Bitwa pod Raszynem

Z Wikipedii

Bitwa pod Raszynem wojna polsko-austriacka
Śmierć Cypriana Godebskiego pod Raszynem, obraz Januarego Suchodolskiego
Data	19 kwietnia 1809
Miejsce	Raszyn
Wynik	zwycięstwo Polski
Przyczyna	Dążenia Austii do przystąpienia Prus do wojny przeciw Francji. Impulsem do tego miało być podarowanie Prusom ziem Księstwa Warszawskiego.
Terytorium	Księstwo Warszawskie
Strony konfliktu Księstwo Warszawskie Cesarstwo Austriackie Dowódcy Józef Poniatowski Ferdynand Karol Józef d'Este Siły ok. 14 000 żołnierzy[1]: 10 500 piechoty 3 500 kawalerii 44 dział ok. 29 000 żołnierzy[1]: 24 500 piechoty 4 500 kawalerii 94 działa Straty ok. 1 390 żołnierzy: 450 zabitych 900 rannych 40 jeńców ok. 2 400 żołnierzy: 800 zabitych 1600 rannych

V koalicja antyfrancuska
Sacile - Teugen-Hausen - Raszyn - Ratyzbona - Abensberg - Landshut - Eckmühl - Ebersberg - Piava - Aspern - Bergisel - Raab - Wagram - Gefrees - Znaim

Bitwa pod Raszynem – bitwa w czasie wojny z Austrią podczas wojen napoleońskich, stoczona 19 kwietnia 1809 pod Raszynem (teren dzisiejszej gminy Raszyn) przez wojska polskie i saskie dowodzone przez księcia Józefa Poniatowskiego z korpusem wojsk austriackich dowodzonych przez arcyksięcia Ferdynanda d'Este. Potyczka zakończona podpisaniem przez obie strony porozumienia, była taktycznie nie rozstrzygnięta. Jednak zapoczątkowała ona kampanię, której efektem było między innymi dwukrotne powiększenie obszaru Księstwa i zwiększenie polskiej siły zbrojnej z 14 000 do 60 000 w niecałe trzy miesiące.

Spis treści 1 Przyczyny konfliktu 2 Przed bitwą 2.1 Siły austriackie 2.2 Siły polskie 3 Bitwa 3.1 Pierwsze starcie 3.2 Pole bitwy i rozmieszczenie jednostek 3.3 Ciężkie walki 3.3.1 Próba oskrzydlenia wojsk polskich 3.3.2 Pojedynek artyleryjski 3.3.3 Przebicie się Austriaków 3.4 Płonący Raszyn 4 Po bitwie 4.1 Strona polska 4.2 Strona austriacka 4.3 Rozmowy i układ 5 Skutki bitwy 6 Legenda bitwy 6.1 Bitwa w malarstwie 6.2 Bitwa w literaturze 6.3 Bitwa w filmie 6.4 Rekonstrukcje bitwy 6.5 Rocznice bitwy 7 Bibliografia 8 Przypisy 9 Zobacz też 10 Linki zewnętrzne

[edytuj] Przyczyny konfliktu

Austria po poniesionej klęsce w 1805 roku postanowiła wziąć odwet za upokorzenie i wypłaconą Napoleonowi kontrybucję. Plany odnośnie do Księstwa Warszawskiego były częścią wojny przeciw napoleońskiej Francji. Habsburgom chodziło o propagandę i podniesienie ducha zwycięstwa, wydawało im się, że w przegrywającej od ponad 100 lat Polsce sukces przyjdzie im łatwo. Sztabowcy w Wiedniu wiedzieli o osłabieniu siły obronnej Księstwa Warszawskiego. Obliczyli oni, że wystarczy 30 000 żołnierzy, żeby tę garstkę wojska, jaka na ziemiach Księstwa pozostała, rozbić w jednej bitwie. Wiedeńscy politycy postanowili, że Księstwo Warszawskie zostanie zlikwidowane, a jego ziemie oddane Prusom. Austria, chciała w ten sposób skłonić Prusy do natychmiastowego przystąpienia do wojny przeciw Francji. Wszystko miało powrócić do stanu sprzed traktatu tylżyckiego.

[edytuj] Przed bitwą

[edytuj] Siły austriackie

Nad Pilicą stacjonowało ok. 30 000 wojska austriackiego. Byli oni gotowi do wejścia w każdej chwili na teren Księstwa Warszawskiego. Arcyksiążę Ferdynand był przekonany, że posiada dostateczną siłę, aby jego marsz na Warszawę był bardziej podobny do powrotu z manewrów niż do działań wojennych.

• VII Korpus Wojsk Austriackich – arcyksiążę Ferdynand d`Este
  • Dywizja Piechoty – feldmarszałek Mondet
    • 1 Brygada (2 pułki) – generał Pfleicher
    • 2 Brygada (2 pułki) – generał Trautenberg
    • 3 Brygada (2 pułki) – generał Civalart
  • Dywizja Kawalerii – feldmarszałek Schauroth
    • 1 Brygada (2 pułki) – generał Speth
    • 2 Brygada (2 pułki) – generał Geringer
    • 3 Brygada (2 pułki) – generał Branovacsky
  • Oddział straży przedniej (3 pułki piechoty, w tym Pułk Vukassovicha i 1 Pułk Huzarów) – generał Mohr
  • 2 pułki artylerii
  • Oddziały pomocnicze
    • Kompanie saperów
    • Kompanie służby sanitarnej
    • Szwadrony lekkiej jazdy
    • Oddziały zaopatrzeniowe

[edytuj] Siły polskie

Wojska Polskie były o wiele bardziej skromne liczyły bowiem ok. 14000 żołnierzy.

• Dowódca: Książę Józef Poniatowski był bratankiem Króla Stanisława II Augusta
  • Szef Sztabu – Stanisław Fiszer
    • Piechota (9259 żołnierzy):
      • 1 Pułk Piechoty pułkownika Kazimierza Małachowskiego (1642 żołnierzy)
      • 2 Pułk Piechoty pułkownika Stanisława Potockiego (1742 żołnierzy)
      • 3 Pułk Piechoty pułkownika Edwarda Żółtowskiego (1927 żołnierzy)
      • 6 Pułk Piechoty pułkownika Jana Kanty Sierawskiego (1346 żołnierzy), przy czym jeden z jego batalionów został przesunięty do Warszawy, aby chronić miasto przed atakiem z flanki.
      • 8 Pułk Piechoty pułkownika Cypriana Godebskiego (1500 żołnierzy)
      • 12 Pułk Piechoty pułkownika Jana Weyssenhoffa (1102 żołnierzy)
    • Kawaleria (3504 żołnierzy) pod dowództwem generała Różnieckiego.
      • 1 Pułk Gończy Kawalerzystów pułkownika Przebendowskiego (730 żołnierzy)
      • 5 Pułk Gończy Kawalerzystów pułkownika Kazimierza Turno (505 żołnierzy), przy czym ta jednostka została wysłana do Warszawy, aby chronić miasto przed atakiem z flanki.
      • 2 Pułk Ułanów pułkownika Tadeusza Tyszkiewicza (800 żołnierzy)
      • 3 Pułk Ułanów pułkownika Benedykta Łączyńskiego (760 żołnierzy)
      • 6 Pułk Ułanów pułkownika Dominika Dziewanowskiego (709 żołnierzy)
    • Artyleria (27 dział i 700 żołnierzy) pod dowództwem Generała Pelletiera
      • 3 baterie piechoty po 6 dział każda (w sumie 600 żołnierzy i 18 dział)
      • 2 baterie kawalerii po 4 i 5 dział (w sumie 100 żołnierzy i 9 dział)
  • Saksończycy pod dowództwem generała Polentza i Dyherma:
    • Piechota (1261 żołnierzy)
      • 3 bataliony (501+257+503 żołnierzy)
    • Kawaleria (180 żołnierzy)
      • Szwadron huzarów w sile 90 żołnierzy, przy czym drugi szwadron został wysłany na Błonie.

[edytuj] Bitwa

[edytuj] Pierwsze starcie

Kawaleria została wezwana, aby zabezpieczyć pozycje piechoty. 11 kwietnia generał Różniecki z 1 Regimentem Kawalerzystów i 3 Ułanów przebywał na rekonesansie na południe od Raszyna. Kilka polskich jednostek (3 Regiment Piechoty z 4 działami i 6 Regiment Ułanów) wkroczyło do Raszyna. 15 kwietnia Różniecki został wzmocniony przez 2 Regiment Ułanów, po czym ruszył naprzeciw nadchodzącym Austriakom. Tego samego dnia Poniatowski razem z 8 batalionami, 6 szwadronami i 19 działami opuścił Warszawę i ruszył w kierunku Raszyna. Saksończycy wyruszyli za Poniatowskim następnego dnia.

19 kwietnia niedaleko Nadarzyna austriaccy huzarzy zaatakowali ułanów Różnieckiego. Starcie uznano za zwycięstwo po obu stronach. Po polskiej stronie 2 Regiment Ułanów utrzymał swoje pozycje i Austriacka kawaleria, która próbowała ich oskrzydlić wycofała się do Michałowic. Różniecki rozkazał im ruszyć poza Raszyn, gdzie razem z 1 Regimentem Kawalerzystów tworzyli główną rezerwę Poniatowskiego.

[edytuj] Pole bitwy i rozmieszczenie jednostek

Okolice strumienia niedaleko Raszyna były bardzo bagniste i przekraczalne tylko w kilku punktach, co stwarzało dobrą pozycję obronną umożliwiającą przetrwanie ataku przeważających sił, dlatego właśnie, Poniatowski postanowił bronić ich małymi siłami, a główne siły ustawił w centrum. Wzdłuż strumienia znajdowały się liczne drzewa, które zasłaniały całkowity obraz pola bitwy.

Poniatowski wybrał pole bitwy pod Raszynem, dlatego że znajdowało się kilka kilometrów od Warszawy miasta, na którego utratę bez walki nie mógł sobie pozwolić.

• Rekonesans (2340 żołnierzy) pod dowództwem generała Rożnieckiego cały czas obserwował nadchodzących Austriaków.
• Tymczasem przednia straż pod dowództwem Sokolnickiego stała blisko miejscowości Falenty.
• Prawe skrzydło było pod dowództwem generała Biegańskiego (1700 żołnierzy i 4 działa)
• Lewe skrzydło było pod dowództwem generała Kamienieckiego (1600 żołnierzy i 6 dział)
• Centrum pod dowództwem Polentza (3 bataliony, Huzarzy i 12 dział)
• Rezerwa: 1 Regiment Kawalerzystów i pięć dział

W południe Polacy zobaczyli pierwsze sztandary przedniej straży Mohra. Chmury kurzu i ogień strzelców wyborowych oznajmiał zbliżanie się oddziałów austriackich. Z lasów zaczęli się pojawiać, ubrani w białe mundury, Austriacy. Ułożyli się oni w bojowym szyku i ruszyli do bitwy. Poniatowski był pewien, że Austriacy się zatrzymają i rozbiją obóz. Obawiał się, że jeżeli tak się stanie spróbują go oskrzydlić marszem na Jaworową, co zmusiłoby Poniatowskiego do szybkiego odwrotu do Warszawy, ale tak się nie stało. Pewny siebie Ferdynand d’Este chciał uderzyć natychmiast i rozkazał Mohr’owi zaatakować Falenty bez czekania na resztę swoich oddziałów.

[edytuj] Ciężkie walki

Około 14:00 zaczęła się kanonada wzdłuż całego frontu. 5 batalionów Mohra z 12 działami zaatakowało 3 bataliony Sokolnickiego z 6 działami. Mohr otrzymał wsparcie od 6 batalionów Civalarta z 12 działami. Gruby dym z dział pokrył płaskie pola i bagniste łąki.

W tym momencie Poniatowski był w swojej kwaterze w Raszynie. Natychmiast wskoczył na konia i pojechał w stronę Falent. Trzy działa zostały przyprowadzone z rezerwy i rozmieszczone przed samą miejscowością.

[edytuj] Próba oskrzydlenia wojsk polskich

Podczas walki pomiędzy żołnierzami Sokolnickiego i przednią strażą Mohra 4 szwadrony austriackich huzarów ruszyły naprzeciw polskim jednostkom Kamienieckiego w Jaworowie. Jednak polska artyleria otworzyła do nich ogień i powstrzymała nacierających. Huzarzy wpadli w bagna, w których utknęli, a artyleria wyrządziła im w tym czasie ciężkie straty zanim zdążyli się wycofać. Austriacki generał, próbował okrążyć polskie pozycje w Jaworowie swoją ciężką kawalerią, ale i ona utknęła w błocie i po ciężkich stratach musiała się wycofać w kierunku Tarczyna. Austriacy ciągle próbowali okrążyć flankę Poniatowskiego w Jaworowie i oddziały Kamienieckiego były atakowane frontalnie przez austriacki regiment piechoty i z ich lewej flanki przez dwa bataliony. Około 4000 Austriaków przekraczało z dużą trudnością bagna w czasie, kiedy polska artyleria otworzyła ogień i zatrzymała ich postęp całkowicie, po czym polska piechota otworzyła do nich ogień i Austriacy wycofali się.

[edytuj] Pojedynek artyleryjski

W tym samym czasie Mohr został wzmocniony przez brygadę Civalart’a z 12 działami. Teraz Mohr miał 11 batalionów i 24 działa przeciwko 3 batalionom i 9 działom Sokolnickiego. Ciężka kanonada wywołała dużo strat w krótkim czasie. Kilka polskich składów amunicji wybuchło, zmuszając działa rozmieszczone niedaleko Raszyna do odwrotu, czego konsekwencją było podpalenie miejscowości Falenty. Austriacy wysłali naprzód dwa bataliony, aby zdobyły Falenty w samym centrum polskich pozycji. Walki trwały około dwóch godzin, ale Austriacy nie zdołali wyprzeć piechoty Sokolnickiego.

[edytuj] Przebicie się Austriaków

Około godziny 18:00, kiedy zaczęło się ściemniać kilka austriackich batalionów dołączyło do walki. Dwa z nich znalazły lukę w polskich pozycjach, która nie była broniona. Jak tylko ruszyły w jej stronę Sokolnicki był zmuszony rozpocząć odwrót zostawiając 2 działa. Polacy zaczęli szybki odwrót, w czasie kiedy austriacka artyleria otworzyła do nich ogień, Polacy ponieśli ciężkie straty. Został ciężko ranny pułkownik Cyprian Godebski, a niedługo potem jego los podzielił szef sztabu Fiszer. W tym samym czasie kawaleria Schaurotha (lub jak mówią inne źródła bataliony Civalarta i Mohra) ruszyła naprzód przeciw miejscowości Janki bronionej przez 6 Regiment Piechoty, który widząc co się dzieje i bojąc się odcięcia od reszty armii opuścił wieś.

[edytuj] Płonący Raszyn

Austriacka piechota ścigała Polaków i nawet odepchnęła ich w rejon na południowy wschód od Raszyna. Sam Raszyn, broniony przez oddziały polsko-saksońskie, został zaatakowany centralnie przez jedną kolumnę austriacką, przy czym druga maszerowała na lewo od Raszyna. Nacierające masy austriackich żołnierzy sprawiały przerażające wrażenie. Jednak w tym kluczowym momencie bitwy, bagnisty teren uniemożliwił Austriakom przyciągnięcie dział na sam front i wyparcie Saksończyków z Raszyna. Artyleria miała ograniczony zasięg, przez co jej strzały były bardzo niecelne. Około 20:00 Austriakom udało się zdobyć część Raszyna. Poniatowski osobiście pomagał artylerzystom i zachęcał ich do podwójnego wysiłku, dzięki czemu Raszyn nie został wtedy całkowicie opanowany. Przez prawie godzinę Polacy ostrzeliwali austriacką piechotę w Raszynie, po czym ok. 21:00 Polska piechota kontratakowała i wypędziła Austriaków z Raszyna. Pomiędzy 21:00 i 22:00 bitwa się zakończyła, a Saksończycy zdecydowali się powrócić do swojej ojczyzny, czym bardzo rozgniewali Polaków (choć otrzymali rozkaz powrotu 4 dni wcześniej od francuskiego marszałka Bernadotte’a). W tej sytuacji około godziny 22:00, po tym jak walki ustały, Poniatowski zdecydował się wycofać i dał rozkaz odwrotu do Warszawy.

[edytuj] Po bitwie

[edytuj] Strona polska

Wojska polskie nadal jeszcze pozostawały na zajmowanych w czasie dnia stanowiskach głównej pozycji obronnej. W Sztabie Generalnym pułkownik Rautenstrauch sporządził wstępne statystyki poniesionych przez wojsko polskie strat. Z jego obliczeń wynikało, że 450 żołnierzy zginęło, 900 było ciężko rannych, a 40 dostało się przypuszczalnie do niewoli austriackiej, lub zginęło. Razem, było to prawie 1 400 ludzi – ok. 10% pierwotnego stanu. Gdy bitwa ucichła, Sasi na czele z generałem Polentzem postanowili odmaszerować do ojczyzny. Poniatowskiemu pozostało więc, już tylko 5 000 piechoty i 4 500 jazdy. Za radą Dąbrowskiego, Poniatowski postanowił wycofać wojsko poza linie okopów. Przy pomocy Pelletiera opracowali szybko plan obrony stolicy. Rankiem 20 kwietnia polskie oddziały wycofywały się już w kierunku stolicy. Nie mając innego wyjścia, przy proporcjach 13 000 wojsk polskich do 28 000 austriackich postanowiono bronić się w oblężonej stolicy.

[edytuj] Strona austriacka

Wojska austriackie na noc zakwaterowały się w okolicznych wsiach: Janczewie, Podolszynie, Jankach i Falentach. Rano, 20 kwietnia o godzinie dziewiątej Austriacy zorientowali się, że wojsko polskie wycofało się z stanowisk pod Raszynem. To zaskakujące i niespodziewane wydarzenie, wywołało w sztabie austriackim zamieszanie i niepokój. Podniecenie to, wynikało z faktu, że walka z Polakami poprzedniego dnia, nie ułożyła się tak jak to wcześniej zaplanowali. Statystyki strat austriackich nie wyglądały pomyślnie: 800 zabitych, 1 600 ciężko rannych. Polacy okazali się twardym przeciwnikiem, zaczęto ich właśnie poważnie traktować. Austriacy zdawali sobie sprawę, że jeżeli nie udało im się przełamać obrony polskiej w otwartym, nie umocnionym szańcami terenie, to zdobycie miasta otoczonego wałami będzie znacznie trudniejsze i może trwać długie tygodnie. Ponieważ według wiedeńskich polityków zdobycie Księstwa miało przebiegać szybko i bez kłopotów, więc arcyksięciu Ferdynandowi zależało na pośpiechu. Wysłał on przez parlamentarza pismo do Poniatowskiego z prośbą o rozmowę. Jako miejsce spotkania proponował arcyksiążę wioskę Rakowiec, leżącą na południowym skraju Warszawy, w pobliżu Mokotowa.

[edytuj] Rozmowy i układ

Po naradzie z przedstawicielem Francji i generałami, Poniatowski przystał na propozycję. Spotkanie odbyło się w godzinach popołudniowych, w wyznaczonym wcześniej przez Ferdynanda miejscu. Arcyksiążę zaproponował stronie polskiej oddanie Warszawy bez walki, na warunkach honorowych, z prawem wyprowadzenia wszystkich wojsk ze stolicy. Poniatowski zgodził się wstępnie, na przerwanie walk, a odpowiedź o oddaniu Warszawy zobowiązał się dać po upływie terminu zawieszenia broni. Gdy Poniatowski wrócił, odbyła się narada z Dąbrowskim i Francuzami. Propozycja austriacka została uznana za korzystną. Wkrótce opracowano warunki oddania Warszawy Austriakom. Warszawa miała zostać oddana wojsku austriackiemu ale:

• Austriacy nie mieli prawa nałożyć na mieszkańców Warszawy kontrybucji, ani stosować wobec ludności jakichkolwiek represji.
• Wojsko polskie miało wyjść z stolicy, zabierając z sobą wszystkie zasoby wojenne, broń, amunicję, lekarstwa.
• Ranni żołnierze polscy, przebywający w szpitalach, mieli znaleźć się pod opieką sanitarną wojsk austriackich, jednocześnie nie będąc jeńcami i po wyzdrowieniu mieli mieć prawo opuścić Warszawę, i dołączyć do swych oddziałów, bez względu na to, gdzie te oddziały będą się wtedy znajdować.
• Przebywający w mieście rezydent francuski miał otrzymać swobodę poruszania się po terenach zajętych przez oddziały austriackie i możliwość wyjazdu z stolicy.
• Polacy żądali na ewakuację 48 godzin, przez ten czas Austriacy mieli zostać na pozycjach zajmowanych w momencie zawieszenia broni.

Austriacy zgodzili się na wygórowane polskie warunki i 21 kwietnia podpisano konwencję. Zostali wtedy też wymienieni jako zakładnicy wyżsi oficerowie. Mieli oni wgląd w skrupulatne przestrzeganie umowy. Do strony polskiej został przydzielony pułkownik Neipperg, a do strony austriackiej adiutant Poniatowskiego, pułkownik Szumlański. Został też podpisany jeszcze drugi układ. Dotyczył on prawobrzeżnej części stolicy. W świetnie ufortyfikowanej Pradze miał pozostać batalion wojska polskiego. Dodatkowo, żeby zapobiec zniszczeniu Warszawy obie strony zobowiązały się, że nie będą się ostrzeliwać przez Wisłę. Po nierozstrzygniętej bitwie Austriacy zajęli Warszawę, a wojsko polskie bez żadnego planu działania kierowało się na północ, prawym brzegiem Wisły, w rejon twierdz Modlina i Serocka.

[edytuj] Skutki bitwy

Książę Józef oddał nieufortyfikowaną stolicę, jednak już 26 kwietnia wojsko polskie rozpoczęło działania na prawym brzegu Wisły od rozbicia pod Grochowem przeprawionej części sił austriackich, po czym nastąpił triumfalny marsz armii Księstwa Warszawskiego do Galicji. Wojsko polskie postępowało coraz dalej, zajmując kolejno: Puławy, Lublin, Sandomierz, Zamość, Lwów, a w końcu stary Kraków. Zmusiło to Austriaków do opuszczenia Warszawy, a także Księstwa Warszawskiego, po ich klęsce w bitwie z Francuzami pod Wagram i wystąpieniu przeciw nim Rosji, utrzymującej życzliwą neutralność z Francją.

[edytuj] Legenda bitwy

Czyn wojska polskiego pod Raszynem utrwalił się w pamięci Polaków i przetrwał do naszych czasów jako symbol waleczności żołnierza i mądrości dowódców. Bitwa stała się inspiracją dla wielu osób. Jej motyw był wykorzystywany w malarstwie i w literaturze. Opisywano ją w pamiętnikach, pracach naukowych i popularnonaukowych. Inspirowała poetów, pisarzy i malarzy. Postanowiono ją nawet zrekonstruować. W rocznice bitwy obchodzi się Dni Raszyna, w czasie których odbywają się uroczystości patriotyczne integrujące lokalną społeczność. Bitwa pod Raszynem na zawsze wpisała się w historię Polski.

[edytuj] Bitwa w malarstwie

Bitwę uwieczniono w malarstwie:

• January Suchodolski, Bitwa pod Raszynem.[1]
• January Suchodolski, 1855 Śmierć Cypriana Godebskiego pod Raszynem, Muzeum Narodowe, Warszawa.
• Wojciech Kossak, 1913, Bitwa pod Raszynem, Muzeum Narodowe, Warszawa. Olej na płótnie, 189,5 cm x 398 cm.[2]
• Wojciech Kossak, 1913, Bateria w ogniu-Raszyn, Muzeum Wojska Polskiego, Warszawa. Olej na płótnie. 131 cm x 250 cm. [3]
• Juliusz Kossak, 1884, Bitwa pod Raszynem, Muzeum Narodowe, Warszawa. Akwarela, gwasz, ołówek 23 cm x 32 cm.
• Aleksander Orłowski, Bitwa pod Raszynem

[edytuj] Bitwa w literaturze

Bitwę opisano także w wielu książkach:

• Roman Sołtyk, 1839, Relacja uczestnika działań armii pozostającej pod rozkazami księcia Józefa Poniatowskiego w wojnie przeciw Austriakom w 1809 roku.
• Fryderyk Skarbek, 1860, Dzieje Księstwa Warszawskiego
• Stefan Żeromski, 1904, Popioły
• Bronisław Pawłowski, 1935, Wojna polsko-austriacka w 1809 roku.
• Gabriel Zych, 1969, Raszyn 1809
• Gabriel Zych, 1961, Armia Księstwa Warszawskiego 1807-1812
• Scott Bowden, 1981, Armies on the Danube 1809
• David Hollins, 1998, Austrian Grenadiers and Infantry 1788-1816
• Gabriel Zych, Polish-Austrian War of 1809
• Rafał Korbal, Bitwy w Historii Polski od Cedyni 972 do Arnhem 1944

[edytuj] Bitwa w filmie

Bitwę uwieczniono w filmie z 1977 r. pt. Raszyn. 1809. Jest to polska produkcja, z gatunku historyczno-dokumentalnego, reżyserii Lucyny Smolińskiej i Mieczysława Sroki. Film obejmuje okres od 1806 r. (wkroczenie wojsk Napoleona na ziemie polskie) do 1809 r. (koniec zwycięskiej kampanii galicyjskiej). Bitwa pod Raszynem została tam ukazana jako ostateczne starcie między Księstwem Warszawskim, a Cesarstwem Austriackim, które zdecydowało o dalszych losach Księstwa.

[edytuj] Rekonstrukcje bitwy

W 2005 i 2006 roku na łąkach falenckich, odtworzono batalię z udziałem kilkuset statystów i baterii dział. Rekonstrukcja w 2006 roku została najwyżej ocenionym projektem w programie Patriotyzm Jutra Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Następna rekonstrukcja planowana jest na 200 rocznicę bitwy - 2009 rok.

[edytuj] Rocznice bitwy

Ważniejsze wydarzenia w rocznicę bitwy:

• 1828 (19 rocznica) - proboszcz raszyński Antoni Zieleniewski ufundował figurę Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej z tablicą, na której umieszczono modlitwę za poległych. Postawiono ją przy Nowym Trakcie (obecna Al. Krakowska) w pobliżu szańca artyleryjskiego wojsk polskich.
• 1929 (120 rocznica) - po odzyskaniu niepodległości na XVII-wiecznej przydrożnej kapliczce przy Starym Trakcie (obecnie ul.Godebskiego) ufundowano pamiątkową tablicę.
• 1959 (150 rocznica) - PTTK ustawiło w pobliżu grobli pamiątkowy głaz. Szkole podstawowej w Raszynie nadano imię Cypriana Godebskiego.
• 1989 (180 rocznica) - na dziedzińcu szkoły w Raszynie ustawiono pamiątkowy kamień.
• 1995 (186 rocznica) - Szkole w Ładach nadano imię księcia Józefa Poniatowskiego.

[edytuj] Bibliografia

• Gabriel Zych, 1969, Raszyn 1809, Warszawa, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej;
• Gabriel Zych, Polish-Austrian War of 1809;
• Gabriel Zych, Armia Ksiestwa Warszawskiego 1807-1812;
• Roman Sołtyk, Relation des operations de l'armee polonaise pendant la campagne de 1809.;
• David Hollins, Austrian Grenadiers and Infantry 1788-1816;
• Scott Bowden, 1981, Armies on the Danube 1809, Tarbox;
• Rafał Korbal, Bitwy w Historii Polski od Cedyni 972 do Arnhem 1944.

[edytuj] Zobacz też

• Konflikty zbrojne w historii Polski
• Bitwy i potyczki epoki napoleońskiej
• Konflikty zbrojne w dziejach ludzkości
• Armia Księstwa Warszawskiego

[edytuj] Linki zewnętrzne

• (en) Battle of Raszyn, 1809
• Raszyn 19 kwietnia 1809
• Rekonstrukcja bitwy z 2006:
  • Polonia Militaris: fotoreportaż
  • siedlarski.pl: Galeria zdjęć

• Mapy: Autopilot • Google Maps • Szukacz • Targeo • Zumi

• Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi

• Odezwa arcyksięcia Ferdynanda do obywateli Księstwa Warszawskiego z 14 IV 1809 roku oraz wiadomość o bitwie pod Raszynem