Constantin von Economo

Z Wikipedii

Constantin Alexander Economo, baron San Serff

Autograf Constantina von Economo

Zobacz galerię na Wikimedia Commons:
Constantin von Economo

Constantin Alexander Economo, baron San Serff (ur. 21 sierpnia 1876 w Braile, Rumunia, zm. 21 października 1931 w Wiedniu) – rumuńsko-austriacki neurolog i pionier awiacji. Jako pierwszy opisał śpiączkowe zapalenie mózgu (encephalitis lethargica epidemica) nazywane do dziś zapaleniem mózgu von Economo, dokonał też pionierskich badań nad fizjologią snu i cytoarchitektoniką kory mózgowej. W jego dorobku naukowym znajdują się cztery monografie i około 140 artykułów, które napisał na przestrzeni 33 lat pracy naukowej. Jako pierwszy obywatel Austrii otrzymał międzynarodową licencję pilota.

[edytuj] Życiorys

[edytuj] Młodość i edukacja

Constantin Alexander Economo urodził się 21 sierpnia 1876 roku w Braile, w rodzinie arystokratycznej. Jego ojcem był Johannes Economo (1834-1921), grecki przemysłowiec, baron od 1904, a matką Hélène Economo z domu Murati (1848-1923)^[1][2]. Jego rodzice pobrali się w Budapeszcie w 1866 roku^[2]. Rodzina Economo pochodziła z okolic Edessy, a rodzina Muratich z Seres. W Monarchii Austro-Węgierskiej rodzina von Economo, która przyjęła obywatelstwo austriackie na krótko przed I wojną, należała do szanowanych greckich rodów, o takich nazwiskach jak Karajan, Ypsilanti, Dumbas czy Christomano. W rodzinie Economo było kliku wysoko postawionych hierarchów Greckiego Kościoła Prawosławnego; wuj Johannesa Economo był ostatnim biskupem w rodzinie. Nazwisko Economos oznacza po grecku "zarządca parafii"^[2].

Constantin był piątym dzieckiem Johannesa i Hélène. Dwoje rodzeństwa Constantina (pierwszy Constantin i Maria) zmarło w niemowlęctwie, poza nimi miał siostry Sophię i Marię oraz braci Demetriusa, Johannesa i Leo. Rodzina przeniosła się do Triestu, gdy miał rok i tam dorastał. Był doskonałym atletą, od najmłodszych lat mówił po grecku, francusku, włosku i niemiecku^[1][3]. W wieku 14 lat zainspirowany książką Cesare Lombroso Genio e follia (1864) zapragnął studiować medycynę, ale po ukończeniu gimnazjum w 1893 ojciec Constantina przekonał go do studiowania inżynierii. Po dwóch latach w Wiedeńskiej Wyższej Szkole Technicznej (Technische Hochschule Wien), gdzie uczył się obok inżynierii technologii lotnictwa, jednak otrzymał od ojca zgodę na zmianę kierunku studiów.

Economo był pilnym i zdolnym studentem, pierwszą pracę naukową ukończył jeszcze w latach studenckich. Rodzina dbała o jego finanse: podczas pobytu w Wiedniu mieszkał w Hotelu Sacher. W biografii uczonego jego małżonka wspomina jednak, że Constantin stołował się w pośledniejszych hotelach, by za zaoszczędzone pieniądze (z i tak niemałego kieszonkowego) móc kupować więcej książek^[4]. W połowie studiów, podczas kilkumiesięcznych wakacji 1898/1899, Constantin odbył sześciomiesięczną podróż z bratem Demetriusem przez Stany Zjednoczone, Kanadę, Japonię, Chiny i Indie.

Jeszcze jako student Constantin pracował w Instytucie Histologicznym Victora von Ebnera (1842-1925) i jako asystent w Instytucie Fizjologii Siegmunda Exnera (1846-1926). 31 stycznia 1901 w Wiedniu otrzymał doktorat. Następny rok spędził specjalizując się u Hermanna Nothnagela (1841–1905) w wiedeńskiej klinice, po czym podróżował po Europie; w 1903 przebywał w Paryżu studiując psychiatrię u Valentina Magnana (1835-1916) i Alexisa Joffroya oraz neurologię pod okiem Pierre'a Mariego (1853-1940) i Fulgence'a Raymonda (1844-1919); przez krótki czas zajmował się hipnozą u Hippolyte'a Bernheima (1840–1919) w Nancy; następnie przez trzy miesiące poznawał anatomię i fizjologię u Albrechta von Bethego (1872–1954) i Juliusa R. Ewalda (1855–1921) w Strasburgu, przez pół roku neurohistologię u Alois Alzheimera (1864–1915) w Monachium, neurologię i psychiatrię u Hermanna Oppenheima (1858-1919) i Georga Ziehena (1862-1950) w Berlinie oraz ostatecznie neuroanatomię porównawczą u Carla Isidora Coriego (1865–1954) w Trieście.

W 1906 powrócił do Wiednia, gdzie spędził następne 25 lat. Mieszkanie von Economo znajdowało się na Rathausstrasse 13, Wien I. W mieszkaniu przy tej samej ulicy (Rathausstrasse 7) dwadzieścia lat wcześniej swoją praktykę rozpoczął Freud^[2]. W Wiedniu von Economo podjął pracę w klinice psychiatrycznej tamtejszego Allgemaines Krankenhaus u późniejszego noblisty Juliusa Wagnera-Jauregga (1857-1949), jako jego asystent.

[edytuj] Kariera pilota

Constantin von Economo był też jednym z pionierów awiacji. W 1907 zainteresował się lotnictwem i baloniarstwem^[5][6][7][2]. W Paryżu nauczył się pilotować balon. W Mourmelon-sur-Marne w 1908 zakupił aeroplan Voisina i w 1912 dostał międzynarodową licencję pilota jako pierwszy obywatel Austrii^[2]. Na maszynie Voisina odbył brawurowy lot z Wiener Neustadt do Kottingbrunn, co zajęło mu rekordowe, jak na początek XX wieku, 55 minut^[4]. Od 1910 przez szesnaście lat był prezydentem założonego w 1901 Österreichischer Aero Club^[8]. W 1911 jego pokaz lotu samolotem Etrich Taube podziwiał cesarz Franciszek Józef, a w 1913 von Economo spotkał się z Ferdinandem von Zeppelinem. Podczas dużych manewrów wojskowych w 1912 pilotował własną maszynę i został powołany na C. K. pilota^[1]. Służył w lotnictwie na Pierwszym Froncie Tyrolskim (froncie Isonzo) w szwadronie stacjonującym w Lavis podczas I wojny i otrzymał wiele odznaczeń. Razem z przyjacielem Alexandrem Casione orędował za ustanowieniem lotniska w Aspern (powstało w 1913, jako że lotnisko w Neustadt znajdowało się zbyt daleko od Wiednia, a lokalizacja wybrana w 1909 – Simmering-Heide – okazała się być nieodpowiednia^[1]. Z okazji 30 rocznicy powstania Österreichischer Aero Club w 1931 roku, na krótko przed śmiercią, wygłosił mowę, w której wyraził przekonanie, że w XX wieku ludzkość przezwycięży grawitację i zdobędzie przestrzeń kosmiczną^[1].

[edytuj] Badania 1916-1931

W 1916 został odesłany do Wiednia, gdzie w klinice Wagnera-Jauregga zajmował się leczeniem urazów mózgu. Badał też przypadki choroby Wilsona^[9], hemibalizmu, stwardnienia rozsianego, paranoia querulans^[10][11] i dipsomanii. Dokonał wtedy istotnych obserwacji nad przypadkami nowej, nieznanej wcześniej choroby, której epidemia właśnie rozpoczynała się w Europie. W kwietniu 1917 przedstawił przed członkami Wiedeńskiego Towarzystwa Psychiatrycznego referat, w którym opisał śpiączkowe zapalenie mózgu, a 10 maja 1917 jego praca ukazała się w Wiener Klinische Wochenschrift. W 1929 wydana została jego klasyczna monografia poświęcona tej chorobie, dzięki czemu eponim zapalenia mózgu von Economo jest wciąż w użyciu.

Constantin von Economo został profesorem nadzwyczajnym psychiatrii i neurologii w 1913, a w 1921 profesorem zwyczajnym. 10 czerwca 1919 w Katedrze św. Szczepana w Wiedniu ożenił się z córką austriackiego generała, księcia Alois von Schönburga-Hartensteina, Karoline (Lili) Schönburg-Hartenstein (1892-1986)^[12]. Małżeństwo pozostało jednak bezdzietne. W 1928 otrzymał propozycję zastąpienia Wagnera-Jauregga na stanowisku dyrektora wiedeńskiej Kliniki Psychiatrii i Neurologii, ale odrzucił ją, ponieważ nie chciał, by jego praca była podporządkowana obowiązkom administracyjnym.

W 1928 był pierwszym uczonym uhonorowanym nagrodą Akademii Ateńskiej^[13]. W 1929 odwiedził Stany Zjednoczone i asystował przy operacji neurochirurgicznej przeprowadzanej przez Harveya Cushinga w Bostonie^[2]. 3 grudnia tego roku przedstawił Towarzystwu Lekarzy i Chirurgów na Uniwersytecie Columbia referat poświęcony swoim badaniom neuroanatomicznym nad ośrodkiem snu^[14].

W 1931 został dyrektorem nowo utworzonego Instytutu Badań nad Mózgiem połączonego z kliniką psychiatryczną.

W 1924, na krótko przed wydaniem "Die Cytoarchitektonik der Hirnrinde des erwachsenes Menschen", von Economo miał pierwszy napad dusznicy bolesnej. W sierpniu 1931 na Festiwalu w Salzburgu obejrzał przedstawienie Fidelio, następnie wyjechał do Brna na 1. Międzynarodowy Kongres Neurologiczny, który odbył się w dniach 31 sierpnia-4 września i w którego organizacji Economo miał znaczny udział. Po powrocie do Wiednia 8 września dostał zawału serca powikłanego udarem mózgu. 21 października von Economo zmarł we własnym domu^[15][16][17].

[edytuj] Po śmierci

Znaczek pocztowy wydany w Austrii w 1976 roku, w stulecie urodzin neurologa

O śmierci von Economo w nekrologach z żalem zawiadomili m.in. Otto Marburg^[18][19], Alexander Pilcz^[20], Hugo Spatz^[21], Eugen Stransky^[22], Ernst Sträussler^[23] i Wagner von Jauregg. Constantin von Economo został pochowany w rodzinnym grobowcu na Cmentarzu Św. Anny w Trieście^[24]. Wspomnienia o Constantinie von Economo zostały spisane przez wdowę po nim, Karoline von Economo, i Juliusa Wagnera-Jauregga^[25][26]. Biografię von Economo napisali też belgijski neurolog i neuropatolog Ludo van Bogaert (1897–1989) oraz francuski historyk medycyny, bratanek Constantina von Economo, Jean Théodoridès^[27]. Krótsze opracowania biograficzne napisali m.in. Otto Marburg^[28][29] i Franz Seitelberger (1916-2007)^[30][31]. Ten ostatni określił von Economo jako "największego Austriackiego neurologa"^[27]. W ostatnich latach dwa przeglądowe artykuły przedstawiające bogaty dorobek von Economo opublikował Lazaros C. Triarhou^[32][2], który podjął się również opracowania reedycji "Atlas of Cytoarchitectonics of the Adult Human Cerebral Cortex" (Karger 2008, ISBN 978–3–8055–8289–6).

W 1976 austriacka poczta wydała w stulecie urodzin von Economo okolicznościowy znaczek (Stanley Gibbons no. 1765; Scott no. 1040)^[33]. Popiersie neurologa dłuta Maxa Kremsera (1965) znajduje się w holu (Arkadenhof) Uniwersytetu Wiedeńskiego^[4]. Na froncie domu w Wiedniu, w którym mieszkał uczony, znajduje się okolicznościowa tablica:

W 10. dzielnicy Wiednia znajduje się Economostraße^[4].

Współcześni opisywali von Economo jako niezwykłego człowieka wielkiego charakteru, naukowca w najlepszym sensie tego słowa. Żona neurologa opisywała osobowość Konstantina jako miłą, spokojną, harmonijną; von Economo miał umiejętność odróżniania rzeczy ważnych od nieistotnych. Był bardzo oczytany i miał szerokie zainteresowania; zajmując się problemem, poświęcał mu się bez reszty. Przy lampce nocnej trzymał Odyseję, Nowy Testament i Fausta^[2]. Pamiętany był za dowcipne wyrażenia i pomysłowe jeux-de-mots. Był utalentowanym mówcą. Miał uzdolnienia artystyczne; jego ryciny z prac neurologicznych określane są jako małe dzieła sztuki^[2].

[edytuj] Nominacja do nagrody Nobla

Wiadomo, że von Economo był trzykrotnie nominowany do Nagrody Nobla w w dziedzinie fizjologii i medycyny za prace nad śpiączkowym zapaleniem mózgu: w 1926 przez A. Kousisa, profesora historii medycyny Uniwersytetu w Atenach, w 1930 przez Henry'ego Marcusa, profesora neurologii Instytutu Karolinska i w 1932 razem z Harveyem Cushingiem przez Friedricha von Müllera, profesora medycyny Uniwersytetu w Monachium^[34].

[edytuj] Dorobek naukowy

Grafika z klasycznej pracy von Economo o cytoarchitektonice kory mózgowej

Ze 139 opublikowanych prac naukowych Economo, 49 dotyczy encephalitis lethargica i powiązanych tematów, a 14 – anatomii, fizjologii i patologii snu^[32], 26 psychopatologii i neuropatologii klinicznej oraz doświadczalnej. Łączna liczba stron dzieł zebranych Economo wynosi około 4 200^[2].

[edytuj] Badania neurohistologiczne i nad cytoarchitektoniką

Zdjęcie preparatu kory pierwszego zakrętu Heschla, powiększenie ×100, jedna z tablic w atlasie "Die Cytoarchitektonik der Hirnrinde des erwachsenen Menschen"

Prace von Economo na polu neurohistologii dotyczyły na początku rozwoju przysadki kur i gołębi. Jako 23-letni student medycyny opublikował pracę "Zur Entwicklung der Vogelhypophyse" ("O rozwoju ptasiej przysadki")^[35]. W 1925 razem z Georgiem N. Koskinasem (1885-1975) wydał "Die Cytoarchitektonik der Hirnrinde des erwachsenen Menschen", elegancki i dokładny atlas cytoarchitektury ludzkiej kory mózgowej^[36]. Praca spotkała się od razu z uznaniem neuroanatomów^[37], jest ceniona i wznawiana do dziś^[38]. Dwa lata później ukazała się mniejsza objętościowo praca, klasyczna już monografia "Zellaufbau der Grosshirnrinde des Menschen: zehn Vorlesungen"^[39]. Von Economo razem z Koskinasem opracowali technikę pionowych przekrojów przez każdy zwój mózgu, co pozwoliło im przedstawić dalece dokładniejszą mapę cytoarchitektury pól kory mózgowej niż Korbinianowi Brodmannowi (1868-1918) kilka lat wcześniej^[40]. Von Economo pracował nad kolejnym dziełem poświęconym cytoarchitektonice rdzenia kręgowego ("Myeloarchitektonik der Hirnrinde des erwachsenen Menschen"), ale jego praca pozostała nieukończona^[41]. Duże, wrzecionowate, dwubiegunowe neurony 5. warstwy kory przedniej zakrętu obręczy i kory czołowo-wyspowej określane są do dziś mianem neuronów von Economo^[42].

Prezentacja techniki Pollera sporządzania odlewów mózgu, pierwszy etap polegający na rozprowadzeniu roztworu Negocollu (w strzykawce) szczoteczką na powierzchni półkuli mózgu. Przypuszczalnie sfotografowana osoba to sam Economo^[32].

Economo opracował, w oparciu o metodę wiedeńskiego antropologa Alphonsa Pollera (1879-1930), nową technikę sporządzania pośmiertnych modeli mózgu i przeżyciowych modeli czaszki^[43][44][45]. Model głowy Constantina von Economo sporządzony przez Pollera posłużył za wzór marmurowego popiersia uczonego znajdującego się w Arkadenhof Uniwersytetu Wiedeńskiego^[32]. Metoda opierała się na koloidalnej substancji zwanej Negocollem, ciekłej po ogrzaniu w roztworze wodnym, tężejącej w temperaturze ciała, nie uszkadzającej przy tym delikatnej kory mózgowej. Roztwór Negocollu był rozprowadzany na powierzchni mózgowia (świeżego lub utrwalonego w formalinie) przy pomocy szpatułki lub miękkiej szczoteczki. Negocollowy odlew był utrwalany przy pomocy warstwy innego środka, mającego konsystencję wosku Celeritu. Po sporządzeniu w kolejności, odlewu bocznej powierzchni i przyśrodkowej powierzchni półkuli mózgu, mózgowie było usuwane, a utrwalony odlew wypełniano trzecim środkiem o nazwie Hominit^[32].

[edytuj] Badania nad śpiączkowym zapaleniem mózgu

Opisując śpiączkowe zapalenie mózgu von Economo przedstawił w pełni symptomatologię choroby, wprowadzając podział na trzy główne typy schorzenia (somnolencyjno-oftalmoplegiczny, hiperkinetyczny, amiostatyczno-akinetyczny) i jako pierwszy opisał zmiany w istocie czarnej pacjentów zmarłych z powodu przewlekłej postaci choroby, niezależnie od Konstantina Tretiakoffa (1892-1958), który w tym samym 1919 roku przedstawił zwyrodnienie nigralne jako charakterystyczną cechę neuropatologiczną choroby Parkinsona^[46]. Tym samym von Economo poczynił znaczący wkład w poznanie etiologii schorzeń układu pozapiramidowego^[47]. Razem z von Wiesnerem udało mu się przepasażować chorobę na naczelne, przez podtwardówkową inokulację tkanek pobranych od zmarłego pacjenta. Zakażona małpa zdechła w przeciągu 48 godzin; autopsja wykazała nacieczenie zapalne naczyń krwionośnych i wynaczynienia krwi.

Część artykułów poświęconych śpiączkowemu zapaleniu mózgu powstała jako odpowiedź na głosy poddające w wątpliwość pierwszeństwo Economo w opisaniu choroby, przede wszystkim na artykuł Jeana-René Crucheta (1875-1959) i jego współpracowników, Moutiera i Calmettesa, którzy w 1917 roku opisali dwa przypadki "encéphalomyélite subaiguë diffuse"^[48]. von Economo bezpardonowo zaatakował Crucheta^{[49][50][51][52][53][54][55][56][57]} określając jego argumenty jako "nieokreślone i ogólnikowe pretensje do pierwszeństwa", nawiązujące do nie przekonującego opisu przypadku, mogącego równie dobrze odnosić się do kiły, guza, psychozy wojennej, padaczki, hemiplegii jak i innej postaci zapalenia mózgu, rdzenia lub nerwów. Cruchet był nieświadomy epidemii choroby i nie udało mu się przenieść choroby na świnki morskie. Mimo to, we Francji do dziś spotyka się określenie choroby Crucheta-von Economo.

Sam von Economo zwrócił uwagę na wczesny opis choroby autorstwa Arnolda Nettera (1855-1937), lekarza ze Szpitala Trousseau w Paryżu, który opisał encephalitis lethargica rok po Constantinie. By wyjaśnić kwestie pierwszeństwa Economo napisał artykuł po francusku, opublikowany w "Schweizer Archiv für Neurologie und Psychiatrie"^[58] i opatrzony komentarzem redaktora naczelnego pisma, Constantina von Monakowa^[59].

Ryciny z prac neuropatologicznych Constantina von Economo
Rycina z pracy z 1918 roku, przedstawiająca komórkę piramidową. Barwienie tioniną, powiększenie ×700.	Rycina z tej samej pracy, przedstawiająca neurony istoty czarnej. Barwienie błękitem metylenowym, powiększenie ×430.	Rycina obrazująca zmiany w prążkowiu zarażonej małpy. Barwienie H-E, powiększenie ×128.
Wzgórki górne blaszki pokrywy. Barwienie tioniną, powiększenie ×4.	Ściana komory trzeciej. Barwienie błękitem metylenowym, powiększenie ×230.	Kora mózgu. Barwienie tioniną, powiększenie ×60.

[edytuj] Badania nad snem

Schemat zamieszczony w pracy Economo z 1926 przedstawiający mózg i granicę przejścia śródmózgowia w międzymózgowie (kropkowana linia a), na której znajduje się ośrodek zawiadujący snem

Podczas badań nad śpiączkowym zapaleniem mózgu Economo doszedł do wniosku, że istnieje ośrodek w mózgowiu zawiadujący snem i czuwaniem, który określał jako Schlafstauerungszentrum. Doprowadziły go do tego obserwacje pacjentów z zapaleniem mózgu, u których w najczęstszym typie choroby (somnolencyjno-oftalmoplegicznym), obok somnolencji występowało porażenie mięśni dźwigaczy powieki. Znał też obserwacje wiedeńskiego neuroanatoma i oftalmologa Ludwiga Mauthnera (1840–1894), który w 1880 opisał fizjologiczny obrzęk mózgu skojarzony ze snem w okolicy wodociągu Sylwiusza i nakrywki. Ponadto, w jednym z wcześniejszych doświadczeń u kota, u którego lezja konarów mózgu była niezamierzenie rozległa i rozciągała się na cały dół międzykonarowy, von Economo zaobserwował nieprzerwany sen zwierzęcia przez 15 dni^[60][61][62].

Na podstawie badań neuropatologicznych von Economo zaproponował w 1929 lokalizację ośrodka zawiadującego snem na pograniczu śródmózgowia i międzymózgowia, do przodu od jąder nerwu okoruchowego, z odrębnymi częściami dla czynności czuwania (Wachteil) i snu (Schlafteil)^[63][64]. Jego przewidywania okazały się być trafne. Po II wojnie światowej Walle Nauta i inni doświadczalnie wykazali, że lezja bocznej tylnej części podwzgórza indukuje sen. Giuseppe Moruzzi i Horace Magoun zidentyfikowali wstępujący aktywujący twór siatkowaty, regulujący procesu snu i czuwania na poziomie przodomózgowia.

W 1930 Economo wysunął hipotezę patogenezy narkolepsji – opierając się na doświadczeniu z rzadkimi przypadkami uszkodzeń tylnej części hipokampa napisał, że "jest bardzo prawdopodobne, aczkolwiek nie dowiedzione, że narkolepsja [opisana przez] Gelineau, Westphala i Redlicha bierze się z nieznanej jeszcze choroby tego obszaru"^[65][66].

[edytuj] Prace

Zobacz więcej w osobnym artykule: Dzieła Constantina von Economo.

Monografie i książki autorstwa Constantin von Economo:

• von Economo C: Die Encephalitis lethargica (Mit zwölf lithographischen Tafeln). Lipsk-Wiedeń: Franz Deuticke, 1918, ss. 1-79. 
• von Economo C: Neueres über die Anatomie und Physiologie des Mittelhirns, Zwischenhirns und der Stammganglien. Wiedeń: Julius Springer, 1924. 
• C.F. von Economo, G.N. Koskinas, Die Cytoarchitektonik der Hirnrinde des Erwachsenen Menschen, Verlag von Julius Springer, Wiedeń-Berlin, 1925, 810 p. + CXII Tables.
• von Economo C: Zellaufbau der Grosshirnrinde des Menschen: zehn Vorlesungen (mit 61 Abbildungen). Berlin: Verlag von Julius Springer, 1927, ss. 1-146. 
• von Economo C: Die Encephalitis lethargica, ihre Nachkrankheiten und ihre Behandlung. Berlin-Vienna: Urban & Schwarzenberg, 1929, ss. 1-251. 
• von Economo C: Encephalitis lethargica: its sequelae and treatment. K. O. Newman (tłum. i red.). Londyn: Oxford University Press, 1931, ss. xiv + 200 ss. 

Przypisy

[edytuj] Bibliografia

• Lazaros C. Triarhou. Constantin von Economo (1876–1931). Journal of Neurology. 254, 4, 550-551. 2007. doi:10.1007/s00415-006-0308-7.
• Karplus IP. Constantin Baron Economo von San Serff. Klinische Wochenschrift. 10, 51, 2375. 1931. doi:10.1007/BF01755954. PDF

• Triarhou LC. The signalling contributions of Constantin von Economo to basic, clinical and evolutionary neuroscience. Brain Res Bull. 69, 3, 223-43. 2006. doi:10.1016/j.brainresbull.2006.02.001. PMID 16564418.
• Jellinger KA. A short history of neurosciences in Austria. J Neural Transm. Mar;113, 3, 271-82. 2006. doi:10.1007/s00702-005-0400-7. PMID 16453085.
• Triarhou LC. The Economo-Koskinas atlas revisited: cytoarchitectonics and functional context. Stereotact Funct Neurosurg. 85, 5, 195-203. 2007. doi:10.1159/000103258. PMID 17534132.
• Triarhou LC. The percipient observations of Constantin von Economo on encephalitis lethargica and sleep disruption and their lasting impact on contemporary sleep research. Brain Res Bull. 69, 3, 244-58. 2006. doi:10.1016/j.brainresbull.2006.02.002. PMID 16564419.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Constantin von Economo w bazie Who Named It
• Wolfgang Regal/Michael Nanut: Die rätselhafte Schlafsucht (Altes Medizinisches Wien 57). ÄrzteWoche.