Kwakrzy

Z Wikipedii

Kwakrzy
Główna religia	Chrześcijaństwo
Czas założenia	1646
Wyznanie macierzyste	Purytanizm
Założyciel	George Fox
Klasyfikacja religii

Kwakrzy przybywający do Ameryki Północnej przyjaźnie witają się z Indianami (rycina z XVIII w.)

Kwakrzy – protestancki kierunek wyznaniowy w chrześcijaństwie silnie akcentujący rolę osobistego wewnętrznego objawienia. Charakteryzuje się m.in. przestrzeganiem światopoglądu pacyfistycznego.

Spis treści

1 Historia
2 Doktryna
3 Kwakrzy w Polsce
- 3.1 Linki zewnętrzne
4 Przypisy

[edytuj] Historia

Kwakrzy – (ang. quakers – drżący) nazwani tak ironicznie przez przeciwników z przyczyny rzekomego drżenia, z jakim w zachwyceniu mówili o wielkości Boga. Sami nazywają się Towarzystwem Przyjaciół, choć określenie "kwakier" straciło już swe pierwotne, pejoratywne znaczenie. Grupa chrześcijańska założona w roku 1646 przez George Foxa (1621-1691) jako skrajny odłam angielskiego purytanizmu, w krótkim czasie rozszerzyła się na całą Anglię. Prześladowania religijne sprawiły, że duża część kwakrów szukała bezpieczeństwa w Północnej Ameryce. W 1689 wydano w Anglii dekret tolerancyjny, który przywrócił kwakrom wolność wyznania. W Niemczech kwakrzy żyli w okolicy Pyrmonta i Minden, a prócz tego zamieszkiwali też południową Francję koło Nimes, Holandię, Norwegię i Australię.

George Fox, duchowy przywódca pierwszych kwakrów, głosił ideę chrześcijaństwa nie opartego na Biblii czy innych świętych księgach, ale na iluminizmie, czyli objawieniu wewnętrznym. Jego idee zostały zebrane i opracowane w języku angielskim przez Roberta Barclaya Catechismus et fidei Confessio (Amsterdam, 1679), oraz uzupełnione Theologiae verae Christianae apologia, oraz pismami George Foxa, George Kaitha, Samuela Fishera, Wiliama Penna (twórcy konstytucji Pensylwanii, gwarantującej swobodę wyznawania wszelkim religiom monoteistycznym), Henryka Fuke'a, J.J. Gurneya i innych.

[edytuj] Doktryna

Za podstawę ich wyznania, w zasadniczych kwestiach zgodnego z wyznaniem protestanckim, można uważać ich wiarę w nadnaturalne, pochodzące od Boga światło, które jest obecne w sercu człowieka. Doświadczenie iluminacji (oświecenia) jest rozumiane jako wyraz działania Ducha Świętego, a jednocześnie wyraz bezpośredniego działania Boga w duszy człowieka.

Organizacja gminy kwakierskiej jest prosta, kwakrzy nie mają duchownych ani obrządków kościelnych. Na zgromadzeniach przemawia każdy, kto się do tego czuje powołany. Bezpośredniość kontaktu między człowiekiem i Bogiem sprawia, że nie istnieje potrzeba powoływania żadnych "pośredników" (kapłanów) i wznoszenia specjalnych budowli (kościołów). Pod koniec XIX wieku gminy zaczęła zatrudniać płatnych pastorów, którzy prowadzili "programowane zebrania", podstawą wspólnoty nadal pozostawały jednak "spotkania nieprogramowane".

Kwakrzy nie składają przysięgi, nie służą wojskowo i unikają hucznych zabaw. Gminy kwakierskie oparte są na zasadzie równości; niedopełnienie obowiązków religijnych i społecznych może spowodować wykluczenie z gminy. Społeczność kwakierska dawała zawsze silne oparcie swoim członkom. Swego czasu stanowiło ono o zamożności i rozwoju miast takich jak Nantucket czy New Bedford w Nowej Anglii. Ustawy państwowe zakazywały kwakrom wstępu na wyższe uczelnie, co poskutkowało tym, że wiele rodów kwakierskich realizowało się w innego rodzaju działalności, np. Barclays (finanse), Cadbury (przemysł spożywczy), Darby (metalurgia), Lloyds (finanse) itp.

Kwakrzy położyli wielkie zasługi w zniesieniu handlu niewolników. W Ameryce Północnej kwakrzy dzielili się na kilka grup; tych, którzy zachowują życie mniej surowe, zwano mokrymi, wiodących bardziej ascetyczne życie (zwolenników abstynencji) nazywano surowymi albo suchymi. Kwakrzy pełniący służbę wojskową zwani byli wolnymi albo wojującymi, a ci, którzy według nauki Eliasza Hicksa byli zwolennikami ścisłego deizmu, zwali się Hiksytami. Na przeciwnym biegunie skupiali się Przyjaciele Ewangelii.

Współcześni kwakrzy, których jest około 200 tysięcy, są pacyfistami i chętnie angażują się w działalność społeczną.

[edytuj] Kwakrzy w Polsce

Po raz pierwszy kwakrzy pojawili się w Polsce po I wojnie światowej, gdy zaczęli organizować pomoc humanitarną dla ofiar działań wojennych. W Warszawie założyli organizację "Stowarzyszenie Przyjaciół Prawdy". W Malicach koło Hrubieszowa zorganizowali punkt udzielania pomocy okolicznej ludności. Podobną działalność charytatywną kwakrzy rozpoczęli w Polsce po II wojnie światowej. W Polsce w Poznaniu powstała grupa religijna kwakrów^[1].