Szopienice
Z Wikipedii
Szopienice - (niem. Schoppinitz) cz. dzielnicy Katowic Szopienice-Burowiec, położona nad rzeką Rawą, 8 km na wschód od centrum miasta; w latach 1947-1959 samodzielne miasto.
Spis treści |
[edytuj] Przemysł
- Huta Metali Nieżelaznych Szopienice S.A. - wyroby walcowane z miedzi i mosiądzu (taśmy, blachy, rury)
- Odlewnia Metali Szopienice sp. z o.o. - wydzielona w 2001 HMN Szopienice S.A. - produkcja półproduktów z miedzi i jej stopów, odlewnictwo żeliwa, staliwa, ołowiu, cynku i cyny oraz stopów metali (np. cynkowo-aluminiowych)
[edytuj] Historia
- 1360 - wieś, własność Ottona z Pilicy, potwierdzona dokumentem księcia raciborskiego Mikołaja II, dokument ten potwierdza także własność sąsiedniej wsi Roździeń
- 1430 - zniszczona w czasie wojen husyckich, do połowy XVI w. niezamieszkana
- 1546 - uruchomienie w Roździeniu jednego z pierwszych w okolicy warsztatów kuźniczych żelaza; stąd pochodził Walenty Roździeński, śląski hutnik i pisarz, autor "Oficcina ferraria abo hutá i warstat z kuźniami szlachetnego dzieła żelaznego", wydanego w Krakowie w 1612
- XVI wiek lata 70. - ponowne pojawienie się osadników w Szopienicach
- XVI w., reformacja - własność (wraz z wsią Roździeń) mysłowickiej rodziny Salamanów, spokrewnionej z arcybiskupem krakowskim i niedopuszczającej do szerzenia się haseł reformacyjnych na terenie swych posiadłości (wskutek konfliktu z Katarzyną Salaman z kuźni musiał w 1595 odejść Walenty Roździeński)
- XVI-XVIII w. - mała osada rolnicza, hodowla zwierząt i wyrąb lasów
- 1784 - liczba mieszkańców Szopienic wynosiła 79 osób
- 1834 - uruchomienie przez Bergwerksgesellschaft Georg von Giesches Erben huty cynku "Wilhelmina" (działającej do dziś jako Huta Metali Nieżelaznych Szopienice S.A.)
- 1857 - uruchomienie w Roździeniu 4-klasowej szkoły ewangelickiej (po rozszerzeniu liczby klas do 7 przeniesiona do dzisiejszej Szkoły Podstawowej nr 55)
- 1870 - otwarcie stacji Szopienice na linii Kolei Prawego Brzegu Odry łączącej Wrocław z Dziedzicami (ob. Czechowice-Dziedzice przez Olesno, Tarnowskie Góry, Bytom, Siemianowice, Pszczynę. Wkrótce otwarty zostaje także przystanek kolejowy Szopienice Południowe na wcześniej już otwartej linii Katowice - Sosnowiec - Warszawa
- 1898 - uruchomienie linii tramwajowej łączącej Królewską Hutę (ob. Chorzów) przez Hajduki (ob. Chorzów Batory), Katowice, Bogucice-Zawodzie, Szopienice z Mysłowicami
- 1904 - powstaje organizacja Towarzystwo dla Kobiet (późniejsze Towarzystwo Polek)
- 1910 - w spisie powszechnym wykazano, że w Szopienicach mieszka 8026 osób mówiących w j.polskim, 1371 w j.niemieckim i 242 w j.polskim i niemieckim.
- 1912 - budowa huty cynku "Uthemann"
- 1918 - reaktywacja oddziału Towarzystwa Gimnastycznego Sokół, kierowanego przez H.Jarczyka, Stanisława Fojcika. Powstaje komórka Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, Towarzystwo Śpiewu "Wyspiański", bank Kupiecko-Przemysłowy
- 1919 - w czasie I powstania śląskiego powstańcy Piotra Łyszczaka rozbroili w Szopienicach żołnierzy niemieckiego 64 Pułku Piechoty Reichswery.
- 1920 - rozbrojenie w II powstaniu śląskim niemieckiego oddziału sipo przez powstańców pod dowództwem Jana Stanka.
- 1921 - siedziba Wojciecha Korfantego i Naczelnej Władzy Cywilnej i Wojskowej III powstania śląskiego (obecnie VI Liceum im. J. Długosza, ul. Lwowska 2)
- 1934 - połączenie Szopienic i Roździenia w jedną gminę
- 1951 - nadanie praw miejskich
- 1960 - włączenie w granice administracyjne Katowic
[edytuj] Ludzie związani z Szopienicami
- Walenty Roździeński - śląski hutnik, właściciel kuźni i poeta.
- Józef Rymer - pierwszy Wojewoda Śląski wybrany w 1922 roku.
- Kazimierz Kutz - polski reżyser filmowy, polityk.
- Piotr Libera - biskup płocki
- Janusz Sidło - polski lekkoatleta oszczepnik.
- Edward Szymkowiak - polski piłkarz, bramkarz reprezentacji Polski.
- Marek Seweryn - sztangista, mistrz świata, medalista olimpijski.
- Eryk Wyra - polski działacz sportowy.
- Henryk Bereska - tłumacz, literat
- Czesław Białas - sztangista olimpijczyk oraz długoletni trener HKS - Szopienice.
- Paweł Wróbel - malarz amator
- Edward Szymoszek - profesor, historyk prawa.
Waldemar Patlewicz - reżyser
[edytuj] Zabytki
- Kościół parafialny pw. św. Jadwigi Śląskiej, (lata 80. XIX wieku)
- Kościół parafialny pw. Zbawiciela (ewangelicki) (1901)
- Gmach VI Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Długosza wybudowany w 1904 roku. Podczas III powstania śląskiego był siedzibą Wojciecha Korfantego i Naczelnej Władzy Cywilnej i Wojskowej
- Zabudowania Huty Metali Nieżelaznych, w części zachowane oryginalne wyposażenie i maszyny parowe z epoki. Ze względu na ogromną skalę kradzieży i niedostateczne środki zapobiegawcze stosowane przez policję wobec szabrowników, część objętych ochroną konserwatorską zabudowań, z których wyposażone w ciężki sprzęt budowlany gangi złodziejskie wycinają wszelkie stalowe elementy konstrukcyjne, runęła w 2004 i 2005. Rozkradziona została również w tym czasie unikalna w skali światowej atrakcja: estakady hutniczej kolei wąskotorowej.
- Klasztor sióstr Boromeuszek
- Zabudowania browaru braci Mokrskich założonego w 1880
[edytuj] Zobacz też
- Zespół przyrodniczo-krajobrazowy "Szopienice-Borki"
- Huta Metali Nieżelaznych Szopienice
- HKS Szopienice
- Hetman Szopienice
- HC GKS Katowice
- Leszek Skorupa
- Asucon
- Parafia Ewangelicko-Augsburska w Katowicach-Szopienicach
- Parafia św. Jadwigi Śląskiej w Katowicach-Szopienicach
Bederowiec • Borki • Boże Dary • Brynów • Burowiec • Dąbrowa • Drajok • Hamerla • Janów • Karbowa • Katowicka Hałda • Kokociniec • Kolonia Agnieszka • Kolonia Alfred • Kolonia Amanda • Kolonia Bagno • Kolonia Huta Arnold • Kolonia Kamionka • Kolonia Morawa • Kolonia Norma • Kolonia Pniaki • Kolonia Wilhelmina • Kolonia Wysockiego • Kolonia Zuzanna • Kopaniny • Kuźnica Bogucka • Ligota • Muchowiec • Nikiszowiec • Obroki • Ochojec • Panewniki • Piotrowice • Roździeń • Siągarnia • Sośnina • Stary i Nowy Czekaj • Szabelnia • Szopienice • Wełnowiec • Wymysłów • Zadole • Załęska Hałda • Zaopusta