Historia odkryć pierwiastków
Z Wikipedii
Niektóre informacje zawarte w artykule wymagają weryfikacji.
Zajrzyj na stronę dyskusji, by dowiedzieć się odnośnie jakich informacji pojawiły się wątpliwości.
Zajrzyj na stronę dyskusji, by dowiedzieć się odnośnie jakich informacji pojawiły się wątpliwości.
Tabela odkryć poszczególnych pierwiastków chemicznych
| Data odkrycia | Gdzie lub przez kogo odkryty | Nazwa | Symbol | Uwagi |
|---|---|---|---|---|
| czasy przedhistoryczne | srebro | Ag | ||
| czasy przedhistoryczne | złoto | Au | ||
| czasy przedhistoryczne | węgiel | C | ||
| czasy przedhistoryczne | miedź | Cu | ||
| czasy przedhistoryczne | żelazo | Fe | ||
| czasy przedhistoryczne | rtęć | Hg | ||
| czasy przedhistoryczne | ołów | Pb | ||
| czasy przedhistoryczne | siarka | S | ||
| czasy przedhistoryczne | cyna | Sn | ||
| ok. 1000 | Indie/Chiny | cynk | Zn | w 1746 Andreas Marggraf odkrył dla Europy |
| XIII w. | św. Albert | arsen | As | |
| 1450 | Tholden | antymon | Sb | |
| ok. 1557 | hiszpańscy zdobywcy Ameryki Płn. | platyna | Pt | Antonio de Ulloa (ok. 1735) odkrył jako osobny pierwiastek |
| 1669 | Hennig Brand | fosfor | P | |
| 1737 | George Brandt | kobalt | Co | |
| 1751 | Axel Frederik Cronstedt | nikiel | Ni | prawdopodobnie metal znany już w starożytności |
| 1753 | Claude Geoffroy Junine | bizmut | Bi | |
| 1755 | Joseph Black | magnez | Mg | Humphry Davy wyodrębnił czystą postać w 1808 r. |
| 1771 | Karl Wilhelm Scheele | tlen | O | |
| 1772 | Daniel Rutherford | azot | N | |
| 1774 | Carl Wilhelm Scheele | bar | Ba | Humphry Davy w 1808 r. uzyskał czystą postać |
| 1774 | Carl Wilhelm Scheele | chlor | Cl | Humphry Davy w 1810 odkrył, że chlor jest odrębnym pierwiastkiem |
| 1774 | Johan Gottlieb Gahn | mangan | Mn | |
| 1776 | Henry Cavendish | wodór | H | nazwę nadał Antoine Lavoisier |
| 1778 | Carl Wilhelm Scheele | molibden | Mo | |
| 1782 | Franz Joseph Muller von Reichstein | tellur | Te | |
| 1783 | Juan José i Fausto Elhuyar | wolfram | W | |
| 1787 | Antoine Lavoisier | krzem | Si | |
| 1789 | Martin Heinrich Klaproth | uran | U | |
| 1789 | Martin Heinrich Klaproth | cyrkon | Zr | wyodrębniony w 1824 przez Jonsa Jakoba Berzeliusa |
| 1790 | Adair Crawford | stront | Sr | odkryty minerał; 1808 Humphry Davy wyodrębnił w czystej postaci |
| 1791 | William Gregor | tytan | Ti | |
| 1794 | Johann Gadolin | itr | Y | 1828 Friedrich Wöhler uzyskał czystą postać |
| 1797-98 | Nicolas-Louis Vauquelin | chrom | Cr | |
| 1798 | Nicolas-Louis Vauquelin | beryl | Be | Friedrich Wöhler i A. A. B. Bussy (1828) wyodrębnili metal z jego soli |
| 1801 | Charles Hatchett | niob | Nb | |
| 1801 | Andres Manuel del Rio | wanad | V | |
| 1802 | Anders Ekeberg | tantal | Ta | wyodrębniony w 1820 przez Jonsa Jakoba Berzeliusa |
| 1803 | Jöns Jacob Berzelius, Wilhelm von Hisinger oraz niezależnie Martin Heinrich Klaproth |
cer | Ce | |
| 1803 | Smithson Tennant | iryd | Ir | |
| 1803 | William Hyde Wollaston | pallad | Pd | |
| 1803 | Smithson Tennant | osm | Os | |
| 1803 | William Hyde Wollaston | rod | Rh | |
| 1807 | Humphry Davy | potas | K | |
| 1807 | Humphry Davy | sód | Na | |
| 1808 | Humphry Davy | wapń | Ca | |
| 1808 | Humphry Davy, Joseph Louis Gay-Lussac, Louis-Jacques Thenard |
bor | B | substancja nie rozpoznana jako pierwiastek; w 1824 r. dokonał tego Jöns Jacob Berzelius |
| 1811 | Barnard Courtois | jod | I | |
| 1817 | Friedrich Stromeyer | kadm | Cd | |
| 1817 | Johann Arfvedson | lit | Li | Humphrey Davy wyodrębnił metal z jego soli |
| 1817 | Jons Jacob Berzelius | selen | Se | |
| 1825 (1827?) | Friedrich Wöhler | glin | Al | |
| 1826 | Antoine Balard | brom | Br | |
| 1828 | Jöns Jacob Berzelius | tor | Th | |
| 1839 | Carl Gustaf Mosander | lantan | La | |
| 1843 | Carl Gustaf Mosander | erb | Er | czysta postać w 1934 |
| 1843 | Carl Gustaf Mosander | terb | Tb | |
| 1844 | Karl Klaus | ruten | Ru | |
| 1853 | Jean Charles Galissard de Marignac | samar | Sm | |
| 1860 | Robert Bunsen, Gustav Kirchhoff |
cez | Cs | |
| 1861 | Robert Bunsen, Gustav Kirchhoff |
rubid | Rb | |
| 1861 | William Crookes | tal | Tl | |
| 1863 | Ferdinand Reich, Theodore Richter |
ind | In | |
| 1868 | Pierre Janssen Norman Lockyer (niezależnie) |
hel | He | |
| 1875 | Paul Émile Lecoq de Boisbaudran | gal | Ga | |
| 1878 | Marc Delafontaine, Jacques Louis Soret |
holm | Ho | |
| 1879 | Lars Fredrick Nilson | skand | Sc | |
| 1879 | Per Teodor Cleve | tul | Tm | |
| 1880 | Jean Charles Galissard de Marignac | gadolin | Gd | |
| 1885 | Carl Auer von Welsbach | neodym | Nd | |
| 1885 | Carl Auer von Welsbach | prazeodym | Pr | |
| 1886 | Henri Moissan | fluor | F | |
| 1886 | Paul Émile Lecoq de Boisbaudran | dysproz | Dy | czysta postać uzyskana w latach 50. XX wieku |
| 1886 | Clemens Winkler | german | Ge | przewidziany w 1871 przez Dmitrija Mendelejewa |
| 1890 | Paul Émile Lecoq de Boisbaudran | europ | Eu | |
| 1894 | John William Strut, William Ramsay |
argon | Ar | w 1775 przewidziany przez Henry Cavendisha |
| 1898 | William Ramsay, Morris Travers |
krypton | Kr | |
| 1898 | William Ramsay, Morris Travers |
neon | Ne | |
| 1898 | Maria Curie, Pierre Curie |
polon | Po | |
| 1898 | Maria Curie, Pierre Curie |
rad | Ra | |
| 1898 | William Ramsay, Morris Travers |
ksenon | Xe | |
| 1899 | André-Louis Debierne | aktyn | Ac | |
| 1900 | Friedrich Ernst Dorn | radon | Rn | |
| 1907 | Georges Urbain | iterb | Yb | |
| 1907 | Georges Urbain Carl Auer von Welsbach niezależnie |
lutet | Lu | |
| 1913 | Kasimir Fajans, O. H. Göhring | protaktyn | Pa | izotop 234; izotop 231 odkryty w 1918 r. |
| 1914 | Henry Gwyn Jeffreys Moseley | promet | Pm | przewidziany w 1902 przez Bohuslava Braunera |
| 1923 | Dirk Coster, Georg von Hevesy |
hafn | Hf | |
| 1925 | Walter Noddack, Ida Tacke, Otto Berg |
ren | Re | |
| 1937 | Carlo Perrier, Emilio Segré |
technet | Tc | |
| 1939 | Marguerite Perey | frans | Fr | |
| 1940 | Dale Corson, K. R. MacKenzie, Emilio Segré |
astat | At | synteza z rozpadu atomów bizmutu |
| 1940 | Edwin Mattison McMillan, Philip Abelson |
neptun | Np | powstały z rozpadu uranu |
| 1940 | Glenn T. Seaborg, Edwin Mattison McMillan, J. W. Kennedy, A. C. Wahl | pluton | Pu | powstały z rozpadu uranu |
| 1944 | Glenn T. Seaborg, R.A. James, L.O. Morgan, Albert Ghiorso |
ameryk | Am | |
| 1944 | University of Berkley (USA) | kiur | Cm | |
| 1949 | University of Berkley (USA) | berkel | Bk | |
| 17 marca 1950 | Glenn T. Seaborg, Albert Ghiorso | kaliforn | Cf | |
| 1952 | Albert Ghiorso Greg Choppin (niezależnie) |
einstein | Es | wykryty podczas wybuchu bomby wodorowej |
| 1952 | Albert Ghiorso | ferm | Fm | wykryty podczas wybuchu bomby wodorowej |
| 1955 | Albert Ghiorso, Glenn T. Seaborg, Bernard Harvey, Greg Choppin | mendelew | Md | powstały w wyniku rozpadu einsteinu 253Es |
| 14 lutego 1961 | Albert Ghiorso, Torbjorn Sikkeland, Almon Larsh, Robert M. Latimer |
lorens | Lr | powstały w wyniku rozbicia atomów boru |
| kwiecień 1958 | Albert Ghiorso, Torbjorn Sikkeland, John R. Walton, Robert M. Latimer |
nobel | No | powstały w wyniku rozpadu kiuru |
| 1964 | Zjednoczony Instytut Badań Jądrowych w Dubnej (ZSRR) | rutherford | Rf | powstały w wyniku rozbicia atomów plutonu |
| 1967 | Zjednoczony Instytut Badań Jądrowych w Dubnej (ZSRR) | dubn | Db | powstały w wyniku rozbicia atomów ameryku |
| 1974 | Zjednoczony Instytut Badań Jądrowych w Dubnej (ZSRR) | seaborg | Sg | |
| 1976 | Zjednoczony Instytut Badań Jądrowych w Dubnej (ZSRR) | bohr | Bh | |
| 29 sierpnia 1982 | Peter Armbruster, Gottfried Münzenberg |
meitner | Mt | |
| 1984 | Peter Armbruster, Gottfried Münzenberg |
hass | Hs | |
| 9 listopada 1994 | Instytut Badań Ciężkich Jonów w Wixhausen, Darmstadt (Niemcy) | darmsztadt | Ds | do 2003 jako ununnilium |
| 8 grudnia 1994 | Instytut Badań Ciężkich Jonów w Wixhausen, Darmstadt (Niemcy) | roentgen | Uuu | do 2004 jako unununium |
| 9 lutego 1996 | Instytut Badań Ciężkich Jonów w Wixhausen, Darmstadt (Niemcy) | Ununbium | Uub | |
| styczeń 1999 | Zjednoczony Instytut Badań Jądrowych w Dubnej (Rosja), Lawrence Livermore National Laboratory (USA) |
Ununquadium | Uuq | |
| styczeń 2001 | Zjednoczony Instytut Badań Jądrowych w Dubnej (Rosja) | Ununhexium | Uuh | |
| 1 lutego 2004 | Zjednoczony Instytut Badań Jądrowych w Dubnej (Rosja), Lawrence Livermore National Laboratory (USA) |
Ununtrium | Uut | odkrycie niepotwierdzone |
| 1 lutego 2004 | Zjednoczony Instytut Badań Jądrowych w Dubnej (Rosja), Lawrence Livermore National Laboratory (USA) |
Ununpentium | Uup | odkrycie niepotwierdzone |
| 10 października 2006 | Zjednoczony Instytut Badań Jądrowych w Dubnej (Rosja), Lawrence Livermore National Laboratory (USA) |
Ununoctium | Uuo | potwierdzenie odkrycia dokonanego w 2002 roku w Dubnej |
