Mury miejskie
Z Wikipedii
Mury miejskie – historyczne fortyfikacje otaczające dawniej miasta, chroniąc je przed atakami z zewnątrz.
Spis treści |
[edytuj] Początki
Pierwsze mury miejskie budowano już w okresie starożytnym. Do historii przeszły mury takich miast jak Babilon, Jerycho czy Troja. Warto tu też wymienić słynne Długie Mury osłaniające Ateny podczas wojny peloponeskiej. Mury miast starożytnych greckich i bliskiego wschodu budowane były zazwyczaj z nieciosanych wielkich bloków kamiennych, kładzionych jeden na drugim (Mykeny) albo powstawały z cegieł łączonych zaprawą (Babilon). Mury z ciosanych kamieni łączonych zaprawą to domena Epoki hellenistycznej i czasów rzymskich. Sam Rzym natomiast przez długi czas nie posiadał murów miejskich. W Europie barbarzyńskiej mury budowały plemiona celtyckie. Miały one formę drewnianego szalunku wypełnionego kamieniami i ziemią (tzw. Murus Gallicus).
[edytuj] Średniowiecze
![Mury miejskie Torunia](../../../../images/shared/thumb/2/27/Torun2005.jpg/270px-Torun2005.jpg)
W średniowieczu mury były bardzo popularne - uważano, że każde większe miasto powinno je mieć. W zależności od warunków topograficznych mury miejskie otaczały miasto w całości lub tylko częściowo (przeszkody naturalne takie jak skały, rzeki i zbiorniki wodne zastępowały wówczas brakujące fragmenty muru). Wjazd do miasta zapewniały bramy. Często mury miejskie zwieńczone były przejściem obronnym z otworami strzeleckimi, niejednokrotnie przejścia te były zadaszone. Czasami mur zwieńczony był jedynie warstwą kamieni spadających w razie ataku na agresorów. Z czasem mury uzupełniano fosą, wieżami obronnymi (szczególnie bramy i narożniki), a nawet dodatkowym niższym murem zewnętrznym (międzymurze podzielone było wówczas murami poprzecznymi). Także powstające pod miastem osady otaczano po pewnym czasie murami. Oprócz funkcji obronnej mury miejskie pełniły funkcje reprezentacyjne, co widoczne jest szczególnie w architekturze bram wjazdowych.
[edytuj] Czasy nowożytne
![Zadaszone przejście obronne na murach miejskich Norymbergi](../../../../images/shared/thumb/3/35/Nuremberg_city_wall_near_tiergaertnertor_battlement_parapet_inner_f_ne.jpg/250px-Nuremberg_city_wall_near_tiergaertnertor_battlement_parapet_inner_f_ne.jpg)
Wynalezienie broni palnej pociągnęło za sobą dalsze zmiany w wyglądzie murów miejskich. W ważnych strategicznie miejscach, takich jak bramy i narożniki, budowano masywne basteje obsadzone działami. Pozostała część murów nie zapewniała jednak wystarczającej obrony przed ostrzałem artylerii. Z tego względu miasta zaczęto otaczać bastionami. Umocnień tego typu nie można było tak łatwo przesunąć na zewnątrz, jak miało to miejsce w wypadku murów starego typu, niejednokrotnie rozszerzanych, a nawet budowanych na nowo. Hamowało to rozwój przestrzenny miast i przyczyniało się do zagęszczenia zabudowy wewnątrz miasta.
Większość fortyfikacji miejskich usunięta została w XIX wieku. W niektórych miastach na ich miejscu zakładano parki zwane plantami (np. w Krakowie).
[edytuj] Miasta z zachowanymi murami (wybór)
[edytuj] Polska
- Biała
- Biecz
- Byczyna
- Chełmno
- Dzierżoniów
- Gliwice
- Głogów
- Goleniów
- Grudziądz
- Iława
- Kalisz
- Kamień Krajeński
- Kożuchów
- Krapkowice
- Kraków
- Lębork
- Lubań
- Lubin
- Mieszkowice
- Niemodlin
- Paczków
- Pasłęk
- Poznań
- Pyrzyce
- Racibórz
- Starogard Gdański
- Stargard Szczeciński
- Sulechów
- Szydłów
- Toruń
- Trzebiatów
- Warszawa
- Wolin
- Wschowa
[edytuj] Europa
- Aigues-Mortes (Francja)
- Awinion (Francja)
- Ávila (Hiszpania)
- Bazylea (Szwajcaria)
- Bellinzona (Szwajcaria)
- Carcassonne (Francja)
- Chester (Wielka Brytania)
- Cittadella (Włochy)
- Dubrownik (Chorwacja)
- Stambuł (Turcja)
- Kolonia (Niemcy)
- Lucca (Włochy)
- Montagnana (Włochy)
- Norymberga (Niemcy)
- Provins (Francja)
- Quedlinburg (Niemcy)
- Rothenburg nad Tauber (Niemcy)
- Saint-Malo (Francja)
- Toledo (Hiszpania)
- Visby (Szwecja)
- Wilno (Litwa)
- York (Wielka Brytania)