Bitwa pod Jarosławiem (1656)
Z Wikipedii
| Bitwa pod Jarosławiem II wojna północna potop szwedzki |
|||||||||||||
| Data | 15 marca 1655 | ||||||||||||
| Miejsce | Jarosław | ||||||||||||
| Wynik | zwycięstwo wojsk koronnych | ||||||||||||
| Przyczyna | próba opanowania basenu Morza Bałtyckiego przez Szwedów | ||||||||||||
|
|||||||||||||
| Potop szwedzki |
|---|
|
Ujście - Sobota - Piątek - Żarnów - Nowy Dwór - Gródek Jagielloński - Kraków (1) - Wojnicz - Kościan (1655) - Jasna Góra - Gołąb - Jarosław - Nisko - Kozienice - Warka - Kłecko - Kcynia - Warszawa (1) - Tykocin - Warszawa (2) - Łowicz - Lubrze - Prostki - Filipów - Chojnice - Skałat - Magierów - Czarny Ostrów - Kraków (2) - Toruń - Szkudy |
| II wojna północna |
|---|
|
Ujście - Sobota - Piątek - Żarnów - Nowy Dwór - Kraków (1655) - Wojnicz - Kościan (1655) - Krosno - Jasna Góra - Gołąb - Jarosław - Nisko - Kozienice - Warka - Kłecko - Kcynia - Warszawa (oblężenie) - Tykocin - Warszawa (bitwa) - Łowicz - Lubrz - Prostki - Filipów - Chojnice - Magierów - Czarny Ostrów - Skałat - Ängelholm - Kraków (1657) - Genevadsbro - Mön - Hjärtum - Kattarp - Frederiksodde - Tybrindvig - Toruń - Sund - Koldynga (oblężenie) - Koldynga (bitwa) - Szkudy - Głowa - Nyborg |
Bitwa pod Jarosławiem miała miejsce dnia 15 marca 1656 podczas drugiej wojny północnej.
Maszerujący na południe Polski Karol Gustaw zamierzał zniszczyć w zarodku gromadzące się pod Lwowem siły Jana Kazimierza. Gdy jednak w marcu król Szwecji dowiedział się, że pod Lwowem zebrało już ponad 20 000 żołnierzy, doszedł do wniosku, że jego siły są zbyt słabe. Mając na tyłach jazdę koronną, a wszędzie wokół prowadzące działania nękające liczne grupy partyzanckie, Karol Gustaw ruszył w kierunku Sanu. Awangarda armii szwedzkiej 11 marca dotarła pod Jarosław i rozpędziła broniące przepraw chorągwie Lubomirskiego, a następnie zajęła miasto. Wkrótce przybyla spod Lwowa dywizja regimentarza Stefana Czarnieckiego.
Czarniecki dopadł pod Jaroslawiem i całkowicie zniszczył silny podjazd szwedzki, złożony z kilkuset rajtarów. Następnie uderzył na Douglasa, który szedł na pomoc oddziałom pułkownika Petera Hammerskjölda, bezskutecznie usiłującym zdobyć Przemyśl. Douglas jednak w porę dowiedział się o zbliżajacym się Czarnieckim i wycofał się do Jaroslawia. Żołnierze Douglasa uciekali w takim pośpiechu, że podczas przeprawy przez zamarznięty San spowodowali załamanie się lodu. Zginęło wówczas kiludziesięciu żołnierzy szwedzkich.
Na wieść o Czarnieckim zaniepokojony Karol Gustaw zaczął w pośpiechu ściągać rozmieszczone po wsiach oddziały i fortyfikować miasto. Czarniecki jednak działał szybko i 15 marca zaatakowal złożoną z 300 żołnierzy straż szwedzką pilnującą pracowników wykonujących roboty ziemne. Od całowitej zagłady straż uratowało szybkie nadejście głównych sił szwedzkich. Czarniecki nie dał się zaskoczyć i wydał natychmiastowy rozkaz, by wojsko rzuciło sie do ucieczki w okoliczne lasy. Rajtarzy szwedzcy ścigali uciekających żołnierzy koronnych do później nocy.
Bitwa w znacznym stopniu zmieniła stosunek sił, gdyż duża część wojsk kwarcianych, które znajdowaly się przy Szwedach, dołączyła do dywizji Czarnieckiego. Poniesione w walkach nad Sanem straty przekonały krola Szwecji, że nie będzie mógł stworzyć tutaj podstawy operacyjnej do dalszych działań. Świadomość tego faktu skłoniła Karola Gustawa do odwrotu wzdłuż Sanu i Wisły. Wkrótce cofająca się armia szwedzka wraz ze swym wodzem i królem miała znaleźć się w widłach obu tych rzek, zablokowana przez siły koronne i litewskie.
[edytuj] Literatura
- Leszek Podhorodecki, Rapier i koncerz, Warszawa 1985, ISBN 83-05-11452-X, str. 294-296
