erygowana została diecezja żmudzka ze stolicą w Worniach. Na mocy pokoju melneńskiego w 1422 i pokoju w Christmemlu w 1431 określono ostatecznie granice Żmudzi. W latach 1413-1441 nazywane było Starostwem Żmudzkim. W 1441 wielki książę litewski Kazimierz IV Jagiellończyk przyjął przywrócony tytuł księcia żmudzkiego.
Jako udzielne księstwo nie posiadało urzędu wojewody, zarządzał nim mianowany przez władców Litwy spośród wybranych prze szlachtę kandydatów, starosta generalny.
Senatorów posiadało 3: biskupa, starostę generalnego i kasztelana żmudzkiego, sejmik odbywał się w Rosieniach, gdzie wybierano 3 posłów na Sejm walny i 4 deputatów na Trybunał Litewski (po dwóch na sesję litewską i ruską).
Mundurem sejmowym był kontusz szkarłatny z niebieskimi wyłogami i żupan biały.
W miejsce powiatów księstwo zachowało pierwotny podział na 28 traktów:
- Ejragoła
- Wilki
- Wielona
- Rosienie
- Widukle
- Kroże
- Tendziagoła
- Jaswony
- Szawle
- Wielkie Dyrwiany
- Małe Dyrwiany
- Berżany
- Użwenty
- Telsze
- Retów
- Pojurze
- Wieszwiany
- Korszew
- Szadów
- Gondinga
- Twery
- Potumsza
- Birżyniany
- Połąga
- Powondeń
- Medyngiany
- Korklany
- Zokany
prowincja wielkopolska brzesko-kujawskie • chełmińskie • gnieźnieńskie • inowrocławskie • kaliskie • łęczyckie • malborskie • mazowieckie • płockie • pomorskie • poznańskie • rawskie • sieradzkie• Księstwo Warmińskie |