Ursus (zakłady mechaniczne)

Z Wikipedii

Zakłady Mechaniczne "Ursus" to zakłady mechaniczne znajdujące się w Warszawie w dzielnicy Ursus, znane z produkcji głównie ciągników rolniczych, w ramach grupy Bumar do 2007 roku.

Spis treści 1 Historia 2 Współczesność 3 Ciekawostki 4 Przypisy 5 Zobacz też: 6 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia

• 1893 – przy ul. Siennej 15 w Warszawie inżynierowie: Kazimierz Schonfeld, Kazimierz Matecki, Ludwik Rossman oraz czterech przedsiębiorców: Alfred Fijałkowski, Stanisław Rostocki, Aleksander Radzikowski i Karol Strassburger zakłada Przemysłowe Towarzystwo Udziałowe produkujące armaturę (głównie dla przemysłu cukrowniczego, spożywczego i gorzelnianego, rozszerzając stopniowo asortyment dla centralnego ogrzewania, wodociągów, itp.), kapitałem założycielskim był posag siedmiu panien – córek wspomnianych założycieli (co upamiętniono znakiem firmowym P7P oraz później nazwą jednej z ulic w obrębie ZM Ursus)
• 1907 – zmiana nazwy na "Towarzystwo Udziałowe Specyalnej Fabryki Armatur i Motorów" oraz znaku P7P na URSUS (łac. niedźwiedź, nazwa zainspirowana jedną z głównych postaci z książki "Quo vadis" Henryka Sienkiewicza, słynącą z siły) oraz rozszerzenie produkcji o silniki spalinowe (o mocy od 5 KM oparte na wzorach szwedzkich i napędzane paliwem ciężkim i spirytusowym oraz silników średnioprężnych 2- i 4-suwowych o mocach do 60 KM
• 1912 – zakupienie licencji od firmy Fielding und Platt na produkcję silników o mocy 70 KM napędzanych gazem
• 1913 – podstawa produkcji to silniki wysokoprężne o mocach do 450 KM, eksportowane głównie do carskiej Rosji
• 1915 – próba skonstruowania ciągnika rolniczego pod kierownictwem polskiego profesora Karola Taylora, w wyniku czego w 1918 powstał prototyp
• 1921 – Zakłady Mechaniczne Ursus S.A. rozpoczynają remonty samochodów wojskowych i otrzymują pożyczkę rządową w kwocie 500 000 dolarów na budowę fabryki i uruchomienie produkcji 2 typów ciężarówek – pożyczka nie zostaje wypłacona w terminie. Za część pieniędzy, przedsiębiorcy nabywają od Rocha Skrzeszewskiego grunty w Czechowicach (dziś dzielnica Ursus) pod budowę fabryki.
• 1922 – z fabryki o nowej nazwie Fabryka Silników i Traktorów URSUS – S.A. wyjeżdżają pierwsze traktory nazywane "ciągówkami" z dwucylindrowym silnikiem naftowym o mocy 25 KM, w latach 1922-1927 wyprodukowano 100 sztuk
• 1923 – zmiana nazwy na Zakłady Mechaniczne URSUS – S.A., a głównym celem spółki stała sie produkcja samochodów – w tym celu w Czechowicach pod Warszawą (dziś dzielnica Ursus) powstała nowa fabryka URSUSA. Projektował ją między innymi Franciszek Lilpop, Marek Leykam.
• 1924 – podpisanie z Ministerstwem Spraw Wojskowych umowy na dostawę 3-tonowych Berlietów CBA i 1,5 tonowych S.P.A. 25/C Polonia
• 11 lipca 1928 – demonstracja pierwszych 52 krajowych ciężarówek Ursus. Z okazji tego wydarzenia na uroczystości przybywają: Ignacy Mościcki (prezydent RP) oraz Zygmunt Słomiński (prezydent Warszawy).
• 1929 – fabrykę opuszcza 300 samochodów ciężarowych i 50 autobusów Ursus A, produkowanych na licencji włoskiej firmy SPA
• 1930 – upadek spółki (na skutek złego zarządzania i przeinwestowania fabryki – możliwości produkcyjne były 2 razy większe niż kontrakty), upaństwowienie i włączenie do Państwowych Zakładów Inżynierii, a główna produkcja dla potrzeb wojska, ale i szerokiego asortymentu pojazdów jedno i dwuśladowych dla rynku cywilnego
• 1931 – koniec produkcji samochodów i autobusów Ursus A
• 1930-1939 – w zakładach powstaje 737 czołgów, 700 ciągników wojskowych, ponad 1000 samochodów URSUS oraz samochodów i autobusów SAURER w tym samochody pancerne wz.29 "Ursus", około 1500 motocykli Sokół 1000 i Sokół 600 dla wojska i około 1000 na rynek cywilny, a ponadto silniki lotnicze, stacjonarne i dla rolnictwa
• 1939 – zajęcie zakładów przez Niemców i przestawienie całej produkcji na cele zbrojeniowe, w 1945 park maszynowy zostaje wywieziony, a budynki zdewastowane
• 1945
  • na podstawie pozwolenia wydanego przez władze rosyjskie część załogi Ursusa wraz z inżynierem Bolesławem Koehlerem, który pracował w Ursusie od roku chyba 1936, wyjechała z misją poszukiwawczą na Dolny Śląsk, gdzie Niemcy wywieźli urządzenia i maszyny z fabryki Ursus. Część maszyn udało się odzyskać.
  • w zniszczonych zakładach rozpoczynają się prace projektowe nad ciągnikiem rolniczym na podstawie niemieckiego ciągnika Lanz-Buldog, powstała krajowa konstrukcja ciągnika LB-45, później nazwanego C-45 (wyprodukowano ich do 1959 60 000 sztuk)
• 30 kwietnia 1947 - wyprodukowano pierwszy po wojnie traktor typu "Ursus"
• 1957 – powstaje pierwszy całkowicie polski lekki ciągnik C-325 (produkowany do 1993)
• 1963 – początek produkcji ciągnika C-328 powstałego na bazie C-325 (ponad 100 000 sztuk do 1967)
• 1965 – rozpoczęto produkcję średniego ciągnika C-4011 o mocy 42 KM (po modernizacjach jako C-355 i C-360 sprzedawany do 1992)
• 1967 – do produkcji wchodzi nowy ciągnik C-330 (433 182 sztuki sprzedane do 1993)
• 1969 – początek produkcji ciężkich ciągników C-385 z silnikiem 4-cylindrowym o mocy 76 KM (konstrukcja Polsko-Czechosłowackiego Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Ciągników w Brnie), potem Ursus 1604 o mocy 150 KM i kolejne modyfikacje
• 1968-1972 – opracowanie prototypów rodziny nowych polskich ciągników, nie wdrożone do produkcji z przyczyn politycznych
• 1974 – zakup licencji w firmie Massey Ferguson-Perkins, wyprodukowanie 500 000 ciągnika
• 1978 - rozpoczęcie montażu szkoleniowego ciągników licencyjnych MF-235 z części dostarczonych przez licencjonodawcę
• 1983 - wyprodukowanie milionowego ciągnika
• 1984 – początek produkcji seryjnej ciągników licencyjnych o mocach 38 i 47
• 1986 - pierwszy zmodernizowany ciągnik C-330M
• 1987 - rozpoczęcie montażu 4 cylindrowego ciągnika postlicencyjnego Ursus 4512
• 1990 - podjęcie produkcji zmodernizowanej rodziny ciągników ciężkich 934-1634
• 1993 - wprowadzenie do produkcji ciągnika Ursus 5314 i 5312 o mocy 72 KM
• 1997 - wprowadzenie do produkcji ciągnika Ursus 6014 i 6012 o mocy 82 KM
• 1 stycznia 1998 – na bazie Zrzeszenia Przemysłu Ciągnikowego Ursus powstają Zakłady Przemysłu Ciągnikowego URSUS S.A. i w wyniku restrukturyzacji w latach 1998-2003 zakłady w Warszawie, Żyrardowie, Gorzowie Wlkp., Chełmnie, Nisku, Sulęcinie, Włocławku, Lublinie, Poznaniu ulegają rozdrobnieniu
• 2001 – powstanie Fabryki Ciągników Ursus Sp. z o.o., który wspólnie z PHZ Bumar utworzył URSUS Sp. z o.o., będący właścicielem marki Ursus, patentów i homologacji.
• 2006 - 2 czerwca taśmy montażowe opuszcza 1,5-milionowy ciągnik Ursus 1654

[edytuj] Współczesność

W wyniku restrukturyzacji Zakładów Mechanicznych "Ursus" większa część hal fabrycznych w Warszawie została wyprzedana i znajduje się obecnie w rękach innych podmiotów gospodarczych oraz w rozbiórce (w budynkach biurowych znajduje się m.in. Urząd Dzielnicy-Gminy Ursus). Produkcja została przeniesiona do nowszych hal fabrycznych znajdujących się po północnej stronie ulicy Posag Siedmiu Panien w Warszawie w dzielnicy Ursus (a i to nie w całości – część hal jest wynajmowana np. telewizji TVN, firmom spedycyjnym itd.)

18 maja 2006 zakłady otrzymały II Nagrodę w kategorii Dokonania z Zakresu Rekonstrukcji w XXVI edycji Konkursu na Wydarzenie Muzealne Roku "Sybilla 2005", za zrekonstruowanie czołgu rozpoznawczego TKS, który w latach 1933-1936 był przedmiotem produkcji PZInż.

2 czerwca 2006 uczczono wyprodukowanie 1,5 milionowego ciągnika otwarciem Muzeum Historii Ursusa przez wicepremiera Andrzeja Leppera. Wydarzenia roku 2006 dają nadzieję na zachowanie marki i tradycji fabryki Ursus, choć obecnie cała fabryka mieści się w jednej hali.

W sierpniu 2006 tereny zakładów Ursus nabył fundusz inwestycyjny Challange Eighteen – 52 hektary wraz z halami fabrycznymi za 94 miliony złotych. Istnieją plany, aby w jednej z hal swoją wystawę miało Muzeum Motoryzacji i Techniki w Otrębusach, zabytkowe budynki fabryczne mają zostać wkomponowane w teren, na którym prawdopodobnie powstanie centrum rekreacyjne i mieszkania.

Obecnie większość hal, szczególnie te od strony stacji PKP Warszawa Ursus Płn są wyburzane, w ich miejsce ma powstać osiedla mieszkaniowe.

W roku 2007 firma Bumar sprzedała zakłady Ursus tureckiej firmie Uzel, z którą zakłady Ursus współpracują od roku 2005, m.in. wykorzystując podzespoły do produkcji ciągników^[1].

[edytuj] Ciekawostki

• W likwidowanych halach ZM Ursus znalazło miejsce też studio telewizji TVN – to tu realizowany jest program Taniec z gwiazdami.

Przypisy

[edytuj] Zobacz też:

• Państwowe Zakłady Inżynierii
• Ursus (ciągnik rolniczy)
• dzielnica Ursus
• Czerwiec 1976

[edytuj] Linki zewnętrzne

• URSUS sp. z o.o. – strona oficjalna
• Zakłady Mechaniczne Ursus – historia
• Zdjęcia Zakładów Mechanicznych Ursus z lat 2005-2006
• Filmy Wideo