V Republika Francuska
Z Wikipedii
Francja |
|
Ten artykuł jest częścią serii:
|
| Historia Francji |
|---|
| Chronologia |
| Galowie |
| Frankowie |
| Początki Francji |
| Francja średniowieczna |
| Francja nowożytna |
| Francja w XVIII wieku |
| Wielka Rewolucja Francuska |
| Francja w XIX wieku |
| Francja w XX wieku |
| Dynastie i systemy |
| Merowingowie (410-751) |
| Karolingowie (751-987) |
| Kapetyngowie (987-1328) |
| Walezjusze (1328-1589) |
| Burbonowie (1589-1830) |
| I Republika (1792-1804) |
| Konwent Narodowy (1792-1795) |
| Dyrektoriat (1795-1799) |
| Konsulat (1799-1804) |
| I Cesarstwo (1804-1814) |
| Restauracja (1814-1830) |
| Monarchia lipcowa (1830-1848) |
| II Republika (1848-1852) |
| II Cesarstwo (1852-1870) |
| III Republika (1870-1940) |
| Francja Vichy (1940-1944) |
| IV Republika (1946-1958) |
| V Republika (1958-) |
Piąta Republika - okres piątej konstytucji republikańskiej Francji, który rozpoczął się 5 października 1958 r. Piąta Republika jest bezpośrednim następcą Czwartej Republiki i zastępuje słaby, podzielony na frakcje parlamentarne rząd mocniejszą, bardziej scentralizowaną demokracją.
Impulsem do dokonania zmian była wojna algierska. Chociaż Francja zrezygnowała z wielu swoich kolonii, jak posiadłości w Afryce Zachodniej czy Azji Południowo-Wschodniej, ciągle utrzymywała status kolonialny w Algierii, w której mieszkała duża liczba Francuzów. Algieria uzyskała ostatecznie niepodległość 5 lipca 1962 r.
Generał Charles de Gaulle wykorzystał kryzys algierski jako okazję do utworzenia nowego rządu francuskiego z silniejszym urzędem prezydenta, który poprzednio był jedynie figurantem. Francuscy prezydenci urzędowali poprzednio 7 lat, natomiast obecnie okres ten został skrócony do 5 lat, lecz zyskali większą władzę niż większość ich europejskich odpowiedników w demokracjach parlamentarnych. 28 września 1958 r. miało miejsce referendum i 79,2% głosujących poparło projekt nowej konstytucji. Prezydent był poprzednio wybierany przez ciało elektorskie, ale w 1962 r. de Gaulle zaproponował, aby prezydent był wybierany przez obywateli w bezpośrednich wyborach. Chociaż metoda i intencje de Gaulle'a w tym referendum były kontestowane przez wiele ugrupowań politycznych, zmiana została przyjęta przez francuski elektorat. System ten daje prezydentowi republiki dostateczną legitymację, gdyż zwycięzca wyborów prezydenckich musi uzyskać większość bezwzględną głosów w pierwszej, ostatecznie w drugiej turze głosowania.
Następcami de Gaulle'a byli Georges Pompidou (1969–1974), Valéry Giscard d'Estaing (1974–1981), François Mitterrand (1981–1995), Jacques Chirac (1995-2007) i Nicolas Sarkozy (od 2007).
