Pięciornik gęsi

Z Wikipedii

Pięciornik gęsi
Systematyka wg Reveala
Domena	jądrowce
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	naczyniowe
Nadgromada	nasienne
Gromada	okrytonasienne
Klasa	Rosopsida
Rząd	różowce
Rodzina	różowate
Rodzaj	pięciornik
Gatunek	pięciornik gęsi
Nazwa systematyczna
Potentilla anserina L.
Galeria zdjęć i grafik

Pięciornik gęsi (Potentilla anserina L.) – gatunek byliny kłączowej z rodziny różowatych (Rosaceae Juss.). Rośnie w większej części Europy, z wyjątkiem jej południowych części. W Polsce gatunek pospolity.

Inne nazwy zwyczajowe i ludowe: pięciornik pospolity, pięćperset gęsi, srebrnik pospolity, gęsie ziele, gęsia trawa, gęsiówka^[1], drabinki, dziewicze ziele.

Kwiat

Liść

[edytuj] Morfologia

Pokrój

Kłącze krótkie, okryte resztkami przylistków, zakończone rozetką liści, korzenie wrzecionowato zgrubiałe, mięsiste.

Łodyga

Pełzająca lub podnosząca się o długości 15–50 cm.

Liście

Nieparzystopierzastodzielne, osiągają długość do 20 cm, złożone z 7–21 listków. Od spodu jedwabiście, srebrzysto owłosione. Listki podługowate, brzeg blaszek wyraźnie piłkowany.

Kwiaty

Pojedyncze, średnicy ok. 2 cm, długoszypułkowe, pięciopłatkowe: działki kielicha wcinane, płatki korony 2 razy dłuższe od działek. Barwa złocistożółta. Pod kielichem występuje jeszcze kieliszek złożony z 5 mniejszych listków. W środku kwiatu liczne słupki i pręciki na wypukłym dnie kwiatowym.

Owoc

Pojedynczy orzeszek, odpadający.

[edytuj] Biologia

Z kątów różyczki liściowej wyrastają cienkie, długie rozłogi, ukorzeniające się w węzłach. Dzięki temu rozmnażaniu wegetatywnemu roślina szybko rozprzestrzenia się. Gatunek bardzo zmienny, szczególnie pod względem owłosienia.

Roślina miododajna, owadopylna, zapylenie przeważnie krzyżowe, możliwe jest jednak również samozapylenie (gdy kwiaty zamykają się w czasie złej pogody). Kwitnie od maja do września.

Skład chemiczny: garbniki katechinowe (4–10%), flawonoidy (kwertycyna i jej glikozyd), kwasy organiczne, śluzy i żywice, duża zawartość witaminy C (do 95 mg/100 g)^[1].

[edytuj] Ekologia

Rośnie w wilgotnych miejscach: na łąkach, pastwiskach, przydrożach, nad brzegami stawów i rowów, oraz na polach uprawnych jako chwast. Hemikryptofit. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla O/All. Agropyro-Rumicion crispi^[2].

[edytuj] Zastosowanie

• Roślina lecznicza:
  • Surowiec zielarski: ziele - Herba Anserinae (Herba Potentille anserine), korzeń
  • Działanie: środek ściągający i przeciwzapalny, a także rozkurczający na mięśnie gładkie. Stosowany przy biegunkach, chorobach jelit i dróg żółciowych charakteryzujących się stanami kurczowymi, w początkowym stadium kamicy żółciowej, zaburzeniach menstruacji, nieżycie żołądka i jelit. Dzięki zawartości substancji gorzkich poprawia apetyt i ułatwia trawienie.^[3]. Rzadko stosowany oddzielnie, stanowi składnik mieszanek ziołowych^[1].
  • Zbiór i suszenie: ziele zbiera się w okresie kwitnienia i suszy w temperaturze do 60°C.
• Sztuka kulinarna: surowe liście dodaje się do zup, kasz, można przygotować jak szpinak. Kłącze jadalne na surowo lub gotowane (w smaku podobne do pasternaku)
• Kosmetyka: Dawniej we Francji stosowano wyciąg wodny z pięciornika (l'eau de beauté) do pielęgnacji cery.
• Garbarstwo: Roślina niegdyś używana w garbarstwie ze względu na dużą ilość garbników.

Przypisy