Ornament okuciowy
Z Wikipedii
Ornament okuciowy - późnorenesansowy ornament składający się z motywów naśladujących płaskie żelazne okucia, wycięte w kształcie listew i ażurowych plakiet, wśród których występują m.in. kaboszony, małe rauty i motywy imitujące główki gwoździ, nitów, bulli itp., a jako motywy towarzyszące maszkarony, lwie głowy, motywy fantastyczne, groteskowe, roślinne itp.
Ornament okuciowy pojawił się we wzornikach Cornelisa Florisa, a rozpropagowany został przez Hans Vredemana de Vriesa w latach 60. XVI wieku w Niderlandach, szybko rozpowszechnił się w Europie środkowej i północnej. Miał charakter płaszczyznowy, wykonywany był w kamieniu, stiuku, metalu i drewnie, stosowany w architekturze i rzeźbie (na szczytach, wykuszach, w portalach, obramieniach otworów, na balustradach i fryzach, w płycinach pilastrów i na trzonach kolumn w nagrobkach), w snycerstwie (ołtarze, stalle, konfesjonały, ambony, meble itp.), w złotnictwie, grafice, rzadziej jako ornament malarski, niekiedy naśladowany także w intarsji. Występuje często w powiązaniu z rollwerkiem oraz (na początku XVII w.) z ornamentem małżowinowo-chrząstkowym.
Spis treści |
[edytuj] Przykłady
Północna Europa i Niemcy
- sklepienie kaplicy zamkowej w Augustusburgu, Gerhardt van der Meer, 1568-1573,
- kościół klasztorny St. Luzen w Hechingen, 1586 (ornament okuciowy z rollwerkiem)
- kaplica zamkowa w Liebenstein, 1590
- Pellerhaus w Norymberdze, J. Wollf, 1592 (zniszczony w 1945),
- szczyt ratusza w Lejdzie, koniec XVI wieku,
- dekoracja spichlerza w Bremie, 1609-1614,
- szczyt kamienicy zw. Essighaus, Brema, 1618
- zachodni szczyt Giełdy, Kopenhaga, Hendrik van Steenwijk, 1619-1625.
Polska
- epitafium małżeństwa Czarnych, znajdujące się południowym wejściu do kościoła Mariackiego w Krakowie, po 1566[1],
- drzwi do Izby Pańskiej w ratuszu krakowskim (obecnie w Collegium Maius), 1593[1],
- krata prowadząca do kaplicy Gostomskich w kolegiacie Wniebowzięcia NMP w Środzie Wielkopolskiej, 1598-1602[2]
- szczyty Wielkiej Zbrojowni w Gdańsku, 1602-1605,
- szczyt kościoła Bernardynów we Lwowie, pocz. XVII wieku,
- Kaplica Boimów, Lwów, 1607-17[3].
[edytuj] Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 T. Dobrowolski, Sztuka Krakowa, Kraków 1971.
- ↑ http://www.dziedzictwo.ekai.pl/@@sroda_wielkopolska_kolegiata_nmp
- ↑ T. Dobrowolski, Sztuka polska, Kraków 1974, s. 394.
[edytuj] Bibliografia
- Koch W., Style w architekturze, [Warszawa 1996], ISBN 83-7129-288-0.
- Meyer P., Historia sztuki europejskiej, Warszawa 1973.
